Để doanh nghiệp tự tin đổi mới sáng tạo

Mở ra không gian phát triển

Đổi mới sáng tạo đóng vai trò then chốt trong sự phát triển và thành công của DN, giúp tăng cường khả năng cạnh tranh, nâng cao hiệu quả hoạt động và tạo ra giá trị mới. Nó không chỉ là việc tạo ra sản phẩm mới mà còn bao gồm việc cải thiện quy trình, mô hình kinh doanh và chiến lược tiếp thị. Tuy nhiên, nhiều DN Việt Nam còn e dè trong việc đổi mới sáng tạo do nhiều nguyên nhân, bao gồm cả yếu tố nội tại của DN và các yếu tố khách quan từ môi trường kinh doanh.

Thực tế, đổi mới sáng tạo rất đặc thù, gắn với những yếu tố mới, bởi thế trong nhiều trường hợp, khuôn khổ pháp lý chưa theo kịp, chưa có quy định rõ khiến cả DN lẫn cơ quan quản lý lúng túng, thậm chí có tình trạng “không quản được thì cấm”. Trước những nút thắt này, Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Quốc gia (Nghị quyết 57) ra đời như một điểm tựa cho DN tự tin đổi mới sáng tạo.

Với nhiều quy định và cách tiếp cận đột phá, đổi mới tư duy xây dựng pháp luật bảo đảm yêu cầu quản lý và khuyến khích đổi mới sáng tạo… Đây là nền tảng quan trọng, chắc chắn giúp các DN mạnh dạn hơn, tự tin hơn trong ứng dụng công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới, qua đó phát huy tối đa trí tuệ, sức sáng tạo của cộng đồng DN và cả xã hội, đồng thời mở ra cơ hội phát triển cho DN.

Đặt nhiều kỳ vọng vào Nghị quyết 57, Tổng Giám đốc kiêm nhà sáng lập Công ty An ninh mạng thông minh SCS-SafeGate Ngô Tuấn Anh cho biết, Nghị quyết 57-NQ/TW không chỉ tháo gỡ được điểm nghẽn, mà quan trọng hơn là đã tạo được niềm tin, động lực cho hàng trăm nghìn DN đổi mới sáng tạo tại Việt Nam tự tin phát triển và vươn mình.

Ông Ngô Anh Tuấn chỉ ra, DN startup, đặc biệt là DN đổi mới sáng tạo cần nhất là thị trường để các sản phẩm, dịch vụ của mình được triển khai. Tuy nhiên, để tham gia thị trường đối với các DN startup, đổi mới sáng tạo là điều không dễ dàng, vì nhiều điều kiện, rào cản phải vượt qua, nhất là các quy định về năng lực triển khai, tài chính… Và những nút thắt này đã được tháo gỡ khi Nghị quyết 57 ra đời. Trong nghị quyết có nêu cơ chế thí điểm (sandbox), cởi trói cho các DN startup đổi mới sáng tạo. Cơ chế thí điểm để DN thử nghiệm công nghệ mới có sự giám sát của Nhà nước cần đưa ra các tiêu chí, điều kiện cụ thể để có thể đảm bảo bất kỳ DN đổi mới sáng tạo nào cũng có thể tham gia vào công cuộc xây dựng và phát triển này.

Còn theo Chủ tịch Hội đồng Tư vấn và hỗ trợ khởi nghiệp phía Nam Huỳnh Thanh Vạn, tại Nghị quyết 57-NQ/TW đã đưa ra nhiều quy định rất cụ thể và mang tính đột phá, như tăng kinh phí chi cho nghiên cứu phát triển (R&D) đạt 2% GDP, trong đó kinh phí từ xã hội chiếm hơn 60%; bố trí ít nhất 3% tổng chi ngân sách hàng năm cho phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và tăng dần theo yêu cầu phát triển. Điều đó đồng nghĩa, sẽ có nguồn lực lớn hơn để hỗ trợ DN trong phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Nghị quyết cũng nêu rõ, có các chính sách ưu đãi, khuyến khích DN, nhất là DN vừa và nhỏ đầu tư cho chuyển đổi số, nghiên cứu, ứng dụng khoa học, đổi mới công nghệ để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, quản trị DN.

PGS.TS Phạm Ngọc Linh - Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đánh giá, Nghị quyết 57 trong thúc đẩy DN đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là một định hướng mang tính chiến lược cho phát triển kinh tế, mà còn khẳng định mạnh mẽ vị thế của Việt Nam trên bản đồ thế giới. Một trong những điểm nhấn trọng tâm của Nghị quyết này chính là vai trò trung tâm của DN trong kỷ nguyên KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Quốc gia. Nghị quyết đã xác định rõ: DN không chỉ là động lực mà còn là chủ thể và nguồn lực cốt lõi trong quá trình phát triển. Việc đặt DN vào vị trí trung tâm trong hệ sinh thái đổi mới là một bước tiến đột phá về tư duy và chính sách.

Đặc biệt, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam chỉ ra, Nghị quyết 57-NQ/TW đã đưa ra hàng loạt cơ chế mới, đầy tính thực tiễn và đột phá, từ cơ chế sử dụng nhân tài, đổi mới trong quản lý đầu tư ngân sách Nhà nước cho hoạt động KH&CN, cho tới chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Đây là những thay đổi được cộng đồng DN đánh giá rất cao, vì nó không chỉ tạo niềm tin mà còn mở ra không gian mới cho sự bứt phá.

Chủ động nắm bắt, phát huy cơ hội

Trong thời gian qua, nhiều DN Việt đã đạt được những thành tựu ấn tượng nhờ việc áp dụng đổi mới sáng tạo gắn liền với việc nâng cao năng suất và chất lượng trong sản xuất, kinh doanh.

Các DN tiên phong như Viettel, Rạng Đông hay Masan đã chứng minh rằng, việc áp dụng công nghệ tiên tiến và đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn mở ra những cơ hội mới, tạo ra giá trị vượt trội cho nền kinh tế. Khát vọng vươn lên dẫn đầu thị trường thông qua đổi mới sáng tạo không chỉ là một chiến lược ngắn hạn mà là một cam kết lâu dài của các DN trong việc đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và đóng góp vào sự phát triển bền vững của xã hội.

Đổi mới sáng tạo không còn là lựa chọn mà đã trở thành con đường bắt buộc. Với những cơ hội từ Nghị quyết 57 mang lại, DN cần khởi đầu bằng việc thay đổi tư duy, sẵn sàng thử nghiệm, liên kết nguồn lực và chọn đúng công nghệ. Khi Nhà nước đã mở đường bằng chính sách, DN càng phải chủ động nắm lấy thời cơ để biến tiềm năng thành giá trị cụ thể cho khách hàng.

Tại lễ phát động phong trào thi đua “Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Quốc gia là văn kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là kim chỉ nam cho phát triển nhanh và bền vững. Đây cũng là lời hiệu triệu mạnh mẽ, kêu gọi, khích lệ, động viên toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta nỗ lực phấn đấu đưa đất nước vững bước tiến vào Kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc.

Thủ tướng Chính phủ cũng đề nghị cộng đồng DN nỗ lực tập trung thực hiện “3 sứ mệnh” trọng tâm. Trước hết, cần đẩy mạnh hợp tác quốc tế, nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo trong môi trường số. Chuyển từ ứng dụng và làm chủ công nghệ sang xây dựng năng lực sáng tạo đột phá, tận dụng cơ hội từ Cách mạng công nghiệp 4.0 để “đi tắt, đón đầu” làm chủ tương lai với tinh thần “bắt kịp, tiến cùng và vượt lên”. Bên cạnh đó, cần cải cách mô hình quản lý đồng thời mở rộng năng lực áp dụng các công nghệ mới, số hóa và phát triển các sản phẩm, dịch vụ có tính đột phá để tạo ra sự khác biệt và cạnh tranh trên thị trường.