Phải quy định mức chiết khấu tối thiểu cho các cửa hàng bán lẻ
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản số 0125/LĐTM-PC gửi Văn phòng Chính phủ góp ý Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 95/2021/NĐ-CP và Nghị định 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng, dầu.
Theo VCCI, thời gian vừa qua, nhiều DN bán lẻ phản ánh tình trạng chiết khấu bán lẻ bằng 0 hoặc thậm chí âm. Điều này khiến các cửa hàng bán lẻ không muốn bán hàng, nhưng buộc phải bán vì nếu không sẽ bị cơ quan chức năng xử phạt.
Thực tế, nhiều cửa hàng kinh doanh xăng, dầu cho rằng, giá bán lẻ điều hành thấp hơn toàn bộ chi phí của chuỗi cung ứng nên các DN trong chuỗi cung ứng sẽ không có động lực để kinh doanh. Tuy nhiên, các DN vẫn buộc phải kinh doanh để cung cấp xăng, dầu cho nền kinh tế dẫn đến khoản âm chi phí lớn hơn giá bán.
Như vậy, theo VCCI, với cách thiết kế quy định như hiện nay, khi giá bán lẻ điều hành thấp hơn chi phí thì khoản âm này chủ yếu sẽ đổ vào DN bán lẻ, bởi DN bán buôn có quyền chủ động giá bán buôn và không bị xử phạt khi ngừng bán hàng. Do đó, mấu chốt vấn đề vẫn là xử lý cơ chế giá bán lẻ xăng, dầu.
Tại văn bản số gửi Văn phòng Chính phủ, VCCI cũng đưa ra kiến nghị của nhiều DN với Chính phủ và Bộ Công Thương về việc phải quy định mức chiết khấu tối thiểu cho các cửa hàng bán lẻ. Bởi theo dự thảo Bộ Công Thương đang đưa ra lấy ý kiến các bộ ngành có hai phương án.
Phương án 1, không quy định cụ thể mức chiết khấu. Phương án 2 là quy định mức chiết khấu tối thiểu trong kinh doanh xăng, dầu. Bộ Công Thương lựa chọn phương án 1 với lý do đây là quan hệ dân sự, dành quyền chủ động cho các DN.
Tuy nhiên, cần thấy rõ rằng, với cách thức này thì Nhà nước đang can thiệp vào thị trường một cách nửa vời. Một mặt, Nhà nước tôn trọng quan hệ dân sự bằng cách không quy định chiết khấu tối thiểu hay giá bán buôn tối đa và không xử phạt bên bán buôn khi dừng bán hàng.
Mặt khác, Nhà nước lại can thiệp vào quyền tự do kinh doanh của DN bán lẻ bằng cách quy định giá bán lẻ tối đa và xử phạt khi cửa hàng bán lẻ ngừng bán. Chính sự thiếu nhất quán trong chính sách này đã gây ra những bất cập trong việc điều hành giá xăng, dầu trong thời gian vừa qua.
Để bảo đảm điều hành giá một cách hiệu quả, đảm bảo nguồn cung xăng, dầu trong nước, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo điều chỉnh quy định theo hướng.
Trong trường hợp Nhà nước không can thiệp vào giá, để cung cầu thị trường quyết định giá, thì không quy định mức chiết khấu bán lẻ tối thiểu. Còn nếu Nhà nước tiếp tục can thiệp vào giá bán lẻ thì cần đồng thời điều hành chiết khấu tối thiểu (hoặc giá bán buôn tối đa) để bảo đảm đồng bộ cơ chế quản lý.
Chi phí kinh doanh xăng, dầu chưa được tính đúng, tính đủ
Trong văn gửi Bộ Công Thương góp ý về Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 95/2021/NĐ-CP và Nghị định 83/2014/NĐ-CP, Bộ Tài chính chưa đồng tình với những lập luận của Bộ Công Thương về nguyên nhân nguồn cung xăng, dầu bất ổn.
Theo Bộ Tài chính, những bất ổn trên thị trường xăng, dầu vừa qua có nguyên nhân từ các chi phí kinh doanh xăng, dầu chưa được tính đúng, tính đủ trong cơ cấu giá cơ sở, khiến DN bị lỗ.
Cũng theo Bộ Tài chính, giá xăng, dầu trong nước phụ thuộc vào giá xăng, dầu thế giới (hiện chiếm tỷ trọng từ 60% đến 80% tùy từng chủng loại trong công thức tính giá cơ sở). Vì vậy, với những biến động đột biến của giá thế giới sẽ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của DN, nhất là tại kỳ điều hành giá lại giảm sâu so với giá nhập mua. Ngoài ra, những biến động về cung cầu, cạnh tranh thị trường, cũng ảnh hưởng không nhỏ đến DN.
Đối với việc điều chỉnh các khoản chi phí định mức trong giá cơ sở, Bộ Tài chính khẳng định “đã được thực hiện theo đúng quy định tại Nghị định 95/2021/NĐ-CP và Thông tư số 104/2021/TT-BTC. Theo đó, chi phí đưa xăng, dầu từ nước ngoài về Việt Nam đã được rà soát điều chỉnh 3 lần theo kết quả tổng hợp rà soát báo cáo chi phí thực tế phát sinh tại thương nhân đầu mối kinh doanh xăng, dầu. Như vậy, vấn đề này không ảnh hưởng đến hoạt động của DN.
Do đó, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công Thương rà soát, đánh giá, giảm bớt số lượng khâu trung gian phân phối xăng, dầu; nghiên cứu quy định mức thù lao tối thiểu đại lý bán lẻ xăng để đảm bảo hoạt động cho các đơn vị bán lẻ ổn định nguồn cung, tránh tình trạng kho có hàng mà không bán cho người dân vì cửa hàng lỗ.
Đồng thời, nghiên cứu mỗi đại lý được mua xăng, dầu của các công ty phân phối khác về xăng, dầu (ngoài nhà cung cấp đại lý), trừ trường hợp có ràng buộc hợp đồng nhưng khi nhà phân phối hết hàng đại lý được phép mua nhà phân phối khác để bán. Quy định chất lượng xăng, dầu trong nước phù hợp với xăng, dầu nhập khẩu để xăng, dầu nhập khẩu lẫn xăng, dầu trong nước cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh, doanh nghiệp nhập khẩu xăng, dầu không bị thiệt hại.
