Giải thưởng do Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) tổ chức.
Mùa giải năm nay được đánh giá là phong phú, vượt dự đoán, khi có 7 giải thưởng và tặng thưởng được trao, trong đó có 2 tác giả là thiếu nhi; và lần đầu tiên sau 2 năm vắng bóng, đã tìm được “Hiệp sĩ Dế Mèn”. Sau giải Hiệp sĩ Dế Mèn đầu tiên (lần 1 - 2020) được trao cho nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, và sau 2 năm liên tiếp (2021 - 2022) không tìm được "Hiệp sĩ", thì năm nay đã có giải Hiệp sĩ Dế Mèn thứ 2 được trao nhà văn Trần Đức Tiến.
Mùa giải lần thứ 4 năm nay đã ghi nhận 121 tác phẩm/chùm tác phẩm được sáng tác, hoàn thiện hoặc công bố trong khoảng thời gian từ 1/1/2022 - 20/4/2023. Qua 2 vòng chấm, Ban sơ khảo gồm 8 thành viên đã thảo luận và cho điểm để công bố Top 10 tác phẩm xuất sắc nhất vào Vòng Chung khảo. Đặc biệt, giải thưởng Dế Mèn năm nay đã phát hiện và vinh danh 2 tác giả nhí với những tác phẩm được đánh giá cao, với những phẩm chất sáng tạo chuyên nghiệp sớm được bộc lộ.
Về bộ tranh của Hoàng Nhật Quang (11 tuổi), họa sĩ Thành Chương, thành viên Hội đồng Giám khảo, nhận xét: “Tôi xem bộ tranh này hơi bất ngờ. Bởi tạo hình cũng như các ý tưởng của tác giả nhí này rất phong phú. Không nghĩ cháu còn ít tuổi như thế. Việc đánh giá cháu ở hiện tại chỉ là một phần nhỏ, cái chính là thấy được tương lai cháu sẽ phát triển. Với họa sĩ nhí này, năng lực (năng khiếu) về tạo hình, trí tưởng tượng cũng như sự làm việc với những bức tranh lớn, tôi nghĩ cháu sẽ còn đi rất xa. Đây là trường hợp tôi đánh giá rất cao và tôi rất thích loạt tranh của cháu”.
Các hạng mục của giải gồm: 1 Giải thưởng Lớn mang tên Hiệp sĩ Dế Mèn (Cricket Knight); một số giải đồng hạng mang tên Khát vọng Dế Mèn (Cricket Desire), cùng các tặng thưởng khác do Hội đồng Giám khảo đề xuất từng năm. Hội đồng Giám khảo là các nhà thơ, nhạc sĩ, họa sĩ, nhà nghiên cứu văn học, nhà báo... có uy tín. Trải qua 4 mùa giải, đã có 2 giải Hiệp sĩ Dế Mèn được trao cho nhà văn Nguyễn Nhật Ánh (2020) nhà văn Trần Đức Tiến(2023); 18 giải Khát vọng Dế Mèn được trao cho các tác giả khác, trong đó có 5 tác giả thiếu nhi; ngoài ra có các tặng thưởng của Hội đồng giám khảo.
Với các tác phẩm của Thụy Phương (10 tuổi), nhà phê bình, PGS.TS Văn Giá, thành viên Hội đồng Giám khảo, nhận xét: "Thụy Phương có sức viết đáng nể so với độ tuổi, văn phong chỉn chu, kỹ lưỡng, với những câu văn chững chạc, chuyên nghiệp. Đây cũng là tín hiệu đáng quý cho tương lai của tác giả nhí này".
Đánh giá chung về giải thưởng năm nay, nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo, khẳng định: Việc giải năm nay tìm được 1 Hiệp sĩ Dế Mèn, 4 Khát vọng Dế Mèn và 2 Tặng thưởng của Hội đồng Giám khảo là một kết quả khá toàn diện. Qua 4 mùa tổ chức, Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn ngày càng chuyên nghiệp hơn, thu hút được sự chú ý, sự sáng tạo của đông đảo văn nghệ sĩ và thiếu nhi”.
“Sau lễ trao giải, dự kiến ngày 8/6 tại TP.HCM, báo Thể thao và Văn hóa (TTXVN), sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan làm triển lãm cá nhân đầu tiên cho Hoàng Nhật Quang. Mục đích chính của triển lãm này là sau khi phát hiện, BTC Giải thưởng Dế Mèn muốn thêm một lần giới thiệu tác phẩm của Hoàng Nhật Quang đến với người thưởng lãm và báo đài tại TP.HCM.” - Nhà báo Lê Xuân Thành, Tổng Biên tập Báo Thể thao và Văn hóa (TTXVN), Trưởng Ban tổ chức giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn chia sẻ.
