Chuyến thăm của ông Obama diễn ra vào thời điểm nhiệm kỳ sắp kết thúc; như một cú đòn bẩy thúc đẩy những bước tiến dài hơi trong quan hệ hai bên. Với chuyến thăm đầu tiên của một tổng thống Mỹ tới quốc gia Caribbean này kể từ năm 1928, Nhà Trắng hy vọng chuyến công du sẽ góp phần đẩy mạnh những biến chuyển trên đảo quốc này cũng như tiếp nối những thành tựu ngoại giao của ông Obama.
Cùng ngày Nhà Trắng thông báo xác nhận chuyến công du của ông Obama tới Cuba, phía Havana đã phản hồi tích cực rằng sẵn sàng đối thoại với Washington về nhân quyền, nút thắt cổ chai trong quan hệ hai bên.
Cụ thể, Giám đốc cơ quan phụ trách quan hệ với Mỹ thuộc Bộ Ngoại giao Cuba, bà Josefina Vida cho biết Cuba sẵn sàng đối thoại với chính phủ Mỹ về bất kỳ chủ đề nào, trong đó có vấn đề nhân quyền.
Mặc dù vậy, bà Vida cũng tuyên bố rằng Mỹ và Cuba có quan điểm khác nhau về nhân quyền: "Chúng tôi có nhận thức khác nhau về quyền con người, cùng với đó là sự khác biệt về quan điểm trong các vấn đề khác như dân chủ, mô hình chính trị và quan hệ quốc tế".
Chuyến thăm cũng sẽ góp phần “làm nóng” những cuộc tranh luận trong khuôn khổ Bầu cử Tổng thống Mỹ 2016, đặc biệt tại “đấu trường” bang Florida, nơi xuất hiện nhiều bộ phận bất đồng trước quan hệ Mỹ - Cuba.
Hai ứng viên Đảng Cộng hòa Ted Cruz và Marco Rubio mang tư tưởng bao thủ về vấn đề người nhập cư Cuba và chính sách ngoại giao đanh thép có thể dẫn đầu những phản đối tới chuyến đi này.
Trước những tư tưởng trái chiều còn tồn tại trong lòng cuộc bầu cử Mỹ, có thể thấy, thành tựu ngoại giao của Tổng thống Obama có khả năng gặp rủi ro. Ông không còn nhiều thời gian tại vị và chưa xác định được người kế nhiệm, chưa biết, thuộc phe cánh chính trị nào và có quan điểm chính sách như thế nào đối với Cuba. Dù đã cải thiện quan hệ với Havana, hiện Washington vẫn duy trì lệnh cấm vận, bao vây và trừng phạt lên đảo quốc này; bên cạnh những khác biệt tồn tại trong phương diện nhân quyền, dân chủ.
Việc cởi mở với Cuba, không lâu trước khi đạt được thỏa thuận hạt nhân với Iran, đã định hình chính sách ngoại giao từ đối địch sang đối đầu một cách rõ nét của Tổng thống Barack Obama.
Do đó, mục tiêu của ông Obama là hóa giải khác biệt, ngăn ngừa những khả năng thành tựu ngoại giao của mình “đầu xuôi mà đuôi không lọt”. Chuyến đi này, nhìn gần là đẩy xa mối quan hệ Cuba - Mỹ, nhìn xa, quan trọng hơn là duy trì dấu ấn ngoại giao của Tổng thống Obama.
