Đưa đặc sản Vân Đình vào bản đồ OCOP Hà Nội

Giữ nghề truyền thống trong nhịp phát triển mới

Nằm bên dòng sông Đáy, Vân Đình từ lâu được biết đến là địa bàn có nghề nuôi và chế biến vịt lâu đời. Sự tinh tế trong các từng công đoạn từ chọn giống, chăm sóc đến chế biến đã tạo nên danh tiếng cho “vịt Vân Đình”, một thương hiệu gắn liền với văn hóa ẩm thực Hà Nội.

Các món ăn từ vịt không chỉ là thực phẩm, mà là kết tinh của kinh nghiệm dân gian, của lao động thủ công và sự trân trọng nghề của người dân nơi đây. Tuy nhiên, thực tế nhiều năm cho thấy phần lớn sản phẩm vẫn tiêu thụ theo hình thức nhỏ lẻ, không có quy trình bảo quản, truy xuất hay nhận diện thương hiệu rõ ràng. Trong khi đó, nhu cầu của thị trường hiện đại đòi hỏi sản phẩm phải sạch, có nguồn gốc, có chứng nhận. Khoảng cách giữa đặc sản quê và sản phẩm hàng hóa vì thế vẫn còn lớn.

Trước yêu cầu đổi mới, nhiều người trẻ ở Vân Đình đã bắt đầu tư duy lại cách làm nghề, chuyển từ sản xuất thủ công sang mô hình đạt tiêu chuẩn, ứng dụng công nghệ bảo quản, mở rộng kênh phân phối. Trong dòng chảy ấy, anh Lương Tiến Mạnh, chủ cơ sở chả vịt Thúy Mạnh, được xem là một điển hình.

Sinh ra trong gia đình có nghề làm giò chả, anh Lương Tiến Mạnh hiểu rõ giá trị của sự tỉ mỉ và giữ nghề. Sau khi học ngành Chăn nuôi Thú y, anh trở về quê với mong muốn làm ra sản phẩm mang dấu ấn vùng đất nhưng có thể vươn ra thị trường.Nhận thấy vịt Vân Đình ngon nhưng khó bảo quản, anh thử kết hợp thịt vịt với kỹ thuật làm giò chả – tạo ra món chả vịt, sản phẩm vừa lạ vừa gần gũi.

Những ngày đầu khởi nghiệp không hề dễ dàng. Công thức liên tục phải thử lại vì lúc thì chả bị bở, khi thì mất hương vị. Gần ba tháng kiên trì, anh mới thành công với mẻ chả đầu tiên đạt độ dai, thơm và giữ được vị đặc trưng của thịt vịt. “Tôi chọn làm món này vì muốn người xa quê vẫn có thể thưởng thức hương vị Vân Đình mà không cần ăn tại chỗ” - anh Mạnh chia sẻ.

Năm 2021, anh Mạnh đăng ký thương hiệu “Chả vịt Thúy Mạnh”. Cơ sở nhỏ dần mở rộng. Thịt vịt được làm sạch bằng gừng, chanh và muối hạt để khử mùi, phối trộn với thịt nạc, mỡ heo cùng gia vị địa phương. Sản phẩm được hấp chín, hút chân không, cấp đông để bảo quản lâu mà không dùng chất bảo quản. Với quy trình kiểm soát chặt chẽ, năm 2022 sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao của Hà Nội, và chỉ một năm sau, nâng lên OCOP 4 sao. Cơ sở đạt chứng nhận ISO 22000:2018 về quản lý an toàn thực phẩm và được vinh danh “Thương hiệu Vàng Nông nghiệp Việt Nam”. Hiện mỗi ngày cơ sở cung ứng khoảng 300kg chả vịt, tạo việc làm ổn định cho 10 lao động địa phương. Sản phẩm đã có mặt tại nhiều cửa hàng OCOP và điểm giới thiệu đặc sản Hà Nội.

Thành công của chả vịt Thúy Mạnh cho thấy hướng đi hiệu quả, phát triển nghề truyền thống bằng mô hình hiện đại, làm sạch, làm thật, minh bạch nguồn gốc. Đây cũng là điều mà chương trình OCOP Hà Nội đang hướng tới, không chỉ công nhận sản phẩm, mà tạo động lực cho địa phương nâng cấp chuỗi giá trị.

“Hộ chiếu” cho đặc sản địa phương

Ngày 24/10, tại Trung tâm giới thiệu và quảng bá sản phẩm OCOP Hà Nội (số 2 Trịnh Công Sơn, phường Tây Hồ), Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Ban Chỉ đạo Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” và UBND phường Tây Hồ tổ chức Tọa đàm “Phát triển làng nghề Hà Nội gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP”. Sự kiện đã thu hút đông đảo đại biểu, DN và chủ thể OCOP trên địa bàn Thủ đô tham dự.

Tại tọa đàm, nhiều ý kiến cho rằng, xây dựng thương hiệu OCOP không chỉ là câu chuyện về tiêu chuẩn kỹ thuật, mà còn là cách bảo vệ sản phẩm thật, chống hàng giả, hàng kém chất lượng. Khi sản phẩm được chứng nhận, truy xuất rõ ràng, người tiêu dùng có thể tin tưởng, còn người sản xuất có cơ sở để phát triển lâu dài.

Các mô hình như chả vịt Thúy Mạnh, giò chả Ước Lễ... được nhắc đến như những ví dụ điển hình về việc nâng tầm sản phẩm địa phương bằng tiêu chuẩn hóa quy trình, đầu tư bao bì, mở rộng kênh phân phối. Từ đó, thương hiệu đặc sản không còn bó hẹp trong phạm vi làng nghề, mà trở thành đại diện cho văn hóa Hà Nội trên bản đồ OCOP quốc gia.

Riêng với chả vịt Thúy Mạnh, việc đạt chứng nhận OCOP 4 sao và ISO quốc tế là bước ngoặt để hướng tới xuất khẩu. Cơ sở đang tiếp tục nghiên cứu phát triển các dòng sản phẩm mới như chả chân vịt, mọc vịt, chả vịt hun khói, pate gan vịt... vừa đa dạng hóa, vừa giữ nguyên nguồn nguyên liệu chủ lực.

“Tôi mong mỗi sản phẩm không chỉ là món ăn, mà còn là cách để người ta nhớ đến Vân Đình, nhớ đến người Hà Nội” - anh Mạnh nói.

Giữ bản sắc, xây thương hiệu bền vững

Phát triển sản phẩm OCOP là bước đi chiến lược trong quá trình xây dựng nông thôn mới nâng cao của Hà Nội. Mục tiêu không chỉ là tăng giá trị hàng hóa, mà còn gìn giữ nghề, tạo việc làm và khơi dậy bản sắc vùng miền. Với Vân Đình, sự thành công của chả vịt Thúy Mạnh đã góp phần chứng minh rằng: khi người làm nghề tuân thủ quy trình, giữ chữ tín và đổi mới cách tiếp cận, sản phẩm truyền thống hoàn toàn có thể cạnh tranh trong môi trường hiện đại.

Hiện Hà Nội có hơn 2.000 sản phẩm OCOP, trong đó nhiều sản phẩm đạt từ 3 đến 5 sao. Thành phố đang tiếp tục hỗ trợ các chủ thể nâng cấp quy mô, hoàn thiện truy xuất nguồn gốc, tem nhãn và bao bì. Mục tiêu là biến những đặc sản địa phương thành sản phẩm có thương hiệu rõ ràng, góp phần phát triển kinh tế, du lịch và hình ảnh Thủ đô. Với những bước đi như của chả vịt Thúy Mạnh, đặc sản Vân Đình không chỉ được bảo tồn mà còn được định danh – có thương hiệu, có tiêu chuẩn, có câu chuyện riêng. Đó cũng là minh chứng cho sức sống của chương trình OCOP khi biến giá trị truyền thống thành lợi thế cạnh tranh, đưa những món ăn dân dã vào chuỗi sản phẩm đặc trưng của Hà Nội.

Theo Phó Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam TP Hà Nội Phạm Anh Tuấn – Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, thương hiệu không chỉ là biểu tượng nhận diện sản phẩm mà còn là “tấm hộ chiếu” để hàng Việt Nam nói chung, sản phẩm làng nghề nói riêng bước ra thị trường khu vực và quốc tế. “Trong thời đại hội nhập, thương hiệu chính là thước đo năng lực cạnh tranh và uy tín của DN. Muốn hàng Việt được người Việt ưu tiên, trước hết hàng Việt phải thật sự tốt, phải có bản sắc riêng, phải tạo dựng được niềm tin và niềm tự hào trong lòng người tiêu dùng” - ông Phạm Anh Tuấn khẳng định.

Từ nghề làm vịt truyền thống, người dân Vân Đình đang từng bước tham gia chuỗi giá trị OCOP, biến sản phẩm quê thành hàng hóa có thương hiệu và tiêu chuẩn rõ ràng. Mô hình của chả vịt Thúy Mạnh cho thấy, chỉ cần làm thật – làm chuẩn, đặc sản địa phương hoàn toàn có thể góp mặt trên bản đồ OCOP Hà Nội, khẳng định vị thế của ẩm thực Thủ đô trong giai đoạn phát triển mới.