Đầu tư nhiều hơn để phát triển toàn diện giáo dục phổ thông, không thể "dạy chay"

Tiếp tục chương trình làm việc, sáng 25/11, các đại biểu Quốc hội Đoàn TP Hà Nội đã thảo luận tại tổ về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và thảo luận tại tổ.

Cơ sở vật chất trường học phải hấp dẫn, "lôi kéo" học sinh

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường đồng tình với Chương trình Mục tiêu Quốc gia về lĩnh vực giáo dục và đào tạo và nhấn mạnh: muốn có nền giáo dục đồng bộ cần có điều kiện cơ sở vật chất bảo đảm là nơi diễn ra dạy và học phù hợp.

Theo đại biểu, muốn đạt được mục tiêu nâng cao trình độ giáo dục nghề nghiệp thì thiết bị phải bảo đảm hiện đại để khi ra thực tế tiếp cận được, do vậy phải trang bị, đầu tư cơ sở vật chất cho dạy nghề hiện đại nhất.

Đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư cơ sở vật chất khang trang, hiện đại nhằm thu hút, lôi kéo học sinh muốn đến trường và bày tỏ mong muốn: khi đến các địa phương thì cơ sở khang trang nhất là của ngành giáo dục để học sinh thấy hấp dẫn, mong muốn được đến trường; để việc học 2 buổi/ngày không còn là hành chính mà do trường học là nơi hấp dẫn, thu hút học sinh đến tự học, tự trau dồi kỹ năng.

Bên cạnh đó, đại biểu Hoàng Văn Cường cũng đề nghị việc chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo phải đi từ con người, các trường phải đi đầu trong ứng dụng AI, công nghệ số. Vì thế cần quan tâm đầu tư để trường học trở thành môi trường công nghệ để học sinh đến tự trang bị cho bản thân.

Sớm xây dựng chỉ tiêu biên chế giáo dục

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí cho rằng, thời gian qua qua tình trạng bạo lực học đường, xúc phạm giáo viên diễn ra, vì vậy, cần có quy định để bảo đảm quyền được làm việc, được dạy dỗ, không bị hạn chế khi làm nghề của giáo viên. Cùng với đó, có các biện pháp giáo dục nghiêm khắc, đúng mực của gia đình, thầy cô giáo, đoàn thể... để cảm hóa học sinh.

Đề cập đến nội dung về bảo đảm biên chế đội ngũ giáo viên ở mọi nơi, mọi cấp học, lớp học kể cả vùng sâu, xa hay thành phố mà chương trình đặt ra, đại biểu Nguyễn Anh Trí nêu thực tiễn ở các địa phương khi thừa biên chế thường giảm ở lĩnh vực giáo dục, y tế, thậm chí giảm cả với những giáo viên đang đứng lớp.

Vì vậy, đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo thống kê, báo cáo lại với Chính phủ về tình trạng này. "Nếu ít thì giúp các cháu đi làm lại; nếu nhiều cần kiến nghị giải pháp để giải quyết" - đại biểu Nguyễn Anh Trí nêu.

Bên cạnh đó, việc tuyển dụng còn nhiều bất cập khi giáo viên hợp đồng đến sát thời điểm năm học vẫn chờ được gọi đi làm, dù đã có lớp học chỉ vì "không có chỉ tiêu biên chế". Đại biểu đề nghị cần xây dựng sớm chỉ tiêu biên chế trong ngành, thời gian 2 - 3 - 5 năm.

Các tiêu chuẩn cần cụ thể và có tham vọng lớn

Phát biểu thảo luận, đại biểu Quốc hội Nguyễn Trúc Anh cho biết, giáo dục phổ thông là lĩnh vực quan trọng bởi đây là thế hệ tương lai của đất nước trong 10 - 20 năm tới. Vì vậy, cần xây dựng trường chuẩn phổ thông trung học, phổ thông chuẩn liên cấp và tinh hoa. Chúng ta cần mạnh dạn đưa ra chuẩn mang tính hội nhập quốc tế: tiếng Anh đạt chuẩn, khi tốt nghiệp THPT các em có thể vào top 200 trường đại học trên thế giới; hoặc khi tốt nghiệp các em có thể đọc, viết thành thạo ielts 6.0. "Các tiêu chuẩn cần đưa ra cụ thể và có tham vọng lớn".

Đối với trường nghề, đây là mô hình vừa học văn hóa vừa học nghề, mang tính an sinh xã hội. Khi học xong có chứng chỉ PTTH kèm theo chứng chỉ nghề, nên vẫn có thể vào được trường hàng đầu như Bách Khoa. Vì thế cần hướng cho các cháu vào mô hình này, nhất là trong kỷ nguyên số. Bên cạnh đó, đại biểu Trúc Anh cũng đề nghị có chỉ tiêu cụ thể cử người đi học để về đào tạo trong 10 năm tới ở các lĩnh vực luyện kim, công nghệ số; cần có chính sách ưu đãi về đất đai cho hệ thống trường tư nhằm tạo sự cạnh tranh công bằng.

Đặc biệt, trong vòng 5 - 10 năm tới, để thu hút sinh viên tốt nghiệp xuất sắc về làm việc tại các xã, phường - nhất là ở các tỉnh khó khăn, vùng sâu, vùng xa, khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cần mạnh dạn bổ nhiệm Trưởng, Phó phòng hoặc Phó Chủ tịch để đáp ứng được yêu cầu trong thời kỳ mới.

Tập trung vào 3 trục chính

Đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn cho rằng, để chương trình thực sự tạo chuyển biến nhấn mạnh ba trục chính: trục thể chế phải đúng tinh thần nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; trục thứ hai là khoa học - công nghệ và chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong đó xây dựng nền tảng dữ liệu chung toàn ngành, quản lý học tập suốt đời cho từng công dân. Bộ học liệu số mở quốc gia.

Trục thứ ba là văn hóa - con người đồng điệu với Nghị quyết chấn hưng văn hóa và Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Kim Sơn cảm ơn ý kiến các đại biểu và chỉ đạo của Tổng Bí thư, đồng thời nhấn mạnh, Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035 là một trong những biện pháp để thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Để thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TW, ngành giáo dục triển khai nhiều công việc, trong đó đặc biệt chú trọng chất lượng con người; phương pháp dạy và học. Trong các giải pháp thì nhiều nhất là tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng, đến năm 2030 hoàn thành kiên cố hóa trường học, đặc biệt là với học sinh mầm non, tiểu học ở vùng khó khăn. Ở cấp học sinh phổ thông, Bộ trưởng cho biết, để phát triển toàn diện cần đầu tư nhiều hơn nữa đặc biệt về ngoại ngữ, STEM, công nghệ thông tin... bởi nếu "dạy chay" thì rất khó đạt được mục tiêu.