Điện Biên: khó khăn đường về đích nông thôn mới

Nông thôn mới tạo sự chuyển biến tích cực trong đời sống

Ngày 29/6/2022, UBND tỉnh Điện Biên ban hành Kế hoạch số 1986/KH-UBND về việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) tỉnh Điện Biên, đến năm 2025.

Theo đó, tỉnh đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 sẽ có 3 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn hoặc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; có 32 xã đạt chuẩn NTM (trong đó có 1 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 9 xã đạt chuẩn NTM nâng cao); có 44 xã cơ bản đạt chuẩn NTM; không có xã chỉ đạt dưới 10 tiêu chí; số tiêu chí bình quân đạt 15,46 tiêu chí/xã. Ngoài ra, toàn tỉnh phấn đấu sẽ có 650 thôn, bản được công nhận đạt chuẩn NTM và thôn bản NTM kiểu mẫu, chiếm 50,9% tổng số thôn bản trên địa bàn nông thôn của tỉnh.

Chương trình xây dựng NTM tại tỉnh Điện Biên được kỳ vọng thúc đẩy phát triển bền vững và toàn diện cho khu vực nông thôn, tập trung nâng cao đời sống vật chất, tinh thần và cải thiện hạ tầng cơ sở cho người dân.

Đến nay, toàn tỉnh có 5 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 26 xã đạt chuẩn, 33 xã đạt từ 15 - 18 tiêu chí, 49 xã đạt 10 - 14 tiêu chí... bình quân mỗi xã đạt 14,68 tiêu chí. Đồng thời, có 266 thôn, bản được công nhận đạt chuẩn NTM và kiểu mẫu.

Thu nhập bình quân đầu người dự ước đến năm 2025 đạt gần 60 triệu đồng/người/năm, riêng khu vực nông thôn ước đạt khoảng 27 triệu đồng/năm; tỷ lệ hộ nghèo đến hết năm 2024 giảm còn 21,29%, trong đó tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm còn 27,39%... 

Hạ tầng cơ sở được đầu tư ngày càng đồng bộ, khang trang; lĩnh vực văn hóa, giáo dục tiếp tục được quan tâm, từng bước nâng cao cả về chất lượng và điều kiện tiếp cận.

Chậm về đích nông thôn mới

Chương trình xây dựng NTM ở tỉnh Điện Biên mặc dù có những kết quả đáng ghi nhận song tiến độ thực hiện vẫn còn chậm. Đến nay, toàn tỉnh chưa có huyện nào đạt chuẩn NTM, chưa có xã nào được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và vẫn còn 3 huyện Tủa Chùa, Điện Biên Đông, Mường Chà chưa có xã được công nhận đạt chuẩn NTM.

Trong 6 nhiệm vụ trọng tâm được đề ra theo Kế hoạch 1986/KH-UBND đến năm 2025, chỉ có 1 nhiệm vụ cơ bản hoàn thành, đó là toàn tỉnh không còn xã dưới 10 tiêu chí. 5 nhiệm vụ còn lại vẫn chưa đạt được.

Nguyên nhân chính dẫn đến việc không đạt được các mục tiêu trên là do điều kiện kinh tế - xã hội ở nhiều địa phương còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều vẫn còn cao, thu nhập bình quân đầu người thấp khiến nhiều địa phương không đủ điều kiện hoàn thành các tiêu chí. Các tiêu chí như giao thông, cơ sở vật chất văn hóa, y tế, giáo dục, môi trường vẫn chưa được đầu tư hoàn thiện.

Bên cạnh đó, nguồn lực đầu tư cho chương trình còn hạn chế, trong khi nhu cầu thực tế lớn. Song nhiều địa phương gặp khó khăn, thậm chí chưa chú trọng giải ngân các nguồn vốn. Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2022 - 2025, tỉnh được phân bổ 744.054 triệu đồng. Tuy nhiên, hầu hết các địa phương đều không giải ngân hết, khiến tiến độ giải ngân chung toàn tỉnh chậm. Như năm 2024 tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư đạt 74% và vốn sự nghiệp đạt 87%; năm 2025 tính đến tháng 4 tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư mới đạt 5,60% kế hoạch vốn đầu tư và vốn sự nghiệp đạt 14,63% kế hoạch.

Xã Ẳng Cang (huyện Mường Ảng) có điều kiện thuận lợi về vị trí địa lý, đời sống kinh tế, văn hóa - xã hội so với các xã khác trên địa bàn huyện, nhưng đến nay vẫn chưa đạt tiêu chí số 6 (cơ sở vật chất văn hóa). Xã mới đạt 14/19 tiêu chí về xây dựng NTM. Riêng đối với tiêu chí số 6, mặc dù xã đã phát huy nội lực, tranh thủ huy động các nguồn lực thực hiện tuy nhiên vẫn không đủ kinh phí xây dựng cơ sở vật chất văn hóa. Đến nay, toàn xã có 7/18 bản có nhà văn hóa.

Xã Mường Luân (huyện Điện Biên Đông) dù đã được công nhận cơ bản đạt chuẩn NTM từ năm 2018 (với 17/19 tiêu chí), đến nay tiến độ xây dựng NTM tại địa phương gần như giậm chân tại chỗ, thiếu sự đổi mới trong cách làm và chưa huy động được sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và người dân.

Theo lãnh đạo xã Mường Luân, so với thời điểm được công nhận cơ bản đạt chuẩn NTM, hiện nay, xã vẫn còn nợ 2 tiêu chí là thu nhập và hộ nghèo.

Theo Văn phòng Điều phối NTM tỉnh Điện Biên, việc hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu kế hoạch đề ra rất khó, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi từ 1/7 chính thức bỏ cấp huyện và sắp xếp lại cấp xã. Các địa phương cần huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư; huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là sự đồng lòng, ủng hộ của Nhân dân.