“Dĩ bất biến, ứng vạn biến”

Ứng phó linh hoạt

So với đầu năm, tỷ giá trung tâm đã tăng tổng cộng 601 đồng (+2,47%), điều chỉnh rất mạnh so với mức tăng 487 đồng của cả năm 2024. Còn tại các ngân hàng thương mại (NHTM), so với giá USD bán ra vào đầu tháng 4 khoảng 25.820 đồng/USD, hiện giá USD đã tăng thêm khoảng 360 đồng/USD. Nếu so với đầu tháng 1, khi giá USD bán ra tại các ngân hàng vào khoảng 25.559 đồng/USD, tỷ giá hiện đã tăng khoảng 623 đồng.

Vì sao đồng USD trên thị trường quốc tế giảm hoặc chỉ phục hồi nhẹ nhưng giá USD tại các ngân hàng vẫn có xu hướng tăng lên mức cao kỷ lục mới? Giám đốc khối phân tích - khách hàng cá nhân của Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam Nguyễn Thế Minh nhận định, động thái của NHNN tăng tỷ giá những ngày qua chủ yếu nhằm chủ động ứng phó với những biến động vĩ mô trên thị trường quốc tế. Theo đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tại cuộc họp gần nhất đã tiếp tục giữ nguyên lãi suất cơ bản. “Vì vậy, NHNN có thể đang chủ động ứng phó linh hoạt, cho phép tỷ giá tăng cao hơn. Từ đó có dư địa điều hành chính sách tiền tệ nhiều hơn trong bối cảnh phải duy trì lãi suất tiền đồng ở mức thấp nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế" – ông Nguyễn Thế Minh phân tích.

Các chuyên gia của Công ty chứng khoán MBS cho rằng, tỷ giá biến động mạnh mẽ trong suốt thời gian qua do áp lực từ nhiều yếu tố. Về các yếu tố bên ngoài, mặc dù đồng USD suy yếu trong kỳ nhưng vẫn đang dao động ở ngưỡng cao nên vẫn gây ra áp lực nhất định lên tỷ giá. Chưa kể, nhu cầu ngoại tệ trong nước gia tăng khi các DN đẩy mạnh nhập khẩu tư liệu sản xuất. Mới 3 tháng đầu năm, nhập khẩu của Việt Nam lên tới 100 tỷ USD. Ngoài ra, dòng vốn ngoại rút ròng trên thị trường chứng khoán cũng tạo thêm áp lực lên tỷ giá.

Từ đầu năm đến nay, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã có 6 đợt chào mua ngoại tệ với tổng quy mô đạt 1.230 tỷ USD phần nào khiến nguồn cung ngoại tệ càng bị thắt chặt và gây thêm áp lực lên tỷ giá.

Có thể thấy việc quay trở lại với chính sách nới lỏng giá bán USD như giai đoạn trước cho thấy nhà điều hành đang có chính sách linh hoạt hơn với tỷ giá. Còn theo giới phân tích, động thái này nhằm giảm bớt áp lực lên dự trữ ngoại hối sau khi phải bán ra hàng tỷ USD trong năm 2024 để can thiệp thị trường ngoại tệ.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3 ngày 5/4/2025, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, diễn biến tỷ giá phức tạp, khó lường thể hiện rõ sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố sắc thuế, ngày đầu tiên tỷ giá tăng lên thêm 0,6%. Theo đó, Việt Nam có thể phải sử dụng thêm ngoại tệ để nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ nhằm cân bằng cán cân thương mại, kim ngạch xuất khẩu có thể thu hẹp, dẫn đến nguồn cung ngoại tệ suy giảm. Thặng dư cán cân thương mại sụt giảm sẽ tác động đến cán cân thanh toán tổng thể và dự trữ ngoại hối.

"NHNN sẽ theo dõi rất sát diễn biến thị trường để điều hành các công cụ, giải pháp với thời điểm và liều lượng hợp lý, đặc biệt cân nhắc hài hòa sự đánh đổi tỷ giá với mục tiêu giảm lãi suất" - Thống đốc Nguyễn Thị Hồng chia sẻ định hướng điều hành.

Thực tế, trước sức nóng của tỷ giá, thanh khoản hệ thống ngân hàng trong nước tiếp tục nhận được sự hỗ trợ tích cực từ NHNN. Theo báo cáo cập nhật mới nhất, từ 31/3 đến 4/4/2025, NHNN duy trì bơm ròng 13.298,6 tỷ đồng qua kênh thị trường mở và không chào thầu tín phiếu NHNN. Trong ngày 8/4, hơn 33.816 tỷ đồng được NHNN bơm ra trên thị trường. Đây là phiên có khối lượng cao nhất từ đầu tháng 4 đến nay, gấp hơn 1,5 lần so với cuối tuần trước.

Hoạt động bơm tiền trên thị trường mở khiến lãi suất tiền đồng trên thị trường liên ngân hàng giảm nhẹ, dao động từ 4,06 - 4,56%/năm. Đây là yếu tố tích cực hỗ trợ các ngân hàng ổn định nguồn vốn, giảm bớt áp lực lãi suất trong nước trước diễn biến tăng nóng của tỷ giá USD.

Theo các chuyên gia, tỷ giá có thể chịu áp lực trong ngắn hạn. Một chuyên gia tài chính nhận xét, việc Kho bạc Nhà nước (KBNN) mua ngoại tệ có thể là nhằm chuẩn bị nguồn tiền để thanh toán trái phiếu quốc tế. Nhưng khi KBNN đã mua đủ khối lượng USD cần thiết để thanh toán trái phiếu đến hạn, có lẽ sức ép ngắn hạn với tỷ giá sẽ trôi qua.

Ở chiều ngược lại, vẫn có những yếu tố hỗ trợ tích cực cho VND từ nguồn kiều hối, xuất khẩu và FDI. “Phía Bộ Tài chính sẽ có những chính sách để thu hút nguồn USD mới ngoài thị trường của Mỹ để chúng ta cân bằng về cán cân thanh toán xuất nhập khẩu. Sự ổn định của môi trường vĩ mô trong nước nhiều khả năng sẽ được duy trì và cải thiện hơn nữa sẽ là cơ sở để ổn định tỷ giá trong năm 2025” - chuyên gia kinh tế Nguyễn Quang Huy nhận xét.

Ngoài ra, giới đầu tư đang đặt cược FED sẽ có nhiều đợt cắt giảm lãi suất hơn trong năm nay khi chính sách thuế quan mạnh tay của Tổng thống Donald Trump làm dấy lên nỗi lo suy thoái. Mặt bằng lãi suất tại Mỹ giảm, giúp chênh lệch lãi suất giữa Việt Nam và Mỹ thu hẹp lại, từ đó hoạt động đầu cơ, găm giữ ngoại tệ để hưởng chênh lệch lãi suất giảm xuống… sẽ khiến áp lực tỷ giá vơi dần.

Tỷ giá biến động đang gây ảnh hưởng lớn cho các DN có dư nợ ngoại tệ lớn. Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hòa Phát Trần Đình Long chia sẻ, trong quý I/2024, Hòa Phát ước tính phải trích lập dự phòng tỷ giá khoảng 200 tỷ đồng. Còn theo Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư & Sản xuất Thái Hưng Trần Đức Hoàn, gần đây khi tỷ giá biến động khiến DN lợi bất cập hại, do chi phí nguyên vật liệu nhập về gia tăng, không đủ bù đắp phần lãi chênh lệch tỷ giá thu được nhờ xuất khẩu. Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thông Thuận Trương Hữu Thông kiến nghị, NHNN và Chính phủ cần duy trì việc ổn định lãi suất và tỷ giá, có dự báo sớm biến động tỷ giá để DN kịp ứng phó.

Với tình hình diễn biến tỷ giá hiện nay, Phó Tổng Giám đốc một NHTM Nhà nước đưa ra lời khuyên, kể cả DN có nguồn thu bằng ngoại tệ, nên chuyển sang vay VND, thay vì vay ngoại tệ để phòng ngừa rủi ro tỷ giá. Hiện nay, lãi suất cho vay VND tại nhiều NHTM thấp kỷ lục, đặc biệt là cho vay xuất - nhập khẩu. Bên cạnh đó, cần đa dạng hóa đồng tiền thanh toán để phân tán rủi ro. Nhiều DN xuất nhập khẩu chấp nhận bỏ ra một khoản tiền để mua bảo hiểm tỷ giá. Trong trường hợp dự đoán tỷ giá có thể tăng, DN sẽ mua kỳ hạn trước để có mức chi phí cố định.