Trong những năm gần đây, hình thức du lịch phổ biến này đã bị chỉ trích gay gắt vì tạo ra chất thải và gây ô nhiễm lớn do phát thải khí nhà kính cao.
Tồn tại những lo ngại
Những đám mây đen ô nhiễm vần vũ trên các bãi biển của Mallorca, Tây Ban Nha. Thủ phạm là tàu du lịch ở cảng Palma của hòn đảo, nơi có 1 triệu hành khách đi tàu du lịch trong 9 tháng năm 2022 với 370 tàu du lịch đã cập cảng trong cùng thời kỳ. Điều này làm cho Palma trở thành một trong những cảng quan trọng nhất đối với các tàu du lịch ở Địa Trung Hải.
Palma đứng thứ hai ở châu Âu, sau Barcelona, trong số các TP ô nhiễm không khí lớn nhất do các tàu du lịch. Chỉ riêng trong năm nay, các con tàu ở Palma đã thải ra 38.500 tấn CO2, 890 tấn NO2 và 635 tấn SO2.
Các nhà hoạt động môi trường nói: “Các công ty vận chuyển khách du lịch vẫn chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp để bảo vệ môi trường, khí hậu và sức khỏe cộng đồng".
Các nhà hoạt động môi trường cho biết, tiến độ làm cho các tàu du lịch trung hòa với khí hậu là quá chậm. Việc thiếu nhiên liệu thay thế chỉ là một phần của vấn đề.
Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng sinh học (The Nature and Biodiversity Conservation Union - NABU) cho biết tiến trình giảm phát thải của ngành công nghiệp tàu du lịch không được thực hiện đủ nhanh.
Hiệp hội Bảo vệ môi trường Đức công bố bảng xếp hạng hằng năm về các biện pháp bảo vệ khí hậu của các công ty tàu du lịch châu Âu. Năm nay, hiệp hội này kết luận rằng "du lịch trên biển và bảo vệ khí hậu không đi cùng nhau".
NABU đã khảo sát 13 công ty du lịch lớn về những nỗ lực họ đang thực hiện để bảo vệ khí hậu, kết quả là không có công ty nào được đánh giá cao.
Theo NABU, các công ty tàu du lịch không thể không giảm lượng khí thải nhà kính. Tuy nhiên, thay vì tập trung cải tiến các tàu du lịch đang hoạt động, nhiều hãng tàu lại tập trung cải tiến các tàu mới chưa hạ thủy. Do đó, "khí thải trong toàn bộ ngành du lịch biển tiếp tục tăng", chuyên gia vận chuyển của NABU Sönke Diesener cho biết.
Tương tự, Hiệp hội môi trường quốc tế Friends of the Earth (Những người bạn của Trái đất) cũng không tiếc lời chỉ trích. Theo một nghiên cứu gần đây, 1 hành khách trên tàu du lịch tạo ra lượng khí thải nhà kính gấp 8 lần so với một người đi nghỉ trên đất liền.
Marcie Keever, chuyên gia vận chuyển của Friends of the Earth cho biết: “Các hãng du thuyền thích khoe khoang về việc cắt giảm ô nhiễm nhựa và sử dụng ít năng lượng hơn trên tàu. Nhưng họ bỏ qua yếu tố có tác động lớn nhất đến lượng khí thải CO2 - khối lượng lớn và chất lượng kém của nhiên liệu họ sử dụng".
Bà nói, đã đến lúc ngành công nghiệp này phải nghiêm túc thực hiện trách nhiệm của mình với hành tinh này.
Từ bỏ nhiên liệu gây ô nhiễm, cậy nhờ metanol xanh
Theo NABU, một nửa số tàu du lịch hiện tại vẫn sử dụng dầu nhiên liệu nặng HFO (một loại dầu nhiên liệu có độ đặc giống như hắc ín), loại dầu có đặc biệt kém về môi trường.
Tuy nhiên, có những loại nhiên liệu khác có sẵn. Ví dụ, công ty vận chuyển Havila Voyages của Na Uy đang sử dụng nhiều khí tự nhiên hóa lỏng hơn. Giám đốc điều hành Công ty Bent Martini cho biết: “Theo quan điểm của chúng tôi, đây là lựa chọn đúng đắn vào lúc này”.
Helge Grammerstorf, Giám đốc Đức của Hiệp hội Quốc tế Cruise Lines (Cruise Lines International Association - CLIA) gần đây đã nhấn mạnh tại một phiên họp của Ủy ban về du lịch của Quốc hội Đức rằng ngành công nghiệp đóng tàu du lịch muốn tránh xa dầu nhiên liệu nặng. Ông nói, khí đốt tự nhiên hóa lỏng mang lại "những lợi thế thực sự" ở đây.
Các công ty tàu du lịch khác của Đức cũng đang thực hiện các cam kết về môi trường. Wybcke Meier, Chủ tịch Hội đồng điều hành của TUI Cruises GmbH, đã nhắc lại kế hoạch của công ty là vận hành toàn bộ đội tàu của mình theo cách trung lập với khí hậu vào năm 2050.
Bà nói rằng các chuyến du ngoạn trung lập với khí hậu đầu tiên sẽ được cung cấp vào năm 2030. Nhưng bà nói thêm rằng hiện tại không thể nói khi nào dầu nặng sẽ trở thành dĩ vãng.
Tuy nhiên, theo Sönke Diesener từ NABU, khí tự nhiên hóa lỏng cũng không tốt hơn là bao. Trong nhiều năm, các chuyên gia đã chỉ ra rằng đó hoàn toàn không phải là lựa chọn thân thiện với khí hậu như ngành công nghiệp mô tả. Khí tự nhiên hóa lỏng thải ra khí mê-tan gây hiệu ứng nhà kính, mà NABU cho biết có hại cho khí hậu gấp 80 lần so với carbon dioxide trong thời gian ngắn.
Theo các nhà nghiên cứu tại Öko-Institut, một tổ chức tư vấn và nghiên cứu phi lợi nhuận ở Đức, metanol xanh (green methanol) hiện được coi là nhiên liệu hứa hẹn nhất. Nora Wissner, một trong những tác giả của nghiên cứu của Öko-Institut, giải thích nếu khí mê-tan được tạo ra bằng cách sử dụng năng lượng tái tạo và carbon dioxide được chiết xuất từ khí quyển, thì nó có thể cung cấp năng lượng cho các tàu du lịch theo cách trung lập với khí hậu. Tuy nhiên, vấn đề chính là metanol xanh hiện không được sản xuất đủ số lượng.
Ngoài ra còn có vấn đề sản xuất tàu. Đóng một con tàu du lịch mất vài năm và tiêu tốn hàng trăm triệu euro. Do đó, tuổi thọ của một con tàu dự kiến sẽ kéo dài vài thập kỷ. Trước sự phát triển nhanh chóng đang diễn ra trong lĩnh vực nhiên liệu thay thế, gần như không thể cập nhật toàn bộ đội tàu.
Ít nhất một số công ty vận chuyển đang bắt đầu sử dụng metanol xanh cho các tàu mới của họ.
"TUI Cruises và Norwegian Cruise Lines đã đặt hàng các tàu dựa trên tùy chọn này. Có những thông báo đầy hứa hẹn đầu tiên mang lại hy vọng cho việc vận chuyển hành trình thân thiện với môi trường" - NABU cho biết.
