Còn nỗi lo phụ phí

Căn cứ quy định của Chính phủ về cơ chế thu và quản lý học phí, mức học phí trong các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân phân chia theo vùng, cấp học và do địa phương tính toán.

Tại Hà Nội, năm học 2024 - 2025, các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập trên địa bàn TP thực hiện thu học phí theo quy định tại Nghị quyết số 02/2024/NQ-HĐND ngày 29/3/2024 của HĐND TP với mức học phí từ 19.000 - 217.000 đồng/học sinh/tháng. Một năm học được tính 9 tháng nên số tiền học phí phụ huynh phải đóng là từ 171.000 - 1.953.000 đồng/học sinh/năm học (tùy cấp, tùy vùng).

Như vậy, số tiền được miễn với từng học sinh không quá lớn, nhưng vẫn là một khoản hỗ trợ ý nghĩa đối với các gia đình có thu nhập thấp. Chính sách miễn học phí góp phần quan trọng làm tăng chất lượng giáo dục, thể hiện sự ưu việt của chế độ, chủ trương của Đảng, Nhà nước đối với giáo dục và xu thế chung của các nước phát triển. Chính sách này cũng hướng đến mục tiêu tốt đẹp, đó là tạo công bằng giáo dục, bảo đảm quyền được học tập của mọi trẻ em và nhận được sự đồng thuận cao của toàn xã hội.

Tuy nhiên, niềm vui miễn học phí chưa thật sự trọn vẹn với phụ huynh bởi vẫn còn đó là những nỗi lo lắng, trăn trở, thậm chí là gánh nặng vì những khoản tiền lớp, tiền trường gấp hàng chục lần học phí họ vẫn phải đóng cho con. Đầu năm là tiền đồng phục, sách giáo khoa, sách tham khảo, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thân thể, sổ liên lạc điện tử, quỹ phụ huynh…; mỗi tháng lại đóng tiền nước uống, ăn bán trú, chăm sóc bán trú, in tài liệu, quỹ Đoàn Đội, hoạt động ngoại khóa, học tăng cường ngoại ngữ, kỹ năng (nếu có)… Nhiều phụ huynh cho biết, trung bình nuôi một con học công lập, ngoài học phí, số tiền hàng tháng họ đóng cho con ở trường, ở lớp có thể từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng. Đáng chú ý, nhiều khoản thu có danh nghĩa “tự nguyện”, nhưng gần như là “bắt buộc” và vì sự yên ổn của con, họ không thể không đóng.

Việc miễn học phí từ mầm non đến hết cấp THPT công lập, với không ít phụ huynh, đó thực sự đã là niềm vui. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là khi đất nước ta đang bước vào Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phụ huynh có cơ sở để tiếp tục có mong ước xa hơn. Họ mong, một ngày nào đó, các con đến trường hoàn toàn không mất bất kỳ khoản phí nào, giống như các nước tiên tiến trên thế giới đã và đang có được.

Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, cả nước hiện có 23,2 triệu học sinh. Bộ ước tính nhu cầu kinh phí ngân sách Nhà nước phải chi trả để thực hiện miễn học phí cho toàn bộ học sinh từ mầm non đến THPT là khoảng 30.000 tỷ đồng/năm - số tiền rất lớn. Và người dân cũng biết rằng, mong muốn của họ chưa thể thành hiện thực trong một sớm, một chiều mà cần thời gian, lộ trình để thực hiện.

Trước mắt, nhằm giảm áp lực và gánh nặng kinh tế cho phụ huynh, bên cạnh chính sách miễn học phí của Nhà nước, các trường, hội phụ huynh cũng cần tính toán để tiết giảm tối đa các loại phụ phí; đồng thời tích cực công khai, minh bạch các khoản thu để tránh tình trạng lạm thu hoặc phát sinh những khoản thu vô lý. Mặt khác, tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, có chế tài xử lý nghiêm các trường hợp thu sai quy định, công khai thông tin thu chi… để phụ huynh dễ giám sát.

Chính sách miễn học phí từ mầm non đến THPT là chủ trương lớn, được coi là một cuộc cách mạng về chính sách giáo dục ở Việt Nam. Muốn chính sách phát huy hiệu quả, không chỉ dừng lại ở việc miễn học phí, mà còn cần giải quyết triệt để bài toán phụ phí, để tránh việc giảm chỗ này, tăng chỗ khác. Có như vậy, phụ huynh mới có niềm vui trọn vẹn, học sinh mới được đến trường học tập trong hạnh phúc, vô tư và yên bình.