Sau khi Chương trình Nghị sự 2030 về phát triển bền vững được các nước thông qua, Liên minh nghị viện thế giới (IPU) đã triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao sự hiểu biết về vai trò của Nghị viện trong thúc đẩy, giám sát triển khai thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) trên quy mô toàn cầu. Năm 2016 cùng với Chương trình phát triển của Liên hợp quốc (UNDP), IPU đã xây dựng và ban hành Bộ Công cụ các Nghị viện tự đánh giá về vai trò của Nghị viện trong thực hiện các SDGs.

Là một thành viên tích cực trong IPU, Việt Nam được chọn là một trong những quốc gia ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương công bố Bộ Công cụ này tới các ĐBQH và đại biểu HĐND các cấp. Sau thời gian tích cực chuẩn bị, Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội phối hợp với các cơ quan của Liên hợp quốc, Liên minh Nghị viện thế giới tổ chức Hội nghị về “Quốc hội và các Mục tiêu phát triển bền vững” và phổ biến nội dung Bộ Công cụ tại TP Đà Nẵng từ ngày 17-18/12/2018.

Hội nghị tập trung thảo luận một số nội dung chính qua các phiên họp như sau: Hội nghị Tổng quan về Chương trình Nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững và vai trò của Nghị viện; Giới thiệu Bộ công cụ tự đánh giá Nghị viện và các SDGs, ý nghĩa đối với Việt Nam và chia sẻ kinh nghiệm quốc tế; Nhận diện một số thách thức đối với Việt Nam trong thực hiện một số SDGs, khuyến nghị và giải pháp.

Phát triển bền vững là con đường tất yếu, là yêu cầu xuyên suốt

Phát biểu tại phiên Khai mạc, Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết: “Chương trình nghị sự 2030 với 17 Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) và 169 chỉ tiêu ưu tiên thực hiện xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm y tế, giáo dục, an ninh về mọi mặt, xây dựng một xã hội hòa bình và hội nhập thể hiện quyết tâm của các quốc gia xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho người dân trên thế giới, để tất cả các quốc gia được sống trong môi trường hợp tác, hòa bình và thịnh vượng.

Các SDGs vừa là mục tiêu hướng tới vừa là cơ hội để các nhà lập pháp thể hiện cam kết của mình trong việc cải thiện cuộc sống của người dân, bảo vệ hành tinh mà chúng ta đang sinh sống. Để đạt được những mục tiêu đó, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng: “Sự tham gia của Quốc hội, các vị Đại biểu Quốc hội cũng như các vị đại biểu hội đồng nhân dân các cấp, những người được nhân dân gửi gắm nguyện vọng, trao quyền có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhất là trong việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, giám sát thực thi và phân bổ ngân sách để triển khai thực hiện các mục tiêu SDGs”.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh: “Đối với Việt Nam, phát triển bền vững là con đường tất yếu, là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình phát triển đất nước; là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và toàn thể xã hội. Việt Nam xác định nhiệm vụ trọng tâm là phát triển bền vững, xem con người và chất lượng cuộc sống là yếu tố trung tâm của các chủ trương, chính sách phát triển đất nước. Để triển khai trên thực tế chương trình phát triển bền vững, bảo đảm thực thi các mục tiêu phát triển bền vững nói trên, Quốc hội đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường XHCN, xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền và hoàn thiện các thiết chế quản trị Nhà nước”.

Đưa các Mục tiêu phát triển bền vững trở thành các mục tiêu quốc gia trong dài hạn

Cũng theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, trong hơn 15 năm qua, kể từ khi thực hiện các cam kết Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ (MDGs), nền tảng của các SDGs, Quốc hội Việt Nam đã xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý quan trọng vì sự phát triển bền vững đã ban hành mới và sửa đổi bổ sung hơn 300 đạo luật, ban hành Hiến pháp năm 2013. Quốc hội thông qua Chiến lược quốc gia về Bảo vệ môi trường định hướng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Ban hành Nghị quyết về đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững đến năm 2020; tham gia xây dựng Chiến lược quốc gia về các mục tiêu phát triển bền vững. Đại diện các cơ quan của Quốc hội là thành viên tham gia Hội đồng Quốc gia về phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Bên cạnh đó, Quốc hội thực hiện Quyền giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước về kết quả thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững. Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến và bố trí ngân sách cho Chương trình mục tiêu quốc gia về ứng phó biến đổi khí hậu; các chính sách, phương án đầu tư cho y tế địa phương, phục vụ cho đồng bào dân tộc miền núi hoặc đầu tư khoa học công nghệ, đổi mới mô hình để đảm bảo phát triển bền vững…

Thông qua các hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc tế song phương và đa phương, các đại biểu Quốc hội đã trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong các lĩnh vực liên quan đến phát triển bền vững, thể hiện vai trò tích cực của Quốc hội trong triển khai các mục tiêu SDGs; gần đây là Tuyên bố Hà Nội tháng 3/2015 về “Các Mục tiêu phát triển bền vững sau năm 2015- Biến lời nói thành Hành động” tại Đại hội đồng Liên minh Nghị viện thế giới lần thứ 132 tổ chức tại Việt Nam. Bên cạnh đó, Quốc hội cũng chú trọng việc nâng cao nhận thức của người dân về các mục tiêu phát triển bền vững, sự cần thiết của việc lồng ghép các mục tiêu này, đưa các Mục tiêu phát triển bền vững trở thành các mục tiêu quốc gia trong dài hạn; qua đó huy động các nguồn lực và sự tham gia của người dân vào việc thực hiện các mục tiêu này.

“Để thúc đẩy thực hiện các SDGs trong thời gian tới, việc nâng cao nhận thức của các đại biểu dân cử về vai trò, trách nhiệm và nghĩa vụ của mình đối với các SDGs là rất cần thiết. Bộ Công cụ tự đánh giá việc thực hiện SDGs dành cho các nghị viện là một văn bản quốc tế có vai trò hướng dẫn để các đại biểu tham khảo, từ đó đưa ra những kế hoạch triển khai thực hiện nhằm phát huy tốt nhất quyền và nghĩa vụ hiến định của mình”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá.