Thực phẩm chức năng khác thuốc
Theo định nghĩa của Luật Dược 2016, thuốc là chế phẩm có chứa dược chất hoặc dược liệu dùng cho người nhằm mục đích phòng bệnh, chẩn đoán bệnh, chữa bệnh, điều trị bệnh, giảm nhẹ bệnh, điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể người bao gồm thuốc hóa dược, thuốc dược liệu, thuốc cổ truyền, vaccine và sinh phẩm.
Sự khác nhau giữa TPCN và thuốc là ở thành phần và mục đích sử dụng. TPCN có thành phần được bổ sung vi chất và các yếu tố có lợi cho sức khỏe như vitamin, khoáng chất, axit amin, axit béo, enzym, probiotic và chất có hoạt tính sinh học khác hoạt chất sinh học có nguồn gốc tự nhiên từ động vật, chất khoáng và nguồn gốc thực vật. TPCN được dùng để hỗ trợ chức năng của các bộ phận trong cơ thể người, có tác dụng dinh dưỡng, giúp tăng sức đề kháng và giảm bớt nguy cơ bệnh.
 |
| Ảnh minh họa. |
Thuốc có thành phần chứa dược chất hoặc dược liệu; mục đích phòng bệnh, chẩn đoán bệnh, chữa bệnh, điều trị bệnh, giảm nhẹ bệnh, điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể người. Tất cả các loại thuốc không kê đơn hay kê đơn đang lưu hành trên thị trường đều được cấp phép và quản lý chặt chẽ bởi Cục Quản lý Dược.
Trong khi đó, TPCN phải được công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm và đăng ký tại Bộ Y tế (Cục An toàn thực phẩm) trước khi đến tay người tiêu dùng.
Các sản phẩm TPCN không được xem là thuốc nên không cần tuân theo các yêu cầu nghiêm ngặt về độ an toàn và hiệu quả như thuốc. Tuy vậy, sản phẩm cần công bố rõ ràng hàm lượng chất dinh dưỡng cũng như khuyến cáo về sức khỏe theo các nghiên cứu khoa học chứng minh hiệu quả. Dù sử dụng TPCN thường ít gây ra tác dụng phụ hơn và tuyên bố mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, bạn cũng không nên tự ý dùng quá mức. Đặc biệt, các sản phẩm này không trực tiếp điều trị các vấn đề sức khỏe bạn đang gặp phải nên không thể thay thế cho các thuốc điều trị.
Sự hiểu lầm do những người làm ngành y cố tình gây hiểu lầm, thổi phồng về giá trị của TPCN, dùng quyền lực của mình gây sức ép cho bệnh nhân và người nhà phải mua thì vấn đề này là không tốt và cần có sự chế tài.
Hiện nay có nhiều người chưa phân biệt rõ sự khác nhau giữa TPCN và thuốc, cứ cái gì tốt cho sức khỏe thì đều gọi là thuốc hết. Đối với trường hợp này thì nhân viên y tế cần cố gắng truyền đạt rõ ràng, chính xác, sự tiếp thu thông tin sai có thể do quá trình truyền đạt thông tin chưa đạt hiệu quả chứ không hẳn do nhân viên y tế cố tình.
Cẩn trọng dùng thực phẩm chức năng trong điều trị Covid
Việc sử dụng TPCN để có hiệu quả thì trước hết người ta cần xác định chính xác vấn đề sức khỏe của mình là gì, cần bổ sung gì. Sau đó mới tiến hành chọn loại TPCN mà mình cần.
Bước 1: Xác định nhu cầu của bản thân. Đối với các vấn đề sức khỏe, người giúp bạn tốt nhất là thầy thuốc. Cần xác định rõ tình trạng của bản thân thiếu hụt dinh dưỡng như thế nào, có các rối loạn chức năng nào (mất ngủ, táo bón, …), từ đó chọn lựa loại TPCN bổ sung cái mà cơ thể cần.
Bước 2: Lựa chọn TPCN. Yêu cầu chung đối với các loại TPCN như sau: Phải công bố hợp quy và phù hợp quy định an toàn thực phẩm; có báo cáo thử nghiệm hiệu quả về công dụng; được kiểm nghiệm là phù hợp với quy định an toàn thực phẩm… Dùng nhiều loại TPCN cùng lúc có hiệu quả hay không còn phụ thuộc việc bổ sung có đúng nhu cầu cơ thể hay không, các TPCN đó có tương tác với nhau theo hướng không tốt hay không...
Trong thời gian gần đây, nhiều người bị nhiễm Covid-19 tự ý mua thuốc, TPCN để tự điều trị.
Tự ý sử dụng thuốc có thể rơi vào 1 trong 3 trường hợp:
- Có hại: Dùng thuốc sai chỉ định, sai liều lượng có thể làm bệnh lâu khỏi, tăng nặng. Ví dụ như sử dụng corticoid cho F0 giai đoạn bệnh mới phát, triệu chứng nhẹ, sẽ làm bệnh lâu khỏi do làm yếu hệ miễn dịch của cơ thể.
- Không có tác dụng.
- Có tác dụng tốt: Khi xác định được tình trạng sức khỏe của bản thân (xác định đúng nhu cầu) từ đó làm căn cứ để sử dụng thuốc. Điều này thường đạt được khi có kiến thức y khoa, nếu không phải là người có kiến thức về y khoa, chúng ta cần có sự hỗ trợ của bác sĩ để dùng thuốc cho đúng, an toàn, hiệu quả.
Thay vì chú ý vào thuốc, chúng ta thường quên đi điều rất quan trọng là dinh dưỡng, vận động, tinh thần thoải mái. Nếu đạt được 3 điều này thì bệnh sẽ rất mau khỏi, thậm chí có thể không cần dùng thuốc cũng hết bệnh.
Thực hiện theo các khuyến cáo của Bộ Y tế, chú ý nghỉ ngơi, dinh dưỡng, sinh hoạt điều độ, giữ tinh thần lạc quan. Lưu ý về sử dụng thuốc: Tất cả các loại thuốc kê đơn phải do bác sĩ chỉ định.
Riêng về TPCN có thể mang lại những lợi ích về mặt sức khỏe, nhưng không nên được xem như một giải pháp thay thế cho một chế độ ăn uống đa dạng và cân bằng cũng như lối sống lành mạnh. Để tăng cường sức khỏe, mọi người nên có một chế độ ăn uống đa dạng và cân bằng, kết hợp với vận động hợp lý. TPCN không cung cấp giải pháp thần kỳ cho vấn đề sức khỏe, nhưng có thể hữu ích với một số người như một phần của chế độ ăn uống lành mạnh.
Nếu có bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe cũng như các thắc mắc trong việc dùng thuốc và TPCN, bạn nên tham vấn với bác sĩ điều trị của mình.
