Đại biểu Quốc hội đề nghị cấm tuyệt đối hành vi ép buộc mua bảo hiểm khi vay vốn

Sáng 18/11, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận tại hội trường dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Bất cập khi "ép mua bảo hiểm" gắn với vay vốn

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Huân (Đoàn tỉnh Thái Nguyên) góp ý về quy định giám sát hoạt động kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng. Theo quy định tại Thông tư 34/2024/TT-NHNN ngày 30/6/2024 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Luật kinh doanh bảo hiểm và các văn bản hướng dẫn.

Đại biểu nêu thực tiễn thời gian qua có nhiều bất cập trong cách thức triển khai, đặc biệt là tình trạng “ép mua bảo hiểm” gắn với vay vốn và che giấu thông tin sản phẩm. Vấn đề này đã được bàn luận nhiều, các cơ quan liên quan cũng đã có nhiều giải pháp nhưng vẫn chưa giải quyết hiệu quả các bất cập đã được chỉ ra.

"Do đó, trong lần sửa đổi này, tôi đề nghị phải đặt hoạt động kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng trong khuôn khổ pháp lý chặt chẽ, có giám sát thực chất và có chế tài nghiêm minh, bảo đảm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia bảo hiểm; bảo đảm sự minh bạch, lành mạnh và bền vững của thị trường và giữ gìn niềm tin của người dân đối với cả hệ thống ngân hàng và bảo hiểm. Tôi đề nghị bổ sung vào dự thảo luật quy định về nguyên tắc và giám sát kinh doanh bảo hiểm, trong đó quy định rõ ràng về việc minh bạch giữa hoạt động tư vấn bảo hiểm và cho vay/huy động vốn của ngân hàng; cấm tuyệt đối hành vi ép buộc mua bảo hiểm khi vay vốn, đồng thời tăng cường chế tài đối với cả ngân hàng và doanh nghiệp bảo hiểm khi vi phạm quy tắc tư vấn"- đại biểu nêu quan điểm.

Phải có giới hạn trong bán chéo sản phẩm bảo hiểm nhân thọ

Về nguyên tắc hoạt động của đại lý bảo hiểm, đại biểu tỉnh Thái Nguyên cho biết: khoản 1 điều 127 luật hiện hành được sửa đổi theo hướng tạo điều kiện cho đại lý bán chéo bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe. Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến mô hình phân phối, chất lượng tư vấn, và quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Cho rằng đây là chủ trương đúng, việc cho phép đại lý bán chéo các loại bảo hiểm, nếu được quản lý tốt, sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới và đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng... Tuy nhiên, theo đại biểu Sỹ Huân, việc bán chéo bảo hiểm phải có điều kiện, giới hạn và cơ chế giám sát chặt chẽ, nhằm đảm bảo chất lượng tư vấn, tránh xung đột lợi ích và rủi ro cho người dân.

Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị, đại lý bán chéo phải đăng ký và công khai rõ ràng đang là đại lý của doanh nghiệp nào, ở loại hình nào, để tránh xung đột lợi ích. Cùng với đó, cơ quan quản lý cần quy định rõ: việc bán chéo không được gắn điều kiện ràng buộc, ví dụ mua bảo hiểm nhân thọ bắt buộc kèm bảo hiểm xe cơ giới hoặc ngược lại. Các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu đại lý lợi dụng bán chéo để tư vấn sai, gây thiệt hại cho khách hàng và có cơ chế kiểm tra định kỳ chất lượng đại lý bán chéo.

Cùng quan tâm đến nội dung này, đại biểu Quốc hội Nguyễn Hữu Thông (Đoàn tỉnh Lâm Đồng) cho rằng, việc mở rộng cơ chế bán chéo sản phẩm bảo hiểm trong điều kiện hệ thống giám sát hiện nay của hoạt động đại lý bảo hiểm còn nhiều bất cập nên sẽ tiềm ẩn rủi ro xung đột lợi ích.

Đại biểu phân tích, đại lý bảo hiểm là người đại diện theo ủy quyền của doanh nghiệp bảo hiểm. Khi cùng lúc đại diện cho nhiều doanh nghiệp, họ có thể bị chi phối bởi hoa hồng, chính sách ưu đãi, từ đó không còn bảo đảm đủ nghĩa vụ ưu tiên lợi ích của các bên mua bảo hiểm.

"Thực tiễn vừa qua cho thấy, nhiều người dân bị tư vấn lệch lạc, bị ép mua bảo hiểm thông qua kênh ngân hàng, kênh đại lý. Nếu mở rộng bán chéo mà không tăng cường các biện pháp yêu cầu pháp lý và cơ chế kiểm soát, rất khó khắc phục tình trạng này" - đại biểu Hữu Thông nêu.

Do đó, đại biểu đề nghị dự thảo Luật cần có cơ chế ràng buộc chặt chẽ hơn, như quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà một đại lý, cá nhân được phép đại diện - ví dụ không quá 2 doanh nghiệp (một là nhân thọ, một là phi nhân thọ); đồng thời, yêu cầu đại lý phải công khai cho khách hàng biết mình là đại lý của những doanh nghiệp nào, mức hoa hồng chênh lệch ra sao; bổ sung nghĩa vụ tư vấn trung thực, ưu tiên lợi ích khách hàng, cùng chế tài mạnh đối với các hành vi vi phạm, kể cả trách nhiệm liên quan của doanh nghiệp bảo hiểm.