Học sinh cuối cấp có nhiều tâm tư
Thời điểm hiện tại, học sinh lớp 9 và lớp 12 đang trong giai đoạn nước rút ôn tập để chuẩn bị bước vào kỳ thi lớp 10 và kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Là năm đầu tiên thi theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 với nhiều thay đổi về cấu trúc, định dạng đề thi, đặc biệt ngữ liệu môn ngữ văn không nằm trong sách giáo khoa khiến học sinh ít nhiều áp lực. Thêm nữa, để phù hợp chương trình mới, Bộ GD&ĐT có nhiều điều chỉnh về chính sách, quy chế, quy định, gây tác động trực tiếp đến học sinh cuối cấp. Điều này, làm tâm lý lo lắng của các em càng tăng lên.

Em Nguyễn Phương Nga, học sinh lớp 9, quận Ba Đình không giấu nỗi lo lắng khi không được học thêm tại trường đúng thời điểm chuẩn bị bước vào kỳ thi lớp 10. Thay vì học chính buổi sáng, học thêm buổi chiều tại trường như trước, từ giữa tháng 2, Nga và các bạn chỉ học 1 buổi ở trường rồi về nhà tự học. Với em, học như vậy là quá ít, khó có đủ kiến thức và sự tự tin để bước vào kỳ thi đầy cạnh tranh sắp tới.
Cũng từng có thời gian dài lo lắng, Nguyễn Thanh Hải, học sinh lớp 9, quận Hà Đông chia sẻ: “Chúng em có nhiều tháng lo nghĩ, dự đoán về môn thi thứ 3 rồi tự loại trừ, khoanh vùng môn nọ, môn kia. Cuối cùng, môn thứ 3 là ngoại ngữ. Mọi đồn đoán trước đó làm chúng em bị phí phạm thời gian”.
Còn Nguyễn Hà Anh, học sinh lớp 12, quận Thanh Xuân cho biết, em đang trong tình trạng đứng ngồi không yên khi Quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2025 chưa chính thức được ban hành.
“Dự thảo Quy chế tuyển sinh đã công bố nhưng em thấy vẫn chưa có gì là chắc chắn. Ví như, đầu tiên quy định sẽ giảm còn 20% chỉ tiêu xét tuyển sớm nhưng sau lại bỏ hẳn xét tuyển sớm. Hiện quy định buộc các trường quy đổi tương đương các phương thức và tổ hợp xét tuyển về một thang điểm chung trong xét tuyển cũng chưa rõ ràng. Nhiều trường đại học đã và đang công bố phương án tuyển sinh 2025 nhưng chỉ là dự kiến, sẽ điều chỉnh theo quy chế tuyển sinh chính thức của Bộ. Điều này làm chúng em bất an” - Hà Anh nói.
Hãy dừng phân tâm
Đưa ra lời khuyên với học sinh cuối cấp, Phó Trưởng phòng Giáo dục trung học, Sở GD&ĐT Hà Nội Trần Đăng Nghĩa cho rằng, học sinh cần tăng tinh thần chủ động, nỗ lực và nghiêm khắc, kỷ luật với chính mình. Các em hãy tự xây dựng cho mình kế hoạch học tập chi tiết, tránh những thói quen tùy tiện gây mất thời gian, loại bỏ những thiết bị không quá cần thiết ra khỏi góc học tập.
Tân Hiệu trưởng Trường THCS Cầu Giấy (quận Cầu Giấy) Lưu Văn Thông nhấn mạnh việc cần thiết phải dành thời gian tự học. Tự học không có nghĩa là ngắt kết nối với thầy cô mà vẫn có thể trao đổi bằng hình thức trực tuyến để hỏi về những vấn đề mình quan tâm. Trong quá trình tự học, học sinh phải có tài liệu, sách tham khảo, đề thi của các năm trước, tự làm đề thi và bấm thời gian để tự làm bài.

Theo tân Hiệu trưởng Trường THCS Cầu Giấy, các quy định, quy chế nói chung đều được áp dụng trên phạm vi cả nước, không riêng với địa phương hay trường nào. Học sinh hãy hạn chế băn khoăn bởi chỉ có sự thích nghi, tập trung vào việc học và tự học ngay từ bây giờ thì mới có kết quả tốt.
Với những băn khoăn của học sinh lớp 12 khi Quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng 2025 chính thức chưa được công bố, thạc sĩ Phùng Quán - chuyên gia tư vấn tuyển sinh Trường đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) cho hay, một nguyên tắc lớn và cơ bản là những học sinh có kết quả tốt hơn sẽ có cơ hội trúng tuyển cao hơn. Điểm thi tốt nghiệp THPT, điểm thi đánh giá năng lực... càng cao, cơ hội trúng tuyển cũng sẽ tăng theo. Muốn có được các kết quả cao, các em cần nâng cao năng lực học tập.
“Tập trung nâng cao năng lực học tập là gốc rễ để thí sinh tăng cơ hội trúng tuyển vào các ngành, trường yêu thích. Khi Quy chế tuyển sinh đại học chính thức chưa được ban hành, thí sinh càng nên tập trung vào việc học để nâng cao năng lực và không nên quá băn khoăn những vấn đề khác” - thạc sĩ Phùng Quán đưa ra lời khuyên.
Còn TS Nguyễn Trung Nhân - Trưởng phòng Đào tạo, Trường Đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh lưu ý, học sinh lớp 12 hãy cân nhắc tính phù hợp của tổ hợp xét tuyển. Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay chỉ có hai môn bắt buộc là toán và ngữ văn cùng hai môn tự chọn. Thí sinh nên chọn tổ hợp có sự giao thoa giữa nhiều ngành học ở các trường nhằm mở rộng cơ hội xét tuyển và tăng khả năng trúng tuyển vào ngành phù hợp nhất.
Trước mỗi thay đổi, thay vì than phiền, kêu ca, lo lắng…, các em hãy tìm hướng đi, cách đi phù hợp với mình nhất. Trong quá trình tự học, nếu có thắc mắc gì liên quan đến bài tập, đầu tiên hãy tự tìm hiểu để trả lời, sau đó hỏi bạn bè; cuối cùng mới hỏi thầy cô. Muốn giành kết quả tốt, mỗi học sinh cần quyết tâm và có chiến thuật ôn tập hợp lý. Quan trọng nữa là chọn trường phù hợp với năng lực của bản thân...
Nhà giáo Nguyễn Thị Nhiếp - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Chu Văn An (Hà Nội)