Dự án Luật trật tự, an toàn giao thông đường bộ đã được thảo luận lần đầu tại Kỳ họp thứ 6 và sẽ trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 7 tới.
Điều hành nội dung họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận, cho ý kiến về một số vấn đề sau: phạm vi điều chỉnh; cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn; bảo vệ trẻ em khi tham gia giao thông đường bộ; bổ sung quy định đấu giá biển số xe; bổ sung quy định về điểm, trừ điểm giấy phép lái xe; quy định các hạng giấy phép lái xe; bổ sung quy định Quỹ giảm thiểu thiệt hại tai nạn giao thông đường bộ; các vấn đề mà các đại biểu Quốc hội quan tâm góp phần xây dựng Dự án Luật.
Liên quan đến một trong những nội dung hiện còn ý kiến khác nhau, đó là cấm tuyệt đối lái xe có nồng độ cồn hay quy định mức nồng độ cồn nào đó mới chịu phạt, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội cho biết, nhất trí với đề xuất của Chính phủ là cấm tuyệt đối nồng độ cồn đối với người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ. Tuy nhiên, theo ý kiến đề xuất của một số đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh đã thiết kế thêm phương án quy định như Luật Giao thông đường bộ năm 2008, cấm “Điều khiển xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mà trong máu có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở”. Đồng thời, phải sửa đổi quy định liên quan tại Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019.
Tại phiên họp thứ 31, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến và nhất trí đề nghị lựa chọn phương án nồng độ cồn “bằng 0” khi tham gia giao thông. Do đó, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh đề nghị các đại biểu thống nhất với phương án này để báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7. Sau quá trình thực hiện, khi đã hình thành ý thức, văn hóa “đã uống rượu, bia không lái xe”, các cơ quan sẽ tiến hành tổng kết quy định này để có đề xuất cho phù hợp.
Liên quan đến nội dung này, trong thảo luận cũng có những quan điểm khác nhau trong đại biểu Quốc hội.
Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) ủng hộ phương án giữ nguyên như Luật Giao thông đường bộ năm 2008: chỉ cấm tuyệt đối với ô tô, máy kéo và xe máy chuyên dùng; còn mô tô, xe gắn máy sẽ có ngưỡng tối thiểu (50 mg/100 ml máu hoặc 0,25 mg/1 lít khí thở). Nếu áp dụng, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia sẽ phải sửa đổi.
Đại biểu đề nghị chấp nhận một ngưỡng nhất định nồng độ cồn, vì thực tiễn cấm hoàn toàn là khó khả thi. Hoặc có trường hợp sử dụng rượu bia từ tối hôm trước, sáng hôm sau vẫn còn tồn dư nồng độ cồn nhỏ trong máu/hơi thở, nhưng không ảnh hưởng đến khả năng điều khiển phương tiện giao thông an toàn…
Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, lượng người lao động ở nông thôn hiện rất nhiều, gấp đôi người ở thành thị. Những người ở thành thị hay những người có điều kiện có lái xe, nhưng đồng bào ở những vùng khó khăn không có điều kiện đi xe dịch vụ sau khi sử dụng rượu bia, nếu quy định dập khuôn theo hướng cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi lái xe sẽ không khả thi.
Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Bình) lại bày tỏ qua điểm tán thành phương án cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi lái xe, dù thừa nhận quy định này sẽ tác động nhất định đến một số vấn đề như nét văn hóa của người dân, nguồn thu ngân sách từ rượu, bia…
Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) cho biết, khi thảo luận tổ lần đầu về Dự án Luật này, đại biểu đề nghị xem xét cần quy định ngưỡng khi xử lý vi phạm về nồng độ cồn, nhưng sau khi nghiên cứu toàn diện về ưu, nhược điểm giữa hai phương án đề xuất, đại biểu ủng hộ việc cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi lái xe. “Quy định ngưỡng trong xử lý nồng độ cồn, nhưng khi đã ngồi vào bàn rượu rồi, làm sao xác định được thế nào là uống trong ngưỡng, thế nào là vượt ngưỡng”- đại biểu đặt vấn đề. Đồng thời đề nghị xử lý nghiêm để hình thành văn hóa “đã uống rượu bia thì không lái xe”.
Đại biểu Thái Thị An Chung (đoàn Nghệ An) cũng ủng hộ cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi lái xe và ghi nhận việc xử phạt vừa qua đã nâng cao ý thức người dân. Theo đại biểu, việc cấm tuyệt đối nồng độ cồn sẽ có ảnh hưởng nhất định phát triển kinh tế nhưng cần thực hiện quy định này trong ít nhất 5 năm nữa để thay đổi thói quen sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông, sau đó tổng kết, đánh giá xem có cần quy định ngưỡng hay không.
Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (đoàn Bình Định) cho rằng, cần tăng mức xử phạt với mức vi phạm cao, còn với mức vi phạm thấp, như dưới 0,1mg/ lít khí thở thì đối với người điều khiển xe máy cá nhân chỉ áp dụng hình thức xử phạt hành chính, không tước giấy phép lái xe. Tuy nhiên, quy định không tước giấy phép lái xe này không nên áp dụng với người lái xe máy hoạt động dịch vụ chở người và chở hàng.
Đồng thời, các đại biểu cũng đề nghị làm rõ khái niệm “điều khiển phương tiện”, bởi dắt xe có được coi là điều khiển phương tiện không, và uống rượu bia dắt xe có bị xử phạt không?.
Một số đại biểu cũng thể hiện sự ủng hộ hướng quy định cấm tuyệt đối lái xe có nồng độ cồn, song đề nghị rà soát, cân nhắc mức xử phạt, hình thức xử phạt cho phù hợp và phải có lộ trình từng bước theo thời gian, để tạo thành ý thức, văn hóa khi tham gia giao thông. Cơ quan chức năng tránh lạm dụng quy định để xử phạt, kiểm tra, gây sự phản cảm của người dân với lực lượng chức năng.
