Cơ hội thúc đẩy liên kết Vùng Thủ đô
Điều hành thảo luận tổ, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội nhấn mạnh, kỳ họp này, Quốc hội xem xét nhiều dự án giao thông lớn, được Bộ Chính trị có ý kiến kết luận, Chính phủ có báo cáo tiếp thu giải trình, trong đó có Dự án Vành đai 4.
Vì thế, tại kỳ họp này cũng như thảo luận tổ, các đại biểu cần tập trung thảo luận về các nội dung sau: Sự cần thiết, tính cấp bách của các dự án; quy mô, mục tiêu đầu tư, giải phóng mặt bằng, điều kiện triển khai, tiến độ triển khai dự án… và các nội dung liên quan đến dự án.
Thảo luận tại tổ, đại biểu Quốc hội, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Đinh Tiến Dũng, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội bày tỏ sự nhất trí cao với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội về Dự án đường Vành đai 4 và Dự án đường Vành đai 3 - thành phố Hồ Chí Minh.
“Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhất trí với sự cần thiết đầu tư 2 dự án trên nhằm cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 đã được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng thông qua và phù hợp với Nghị quyết số 29/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội về Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, trong đó, yêu cầu khẩn trương chuẩn bị đầu tư, sớm khởi công và cơ bản hoàn thành các Dự án Vành đai 3, 4 của khu vực động lực Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh”, Bí thư Thành ủy Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh.
Dự án Vành đai 4 có tổng chiều dài khoảng 112,8km (gồm 103,1km đường Vành đai 4 và 9,7km tuyến nối theo hướng cao tốc Nội Bài - Hạ Long) qua địa phận: Hà Nội (dài 58,2km); Hưng Yên (dài 19,3km); Bắc Ninh (dài 25,6km và tuyến nối 9,7km). Từ những số liệu trên, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố cho rằng, việc phân chia 7 dự án thành phần là hợp lý, trong đó, tách riêng phần giải phóng mặt bằng và phần xây dựng đường song hành triển khai độc lập theo địa giới hành chính giữa các địa phương, thực hiện theo hình thức đầu tư công.
“Giải phóng mặt bằng luôn là vấn đề khó khăn nhất đối với các dự án đầu tư công. Vì thế, chúng ta tiến hành giải phóng mặt bằng một cách đồng bộ gồm cả 9,7km tuyến nối và dự trữ cho tuyến đường sắt vành đai là hợp lý. Dự án Vành đai 4 có tổng diện tích đất chiếm dụng khoảng 1.341ha, trong đó, thành phố Hà Nội 741ha và cơ bản là đất nông nghiệp nên việc giải phóng mặt bằng thuận lợi”, Bí thư Đinh Tiến Dũng cho biết.
Đối với cơ chế, chính sách chung của các dự án, trong đó có đề xuất cho phép trong giai đoạn triển khai dự án, nhà thầu thi công không phải thực hiện thủ tục cấp giấy phép khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án; việc khai thác mỏ khoáng sản được thực hiện đến khi hoàn thành dự án...
Trên cơ sở đề xuất, Ủy ban Kinh tế nhận thấy, cơ chế này đã được quy định tại khoản 1 và 2, Điều 5 Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về Chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, chỉ áp dụng cho các gói dự án thuộc phạm vi Chương trình trong 2 năm (2022-2023). Do đó, đề nghị chỉ áp dụng các cơ chế này trong 2 năm 2022 và 2023.
Tuy nhiên, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội cho rằng, nếu chỉ áp dụng cơ chế này trong 2 năm 2022 và 2023 là không phù hợp về thời gian, vì đã qua 6 tháng đầu năm 2022 rồi Quốc hội mới thảo luận để thông qua.
“Việc áp dụng Nghị quyết 43 vào dự án Vành đai 4 không phù hợp về thời gian và chúng ta cần tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các nhà đầu tư tham gia dự án. Hiện nay, Hà Nội đang đẩy nhanh việc phân tuyến cắm mốc, tính toán giá đền bù giải phóng mặt bằng để ngay sau khi Quốc hội thông qua là tiến hành triển khai”, đại biểu Quốc hội, Bí thư Thành ủy Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh.
Mở rộng không gian phát triển, giảm tải giao thông
Đại biểu Nguyễn Anh Trí bày tỏ đánh giá cao sự quyết tâm của Chính phủ trong việc đầu tư cho 5 dự án, đặc biệt là dự án Vành đai 3 và Vành đai 4- Vùng Thủ đô; Đồng thời đánh giá cao tinh thần của 2 thành phố Hà Nội, TP Hồ Chí Minh trong quyết tâm thực hiện hai dự án này.
Khẳng định những giá trị mà Vành đai 4 mang lại là rất lớn trong kết nối, mở rộng không gian phát triển, giảm tải giao thông..., đại biểu mong muốn dự án được sớm đầu tư và thực hiện quyết liệt, hiệu quả. Trong quá trình thực hiện cần hết sức lưu ý tới tuyến đường song hành thoát hiểm; Cân nhắc kéo dài thời gian thu phí tuyến đường để thu hút nhà đầu tư.
Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai cũng đồng tình với sự cần thiết của Dự án đường Vành đai 3, Vành đai 4- Vùng Thủ đô. Theo đại biểu, việc đầu tư hai tuyến đường này cho Hà Nội và TP Hồ Chí Minh không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn ý nghĩa chính trị, đối ngoại sâu sắc.
“Mỗi khi đi xa trở về, chúng ta lại thấy băn khoăn về cơ sở hạ tầng. Rất ít Thủ đô có hạ tầng giao thông hạn chế như chúng ta hiện nay. Chúng ta vẫn nói về GDP tăng trưởng, kinh tế phát triển nhưng khi du khách tới Việt Nam, thứ ấn tượng với họ lại là hạ tầng giao thông, nó phản ánh sự phát triển của một đất nước. Nếu như trong nhiệm kỳ này, chúng ta tiến thêm được một bước về hạ tầng giao thông là rất đáng mừng”- đại biểu chỉ rõ.
Về ý nghĩa phát triển vùng, theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, Dự án Vành đai 4 khi đưa vào sử dụng sẽ như xương sống kết nối 7 tuyến đường cao tốc: Hà Nội - Hải Phòng; Hà Nội - Lào Cai; Hòa Lạc- Hòa Bình; Hà Nội - Thái Nguyên; Cầu Giẽ - Ninh Bình; Đại lộ Thăng Long; Nội Bài - Bắc Ninh. Đồng thời, tạo không gian cho 5 đô thị vệ tinh phát triển, tạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế lớn từ nông nghiệp sang công nghiệp đồng nghĩa với việc thu hút phát triển khu công nghiệp.
Về mức đầu tư, đại biểu cho rằng, từ khi Luật đầu tư PPP (Luật mở đường cho sự hợp tác) ra đời đã để lại nhiều thất vọng, hàng loạt dự án PPP được chuyển sang đầu tư công. Điều này đi ngược với Nghị quyết của Đảng và Nghị quyết của Quốc hội. Vì vậy dự án Vùng Thủ đô với 1/3 vốn là của PPP có thể là công trình đột phá nếu Hà Nội thực hiện thành công.
Về phương án tài chính và cơ cấu nguồn vốn, đại biểu cho cho rằng khá hợp lý, hài hòa, giữa Nhà nước, địa phương và thành phần kinh tế.
Tuy nhiên về thực hiện cam kết bố trí vốn của các địa phương, giai đoạn vừa qua, có địa phương cam kết vốn bằng Nghị quyết HĐND nhưng không thực hiện được với nhiều lý do khách quan, chủ quan.
Bày tỏ tin tưởng Hà Nội đủ năng lực bố trí vốn, tuy nhiên, đại biểu Mai lo ngại việc cam kết của các địa phương khác có thể ảnh hưởng đến dự án. Đại biểu cho rằng Nghị quyết cần quy định trõ trách nhiệm trong việc bố trí vốn, để các địa phương thực hiện nghiêm trách nhiệm của mình và trong trường hợp không thực hiện được thì không chỉ các địa phương chịu trách nhiệm mà Chính phủ cũng phải chịu trách nhiệm về nội dung này.
Đại biểu Nguyễn Phi Thường đặc biệt quan tâm đến việc kết nối giao thông của Vùng Thủ đô khi Dự án Vành đai 4 đi vào hoạt động. Đai biểu cho biết, dự án cầu Thanh Trì và Vành đai 3 đã thiết kế với 5-6 nghìn xe/giờ nhưng đến nay công suất tăng lên gấp 8 lần nên liên tục xảy ra tình trạng kẹt xe.
Vì thế, đại biểu bày tỏ sự nhất trí cao khi dự án Vành đai 4 đã rút kinh nghiệm từ những bất cập này, bởi đây không chỉ là dự án vành đai liên tỉnh mà còn là vành đai đô thị, với lưu lượng giao thông rất cao.
Đại biểu Vũ Tiến Lộc nhất trí với các nội dung của dự án Vành đai 4 khi cho rằng, dự án này sử dụng đầu tư công là giải pháp rất quan trọng thúc đẩy phát triển nền kinh tế, là cơ hội để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế. Một trong những “điểm nghẽn” là liên kết vùng, mà các tuyến đường cao tốc, giao thông kết nối là điểm rất quan trọng để tháo gỡ, thúc đẩy liên kết vùng. Vì thế, dự án Vành đai 4 không chỉ có ý nghĩa với địa phương, mà tạo ra kết nối trong cả nước. Hiện Hà Nội đã quá tải về giao thông, nên vô cùng cần thiết sự đột phá bằng dự án Vành đai 4 để giải tỏa trong lõi.
Đại biểu tin tưởng, dự án Vành đai 4 sẽ được Quốc hội thông qua, do đó, Hà Nội nên chuẩn bị trước một bước để sớm triển khai dự án ngay sau khi được thông qua chủ trương.
Kết thúc phiên thảo luận tổ, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn cho biết, có 7 ý kiến của đại biểu thuộc Đoàn Hà Nội đã thảo luận, trong đó có ý kiến của đồng chí Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Đinh Tiến Dũng. Các ý kiến rất sâu sắc, thể hiện trách nhiệm, trí tuệ của đại biểu, trong đó đều thống nhất với các nội dung trình, phân tích sâu các nội dung thành phần và mong các đại biểu Quốc hội thông qua Dự án Vành đai 4 và Vành đai 3 - thành phố Hồ Chí Minh.
