Đề xuất chuyển giao chức năng văn phòng đăng ký đất đai về cấp xã, phường
Kinhtedothi - Trong một động thái nhằm tinh gọn bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý đất đai và đưa dịch vụ đến gần dân hơn, Cục Quản lý Đất đai (thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường) vừa gửi tờ trình đề xuất chuyển giao chức năng của các chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai về cấp xã, phường.
Theo thông tin từ Cục Quản lý Đất đai, hiện cả nước có 34 tỉnh, TP đã thành lập 703 văn phòng đăng ký đất đai trực thuộc các Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT). Hệ thống này bao gồm khoảng 16.683 cán bộ, viên chức và người lao động. Đáng chú ý, gần 12.600 người trong số đó, chiếm khoảng 75% tổng lực lượng, đang làm việc tại các chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện. Họ đảm nhiệm phần lớn các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, từ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến xác nhận biến động.
Tuy nhiên, mô hình này đang bộc lộ những bất cập rõ rệt, đặc biệt trong bối cảnh các địa phương đã chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp (tỉnh – xã). Việc phân tán đầu mối giải quyết thủ tục tại cấp huyện thường dẫn đến việc người dân phải di chuyển qua nhiều cấp hành chính, tốn kém thời gian và công sức; khó khăn trong việc kiểm soát và cập nhật dữ liệu đất đai một cách thống nhất trên toàn tỉnh, TP; việc không tập trung đầu mối cũng có thể tạo kẽ hở cho các hoạt động tiêu cực, gây phiền hà cho người dân.
Người dân đi làm thủ tục đất đai tại TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Tiểu Thuý
Để giải quyết những tồn tại này, Cục Quản lý Đất đai đã đưa ra hai phương án cụ thể để chuyển chức năng của các chi nhánh về cấp xã, phù hợp với định hướng tinh gọn bộ máy và phân cấp, phân quyền.
Phương án 1 là thành lập đơn vị sự nghiệp công lập tại cấp xã: UBND cấp xã sẽ thành lập một đơn vị sự nghiệp công lập để tiếp nhận toàn bộ chức năng, nhiệm vụ của các chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai. Tùy theo quy mô dân số và phát triển kinh tế, mỗi xã, phường, thị trấn sẽ bố trí tối thiểu hai cán bộ chuyên trách về đăng ký đất đai. Phương án này giữ nguyên cấu trúc tổ chức và cơ chế tài chính tương tự mô hình cũ, giúp quá trình chuyển giao thuận lợi hơn về mặt vận hành, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh thêm đầu mối quản lý, khó đảm bảo tính thống nhất trong công tác quản lý nhà nước về đất đai và thẩm quyền cấp giấy chứng nhận có thể bị phân tán.
Phương án 2 là chuyển giao toàn bộ thẩm quyền cho Chủ tịch UBND cấp xã: toàn bộ thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, cùng việc xác nhận biến động đất đai (thuộc thẩm quyền của chi nhánh) sẽ được chuyển giao về Chủ tịch UBND cấp xã. Người đứng đầu chính quyền cơ sở có thể ủy quyền cho một bộ phận chuyên môn trực thuộc thực hiện các nhiệm vụ này. Phương án này có ưu điểm về tính thống nhất, tinh gọn và phù hợp chủ trương phân cấp, phân quyền. Việc giao toàn bộ thẩm quyền cho một đầu mối duy nhất được kỳ vọng giúp giảm phiền hà, hạn chế tiêu cực và thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong quản lý hồ sơ đất đai. Tuy nhiên, quá trình triển khai có thể gặp khó về cơ chế tài chính, nhất là việc tiếp nhận, bố trí lại đội ngũ cán bộ từ các chi nhánh hiện nay.
Cục Quản lý Đất đai nhận định phương án 2 không chỉ phù hợp với chủ trương của Chính phủ về tinh gọn tổ chức, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền mà còn đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính theo hướng hiệu quả và minh bạch.
Nếu đề xuất này được thông qua, đây sẽ là một bước chuyển mình lớn, không chỉ đối với ngành quản lý đất đai mà còn đối với toàn bộ hệ thống hành chính công tại Việt Nam.
