Chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa: Đúng quy hoạch, sát thực tế

Những năm gần đây, Hà Nội tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả để phát triển các mô hình nông nghiệp có giá trị cao, mở hướng làm giàu cho nông dân. Đơn cử như xã Tàm Xá (huyện Đông Anh) đã chuyển đổi hơn 100ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng nhiều loại cây khác, trong đó có hơn 55ha quất cảnh, cho thu nhập bình quân gần 2 tỷ đồng/ha/năm.

Trưởng phòng Kinh tế huyện Đông Anh Nguyễn Văn Thiềng cho biết, đến nay, toàn huyện đã chuyển đổi được gần 1.800ha đất lúa sang trồng rau an toàn, hoa, cây cảnh, nuôi thủy sản. Các mô hình này đều phát huy hiệu quả, mang lại giá trị kinh tế từ 300 triệu đồng đến 1,5 tỷ đồng/ha/năm.

Toàn huyện Thanh Oai đã chuyển đổi được hơn 1.200ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây, vật nuôi khác, cho hiệu quả kinh tế cao gấp 3 - 5 lần so với trồng lúa. Điển hình như mô hình nuôi trồng thủy sản kết hợp nuôi vịt ở các xã Liên Châu, Tân Ước, Hồng Dương cho thu nhập hơn 300 triệu đồng/ha/năm trở lên.

Đáng chú ý, từ việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, Hà Nội đã hình thành một số vùng chuyên canh tập trung như: Vùng sản xuất rau an toàn ở các huyện Đông Anh, Hoài Đức, Gia Lâm... cho giá trị từ 400 - 500 triệu đồng/ha/năm; vùng trồng cây ăn quả ở các huyện Đan Phượng, Hoài Đức, Thanh Oai, Chương Mỹ... cho giá trị từ 500 triệu đồng đến 1,5 tỷ đồng/ha/năm)... Theo thông tin từ Sở NN&PTNT Hà Nội, năm 2019, toàn TP đã thực hiện chuyển đổi 1.467ha đất trồng lúa; năm 2020, Sở tiếp tục đề xuất TP cho phép chuyển đổi 2.462ha.

Hiệu quả kinh tế từ việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa đã rõ. Vấn đề đặt ra là việc chuyển đổi phải bảo đảm theo đúng quy hoạch, tránh tình trạng tự phát, phát triển ồ ạt ảnh hưởng đến đầu ra của sản phẩm.

Giám đốc Trung tâm Phát triển nông nghiệp Hà Nội Hoàng Thị Hòa khuyến cáo: “Những năm gần đây, nhiều hộ nông dân đã ồ ạt chuyển sang trồng hoa ly, bưởi Diễn dẫn đến cung vượt cầu. Do đó, các địa phương cần quan tâm và có hướng dẫn cụ thể để việc chuyển đổi không tự phát hay chạy theo phong trào.”

Chủ tịch UBND huyện Thanh Oai Bùi Văn Sáng cho biết, năm 2020, Thanh Oai đề ra mục tiêu chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên gần 1.300ha, trong đó chủ yếu là diện tích đất trồng lúa. Để việc chuyển đổi mang lại hiệu quả, huyện đang yêu cầu các xã, thị trấn lập quy hoạch chi tiết gồm: Diện tích chuyển đổi, hệ thống thủy lợi, loại cây trồng, vật nuôi để giám sát, theo dõi. Mặt khác, huyện sẽ có biện pháp xử lý kịp thời, không để tình trạng chuyển đổi không đúng mục đích dẫn đến phá vỡ quy hoạch vùng.

Mục tiêu là Hà Nội sẽ duy trì diện tích đất sản xuất lúa khoảng 92.000ha (hiện nay là hơn 94.000ha). Theo đó, Sở NN&PTNT Hà Nội đã rà soát công tác bảo đảm an ninh lương thực thông qua việc bảo vệ, duy trì hợp lý quỹ đất dành cho nông nghiệp, cũng như chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi.

Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Chu Phú Mỹ khẳng định, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa phải đúng quy định về quản lý đất đai và phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng được cấp thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời, bảo đảm khai thác hiệu quả cơ sở hạ tầng sẵn có phục vụ sản xuất nông nghiệp và phục hồi hiện trạng ban đầu để trồng lúa trở lại khi cần thiết.