Đại sứ Israel: Công ước Hà Nội sẽ giúp các quốc gia hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về an ninh mạng

 Công ước Hà Nội hướng đến thiết lập một siêu cấu trúc toàn cầu

Israel được biết đến là cường quốc trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Đại sứ có thể chia sẻ quan điểm của mình về vai trò của Công ước Liên Hợp Quốc về phòng chống tội phạm mạng, hay còn gọi là “Công ước Hà Nội”, sẽ được ký kết trong vài ngày tới?

Israel rất vui mừng khi thấy Công ước Liên Hợp Quốc về phòng chống tội phạm mạng được ký kết tại Hà Nội. Các hành vi được quy định trong Công ước có thể bao gồm: truy cập trái phép vào hệ thống công nghệ thông tin, đánh cắp dữ liệu, gian lận trực tuyến, phát tán phần mềm độc hại, bóc lột trẻ em qua mạng, và rửa tiền thông qua tài sản số. Tất cả những hành vi này từ lâu đã được Israel nghiên cứu sâu rộng, và hiện nay chúng tôi tự hào khi có một kho tàng kinh nghiệm cùng các giải pháp kỹ thuật phong phú để đối phó.

Mặt khác, Công ước còn hướng tới việc thiết lập một siêu cấu trúc toàn cầu. Công ước Hà Nội sẽ giúp các quốc gia như Việt Nam, Israel hay nhiều nước khác hoàn thiện khuôn khổ pháp lý quốc gia về an ninh mạng, tiến gần hơn đến chuẩn mực chung toàn cầu. Sự đồng bộ trong quy định về tội phạm mạng sẽ đảm bảo tội phạm xuyên quốc gia có thể bị trừng trị trên phạm vi toàn thế giới, một biện pháp đối phó cần thiết trước bản chất “vượt biên giới” của không gian mạng.

Thông qua việc hình sự hóa một số hành vi tội phạm mạng, luật hình sự của các quốc gia sẽ được kết nối với nhau, mở đường cho một cơ chế hợp tác quốc tế chưa từng có.

Tôi hiểu rằng Liên Hợp quốc sẽ vận hành một kênh chia sẻ bằng chứng điện tử giữa các cơ quan an ninh của các quốc gia thành viên. Lần đầu tiên, chúng ta có thể vượt qua các rào cản hành chính song phương. Ví dụ, Cảnh sát Israel có thể yêu cầu sự hỗ trợ từ lực lượng công an Việt Nam, và chỉ trong thời gian ngắn, bằng chứng sẽ được chuyển giao qua kênh bảo mật hoạt động 24/7, giống như cách mà tội phạm mạng có thể thực hiện hành vi phạm tội xuyên quốc gia chỉ với một chiếc máy tính.

Tôi đặc biệt đánh giá cao một trụ cột khác của Công ước, đó là bảo đảm tính riêng tư của quyền con người trong không gian số. Tôi có một trải nghiệm cá nhân rất đau lòng liên quan đến điều này. Chỉ vài tháng trước, một người bạn thuở ấu thơ của tôi bị lừa tham gia vào một vụ lừa đảo trực tuyến, anh đã đầu tư một số tiền đáng kể vào đó. Sau khi trở thành nạn nhân và mất hết tài sản, dù nhận được sự an ủi từ gia đình, anh vẫn chọn kết thúc cuộc đời mình. Cảm giác xấu hổ và sợ bị bêu rếu vì bị lừa đảo đã khiến anh suy sụp. Tội phạm mạng còn là tội phạm về đạo đức.

Trong khi hướng tới sự ràng buộc toàn cầu, Công ước cũng chỉ rõ rằng việc chia sẻ và thu thập dữ liệu cá nhân mạng phải tuân thủ luật pháp quốc gia và các quy định về nhân quyền phổ quát. Các khuôn khổ pháp lý trong môi trường số vẫn còn nhiều “vùng xám” do đặc tính không biên giới của Internet. Vì vậy, mỗi quốc gia phải tự tìm sự cân bằng giữa an ninh và sự tự do của người dân. Tôi hy vọng rằng Công ước này sẽ đặt con người làm trọng tâm, trong bối cảnh số hóa thông tin cá nhân đã trở thành xu thế không thể đảo ngược, kể cả ở Việt Nam.

Vị thế của Việt Nam được nâng tầm

Theo Đại sứ, việc chọn Hà Nội làm nơi tổ chức lễ ký kết Công ước Liên Hợp quốc về chống tội phạm mạng có ý nghĩa như thế nào?

Việc ký kết tại Hà Nội cho thấy vị thế của Việt Nam đã được nâng tầm trong lĩnh vực an ninh mạng và luật pháp quốc tế về tội phạm mạng. Tôi tin rằng Việt Nam đã liên tục đóng góp tích cực trong quá trình đàm phán Công ước, là một thành viên năng động vì lợi ích chung toàn cầu. Ngay tại Hội nghị Thượng đỉnh An ninh Biên giới tổ chức ở London vào tháng 3 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam Lương Tam Quang cũng nhấn mạnh rằng các nỗ lực chống tội phạm mạng phải được “thực hiện trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên Hợp quốc và luật pháp quốc tế.”

Xuất phát từ một quốc gia phát triển sớm các biện pháp chống tội phạm mạng, tôi nhận thấy Việt Nam đang nỗ lực mạnh mẽ để đối phó với những phương thức tội phạm Internet ngày càng đa dạng và phức tạp. 

Việt Nam đã bắt kịp về khuôn khổ pháp lý. Tháng 9 vừa qua, Quốc hội Việt Nam thông qua Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, trong đó cấm các nền tảng mạng xã hội yêu cầu người dùng cung cấp hình ảnh hoặc video của giấy tờ tùy thân để xác thực. Trước đó, Luật An ninh mạng 2018 đã lần đầu tiên quy định về an toàn và trật tự xã hội trong không gian mạng, đồng thời thể hiện sự chủ động của Việt Nam trong các thỏa thuận quốc tế về an ninh mạng.

Tính nghiêm túc của Việt Nam còn được thể hiện qua quyết định của Thủ tướng chọn ngày 6/8 là “Ngày An ninh mạng Việt Nam” nhằm huy động toàn dân và cả hệ thống chính trị tham gia phát hiện, ngăn chặn các hành vi lừa đảo công nghệ cao trên môi trường mạng. Tôi cho rằng Việt Nam là một trong số ít quốc gia trên thế giới đặt ra mức độ ưu tiên cao như vậy cho vấn đề này.

Việc ký Công ước cũng thể hiện niềm tin của Liên Hợp quốc và các quốc gia thành viên đối với Việt Nam, một đất nước đang đi đầu trong việc giải quyết một vấn đề toàn cầu luôn thay đổi và phát triển theo thời gian.

Đại sứ có thể chia sẻ thêm về các dự án hợp tác hay chuyển giao công nghệ nào giữa Việt Nam và Israel trong lĩnh vực công nghệ thông tin nói chung và an ninh mạng nói riêng đã và đang được triển khai?

Israel và Việt Nam đã có quan hệ hợp tác phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực an ninh mạng. Đây đã trở thành một trụ cột trong quan hệ song phương. Trong kỳ họp lần thứ ba của Ủy ban Liên Chính phủ tại Hà Nội năm 2023, hai bên đã xác định chuyển đổi số và an ninh mạng là các lĩnh vực hợp tác trong những năm tới. Cũng trong dịp đó, Cơ quan An toàn thông tin Việt Nam và Cơ quan An toàn thông tin Israel đã ký thỏa thuận hợp tác.

Cùng với Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Israel (VIFTA) được ký kết năm 2023 và bắt đầu thực thi cuối năm 2024, nền tảng cho hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực này đã rõ ràng và vững chắc hơn bao giờ hết.

Một loạt hội thảo và diễn đàn về an ninh mạng đã được tổ chức tại Việt Nam, với sự tham gia của các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp công nghệ hàng đầu Israel. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam trong các lĩnh vực CNTT, ngân hàng, số hóa đã tham gia, trao đổi trực tiếp với các doanh nghiệp Israel để tìm kiếm giải pháp. Sự kiện này đã giúp các công ty và cơ quan nhà nước Việt Nam tiếp cận không chỉ các sản phẩm hoàn thiện, mà cả phương pháp quản lý và vận hành tiên tiến.

Một ví dụ khác là Tập đoàn FPT của Việt Nam gần đây đã hợp tác với công ty công nghệ xe hơi Israel, Cymotive Technologies, để nghiên cứu và phát triển phần mềm an toàn cho xe thông minh.

Nhu cầu về an toàn trên mạng tại Việt Nam đang tăng mạnh, nhất là khi Việt Nam triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá trong phát triển khoa học và công nghệ. Đại sứ quán Israel tại Việt Nam luôn sẵn sàng hỗ trợ kết nối và thúc đẩy chuyển giao công nghệ tới các đối tác Việt Nam. Các doanh nghiệp công nghệ cao của Israel đang coi Việt Nam là thị trường trọng điểm và đã nhiều lần đến Việt Nam tìm kiếm cơ hội hợp tác.

Với hơn 800 công ty chuyên về an ninh mạng, cùng một hệ sinh thái an ninh mạng hoàn chỉnh, Israel tự tin có thể đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình này. Trên thực tế, cùng với các đối tác trong nước, chúng tôi đang lên kế hoạch đưa sự kiện Cybertech Asia, nền tảng toàn cầu kết nối công nghệ cao và khởi nghiệp, đến Hà Nội vào năm 2026, quy tụ các chuyên gia Israel, Việt Nam và quốc tế, từ khu vực nhà nước đến tư nhân, để thảo luận và xây dựng chiến lược, hành động cụ thể hướng tới một thế giới số an toàn hơn.

Xin cảm ơn Đại sứ!