Dùng công nghệ số để quản lý cá cược thể thao

Muốn quản lý cá cược thể thao bắt buộc phải dùng giải pháp công nghệ số.
Lý do chậm trễ
Trong Biểu cam kết dịch vụ của mình khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) vào năm 2007, Việt Nam đã đưa ra cam kết mở cửa (phải cho phép nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường Việt Nam tối thiểu ở mức như đã cam kết) đối với 11 ngành dịch vụ (bao gồm khoảng 110 phân ngành dịch vụ) có dịch vụ văn hóa, giải trí, thể thao. Như vậy, kinh doanh đặt cược thể thao đã trở thành phân ngành dịch vụ mà Việt Nam không thể đóng cửa khi đã đặt bút ký cam kết với WTO cách đây 14 năm.

Nhưng với vấn đề kinh doanh đặt cược thể thao, phải mở cửa như thế nào và đến đâu vẫn là một vấn đề đang lúng túng. Không phải Việt Nam mà với tất cả các quốc gia khác, hoạt động này chỉ được cho phép khi có những quy định, điều kiện giám sát rất chặt chẽ. Đơn giản là kinh doanh đặt cược thể thao không đơn thuần chỉ tính đến lợi nhuận khổng lồ mà còn khá nhiều yếu tố xã hội, văn hóa của quốc gia.
Nói về lợi nhuận, chỉ tính riêng thị trường cá độ bóng đá, theo Công ty Cá cược Ladbrokes tại Anh cho thấy, doanh số đặt cược bóng đá tại Việt Nam tương ứng 3 - 5% GDP (10 tỷ USD/năm). Do đó, nếu triển khai cả đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế, số tiền thu thuế sẽ là con số rất lớn. Nhưng ngay cả Nghị định 06 hiện hành và dự thảo Nghị định sửa đổi Bộ Tài chính chưa thể trình Chính phủ thông qua dù đã nêu các nguyên tắc kinh doanh đặt cược là có điều kiện và được kiểm soát chặt chẽ của cơ quan nhà nước.
Điều đó dẫn đến mãi đến giờ thì Bộ Tài chính vẫn chưa chọn được DN nào để thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế, dù Nghị định 06 đã ra đời từ năm 2017. Với lĩnh vực đua chó Việt Nam đã có trường đua hoạt động từ năm 2000 nhưng đến nay vẫn lúng túng việc triển khai cá cược. Dù các ban, ngành, đoàn thể điều biết hoạt động vui chơi có thưởng là cơ sở cho du lịch phát triển, nếu chúng ta không sớm triển khai thì Việt Nam vẫn có thị trường cờ bạc trá hình, gây thất thu lớn lượng tiền thuế, xáo trộn đời sống xã hội.
Thời điểm thích hợp
Lúc này khi du lịch đang gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 cần phải có những sản phẩm kích cầu thì lại càng đặt ra vấn đề sớm xem xét đến việc cung cấp thẻ cá cược cho công dân Việt Nam đủ điều kiện, các công ty nước ngoài đáp ứng tiêu chí kinh doanh cá cược kết hợp với du lịch sinh thái, trải nghiệm, tạo chiều sâu cho kinh tế du lịch. Vì thế, nhiều chuyên gia trong và ngoài nước cho rằng việc thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế trong 5 năm kể từ ngày DN được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh là thời gian quá dài. Phần lớn cho rằng chỉ cần 24 tháng thì vấn đề quản lý người chơi, quản lý DN kinh doanh cá cược đã bộc lộ hết ưu, khuyết điểm; thậm chí 6 tháng một lần cần có sơ kết, đánh giá để rút kinh nghiệm các phát sinh trong quá trình thực hiện để điều chỉnh ngay.
Điểm đáng chú ý là tại dự thảo lần này, Bộ Tài chính đưa ra 27 giải đấu và 9 trận đấu lớn để người chơi lựa chọn đặt cược. Người chơi Việt Nam có thể cá cược 27 giải đấu được phép kinh doanh đặt cược tại Việt Nam gồm vòng loại và vòng chung kết FIFA World Cup nam - nữ, UEFA Euro, UEFA Champions League, AFC Champions League, AFC Cup, Copa America... Tất nhiên là có 5 giải đấu hàng đầu châu Âu gồm La Liga, Serie A, Bundesliga, Ligue 1, Premier League vốn đang được người Việt Nam chờ đón hàng tuần. Một bước tiến bộ hơn rất nhiều của dự thảo mà Bộ Tài chính chuẩn bị, được dư luận đánh giá cao. So với bóng đá thì quản lý đặt cược đua ngựa, đua chó được cho là ít phức tạp hơn, thậm chí có thể triển khai sớm hơn cá cược bóng đá.
Công nghệ số
Quy định hiện nay của Nghị định 06 chỉ cho phép người chơi đặt cược qua điện thoại, thanh toán tiền mua vé bằng tài khoản ngân hàng. Việc này chỉ nhằm hạn chế số tiền đặt cược nhưng lại không đúng với thông lệ quốc tế, khó kiểm soát khi không áp dụng công nghệ số vào quản lý. Dự thảo mới Bộ Tài chính đề xuất là cho phép người chơi có thể thanh toán bằng các hình thức như tài khoản ngân hàng, ví điện tử hay tài khoản điện thoại trả trước. Việc mở rộng phương thức thanh toán, nhằm tạo thuận lợi cho người chơi, đồng thời giúp DN trả thưởng thuận tiện hơn.
Kinh nghiệm tại Trung Quốc, Singapore, Hàn Quốc... cũng chỉ cho phép một DN kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế. Dự thảo nghị định vẫn giữ mức giới hạn đặt cược là 10.000 đồng/lần đặt cược và tối đa 1 triệu đồng/sản phẩm/ngày. Người tham gia đặt cược phải đủ 21 tuổi trở lên được nhìn nhận có thể kiểm soát người chơi không cay cú ăn thua ảnh hưởng đến tài chính và an ninh, trật tự xã hội.
Các quốc gia khác đều có các quy định hướng tới quản lý người chơi, quản lý DN kinh doanh cá cược. Việc giám sát người chơi, giám sát số lượng, giám sát nguồn thu, số tiền lãi là vấn đề rất quan trọng trong lĩnh vực này, do đó cần áp dụng công nghệ số. Với sự lớn mạnh của CNTT thì các cơ quan quản lý kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế hoàn toàn có thể minh bạch, công khai các nội dung về quản lý người chơi, phương thức phân phối đặt cược bất cứ công đoạn nào, thời điểm nào. Cơ quan quản lý cần giám sát kỹ về doanh thu của DN, tỷ lệ trả thưởng như thế nào đảm bảo không bị xáo trộn cuộc sống, tránh thất thu thuế.
Bộ Tài chính đề xuất phương pháp để có thể chấm điểm và lựa chọn DN kinh doanh cá cược thể thao theo nguyên tắc: Phải đáp ứng điều kiện tổ chức kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế theo quy định tại Nghị định này; đóng góp cho ngân sách nhà nước bằng tiền, ngoài các nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật về thuế, để thực hiện các chương trình an sinh xã hội.
Theo PGS.TS Lê Trọng Vĩnh: “Đối với quản lý DN kinh doanh cá cược thể thao đây là điều kiện cần và đủ, nhất là trong bối cảnh hội nhập của Việt Nam hiện nay. Với quy định người chơi phải trên 21 tuổi, đây là những đối tượng đều có căn cước công dân gắn chip. Điều này cho phép chúng ta áp dụng công nghệ số vào các quá trình tham gia cá cược thể thao từ A - Z. Muốn triển khai thành công bắt buộc chúng ta phải áp dụng công nghệ số vào quản lý lĩnh vực này, các DN muốn tham gia cũng phải chứng minh năng lực chuyển đổi số của mình”.