Ngày 21/2, Ủy ban TVQH tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác HĐND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương năm 2022 và triển khai kế hoạch công tác năm 2023.
Đồng chủ trì hội nghị có các Ủy viên Bộ Chính trị: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang; Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Xuân Ký.
Giám sát những vấn đề tồn tại nhiều năm
Tham dự và phát biểu tại Hội nghị, thay mặt Thường trực HĐND TP Hà Nội, Phó Bí thư Thành uỷ, Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Ngọc Tuấn đã phát biểu tham luận với chủ đề “Kinh nghiệm và giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả giám sát, tái giám sát của HĐND các cấp”.
Theo Chủ tịch HĐND TP Hà Nội, Hà Nội có đặc thù là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước có quy mô, khối lượng công việc rất lớn, nhiều việc khó, phức tạp nảy sinh. Trong hoạt động giám sát, Thường trực HĐND TP đã thường xuyên nghiên cứu, tiếp thu các kinh nghiệm, cách làm hay, hiệu quả của Quốc hội, Ủy ban TVQH; tham khảo cách làm của một số tỉnh, TP để xây dựng các đề án, kế hoạch, giải pháp để tiếp tục đổi mới, cải tiến hoạt động giám sát theo hướng bản lĩnh, thẳng thắn, thực chất, khoa học, hiệu quả; bám sát các quy định của Luật và tình hình thực tiễn của TP để giải quyết các vấn đề.
Chủ tịch HĐND TP Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn cho biết, năm 2022 TP đã tổ chức 2 phiên chất vấn, 2 phiên giải trình, 41 cuộc giám sát, khảo sát của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban, Tổ đại biểu HĐND TP với những kết quả thiết thực. Ngoài ra, Thường trực HĐND TP phối hợp chặt chẽ với Đoàn ĐBQH TP tổ chức giám sát các nội dung, lĩnh vực theo chỉ đạo của Ủy ban TVQH.
Các nội dung giám sát được lựa chọn đều là những vấn đề lớn, quan trọng, cấp thiết, được dư luận và cử tri quan tâm như: giám sát về công tác quy hoạch; về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; về quản lý, sử dụng tài sản công; các dự án chậm triển khai; xử lý nước thải, thoát nước và thu gom, xử lý rác thải; việc đầu tư các thiết chế văn hoá; hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội tại các khu đô thị không đồng bộ...
Kết quả cho thấy nhiều nội dung, vấn đề đã tồn tại nhiều năm, thậm chí đã được giám sát nhưng chậm chuyển biến, được thẳng thắn chỉ ra và tái giám sát để làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm, giải pháp, lộ trình cụ thể để khắc phục hiệu quả. Có nhiều vấn đề lớn, quan trọng được chuyển hoá thành các nội dung chất vấn, giải trình và toàn bộ nội dung đều được phản ánh, cung cấp bằng phim tư liệu đảm bảo sinh động và chân xác nhất; đồng thời theo dõi, đôn đốc cho đến khi thực hiện xử lý dứt điểm vấn đề đặt ra.
Bám sát, thực hiện có hiệu quả các quy định của Luật
Theo Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Ngọc Tuấn, những nội dung quan trọng trong hoạt động giám sát được nghiên cứu - tổ chức thực hiện hiệu quả trong thực tiễn hoạt động của HĐND TP Hà Nội thời gian qua thể hiện ở 2 nội dung, gồm: Hoạt động của HĐND các cấp, trong đó có hoạt động giám sát cần nghiên cứu, bám sát tình hình thực tiễn tại địa phương và các chỉ đạo của Trung ương-đặc biệt là vai trò, sự lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng.
Cụ thể hoá nội dung này, ngay từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026, Đảng đoàn, Thường trực HĐND TP đã chủ động tham mưu để Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội ban hành Đề án số 15/ĐA-TU ngày 12/5/2022 về “Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp TP Hà Nội giai đoạn 2021-2026 gắn với thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và củng cố chính quyền nông thôn tại thành phố Hà Nội”.
Đây là cơ sở chính trị quan trọng để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao vị thế, vai trò, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp TP trong giai đoạn mới. Trong đó, xác định đầy đủ quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, chỉ tiêu, đặc biệt là các nhiệm vụ, giải pháp để HĐND các cấp TP có điều kiện hoạt động hiệu quả hơn, ví dụ như tăng cường số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách, tăng cường bố trí cấp uỷ trong cơ cấu đại biểu chuyên trách; Hay quy định các chế tài trong thực hiện kết luận giám sát; xem xét chuyển các cơ quan chức năng (Uỷ ban kiểm tra, Thanh tra, cơ quan điều tra…) xem xét, xử lý đối với các vi phạm nghiêm trọng. Việc thực hiện các kết luận giám sát cũng là tiêu chí để cơ quan tổ chức xem xét, đánh giá cán bộ và xét thi đua, khen thưởng…
Bên cạnh đó, bám sát và thực hiện hiệu quả các quy định của Luật và hướng dẫn của Ủy ban TVQH. Vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 ngày 12/9/2022 hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND các cấp. Đây là cơ sở pháp lý rất quan trọng, thiết thực nhằm tạo chuyển biến, chuẩn hoá, theo hướng đồng bộ, hiệu quả hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử từ Trung ương đến các địa phương.
Hà Nội là địa phương đầu tiên tổ chức Hội nghị quán triệt, triển khai nghiêm túc, sâu rộng đến HĐND các quận, huyện, thị xã và các xã, thị trấn trên địa bàn toàn TP với gần 12.000 đại biểu tại các điểm cầu. Kết quả cho thấy, sau khi có Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoạt động giám sát, tái giám sát của HĐND các cấp đã ngày càng bài bản, thống nhất, lan toả và có những chuyển biến rõ nét, chuẩn hoá trong lựa chọn nội dung, vấn đề, xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát và tổ chức thực hiện.
Tại các phiên chất vấn, giải trình của HĐND, Thường trực HĐND TP, ngoài Chủ tịch UBND TP, các Phó Chủ tịch, thành viên UBND TP tham dự và trực tiếp trả lời chất vấn, giải trình, còn có Chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã và các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan tham dự và trả lời về các vấn đề thuộc thẩm quyền, trách nhiệm, tạo sự liên thông, đầy đủ và xem xét vấn đề rõ ràng và triệt để hơn.
Trong phiên chất vấn, HĐND TP Hà Nội đã ban hành Nghị quyết chất vấn, điểm mới là nhiều nội dung trong đó có phụ lục các cam kết tiến độ, mốc thời gian hoàn thành giao UBND và phân công các Ban HĐND chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc, giám sát đến khi ra kết quả cuối cùng.
Để tăng cường thêm năng lực, hiệu lực và hiệu quả hoạt động HĐND các cấp trong thời gian tới, Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Ngọc Tuấn đề nghị Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan Trung ương quan tâm, chỉ đạo để TP Hà Nội sớm hoàn thiện dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) trình Quốc hội thông qua, trong đó quan tâm, nghiên cứu tăng số lượng đại biểu HĐND chuyên trách, bổ sung thẩm quyền của HĐND, Thường trực HĐND Thủ đô.
Đề nghị Ủy ban TVQH nghiên cứu, quy định đưa việc thực hiện hiệu quả cam kết, lời hứa trong chất vấn, trong giám sát của HĐND là tiêu chí đánh giá cán bộ trong việc lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu.
