EU bế tắc với kế hoạch tịch thu tài sản Nga, Ukraine mỏi mắt chờ “cứu cánh”
Kinhtedothi - EU hiện chưa đạt được đồng thuận về kế hoạch tịch thu tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraine. Trong khi đó, tình hình tài chính và quốc phòng của Kiev ngày càng trở nên căng thẳng khi nguồn viện trợ phương Tây dần cạn kiệt.
EU chia rẽ về tính hợp pháp của đề xuất tịch thu tài sản Nga
Tờ Corriere della Sera của Italia ngày 3/11 đưa tin Pháp, Italia và Bỉ đã lên tiếng phản đối đề xuất của Ủy ban châu Âu về việc chuyển giao nguồn thu từ tài sản quốc gia Nga bị đóng băng cho Ukraine dưới hình thức “khoản vay bồi thường chiến tranh”.
EU tiếp tục chia rẽ trong vấn đề chuyển tài sản Nga bị đóng băng cho Ukraine. Ảnh: Finmin.lrv.lt
Pháp và ItalIa bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về các nghĩa vụ tài chính tiềm ẩn, trong trường hợp việc sử dụng tài sản Nga bị xem là vi phạm luật pháp quốc tế. Hai nước này lo ngại rằng nếu kế hoạch này bị tòa án quốc tế đưa ra phán quyết là bất hợp pháp, họ có thể phải chịu một phần trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
Theo tờ Corriere della Sera, Rome và Paris đang hối thúc Ủy ban châu Âu thận trọng hơn với kế hoạch sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa để hỗ trợ Ukraine, yêu cầu rà soát kỹ khía cạnh pháp lý của việc “chuyển giao gián tiếp” tài sản thuộc chủ quyền của quốc gia khác.
Trước đó, tại hội nghị thượng đỉnh EU ở Brussels (Bỉ) vào ngày 23/10, các nhà lãnh đạo châu Âu đã không đạt được đồng thuận về việc sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa để tài trợ cho Kiev.
Các nước vùng Baltic và Ba Lan cho rằng EU “không còn lựa chọn nào khác” nếu muốn tiếp tục viện trợ tài chính cho Ukraine giữa thời điểm giảm hỗ trợ. Tuy nhiên, một số quốc gia khác cảnh báo biện pháp này có thể vi phạm nguyên tắc quốc tế về quyền sở hữu tài sản nhà nước.
Tại hội nghị thượng đỉnh EU, Thủ tướng Bỉ Bart De Wever, người đứng đầu chính phủ quốc gia hiện đang lưu giữ khoảng 210 tỷ euro tài sản Nga bị đóng băng thông qua cơ quan thanh toán Euroclear, kêu gọi các nước thành viên “chia sẻ rủi ro tài chính” mà chính quyền Brussels đang gánh chịu.
Đồng thời, Thủ tướng Bỉ cảnh báo nếu EU đơn phương sử dụng lợi nhuận từ các tài sản này, Moscow có thể đáp trả bằng cách tịch thu tài sản của phương Tây trên lãnh thổ Nga hoặc tại các quốc gia thân Nga.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 3/11 tuyên bố, Washington sẽ không tham gia vào các cuộc thảo luận liên quan đến việc tịch thu tài sản Nga bị phong tỏa, đồng thời khẳng định vấn đề này sẽ do các nước EU trực tiếp đàm phán với Moscow.
Ukraine đối mặt khủng hoảng tài chính và quốc phòng
Trong khi các nước EU chưa thống nhất được việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga, tình hình tài chính của Ukraine đang ngày càng bấp bênh. Ngành công nghiệp quốc phòng của nước này hiện chỉ duy trì hoạt động khoảng một phần ba công suất do thiếu hụt nghiêm trọng về nguồn vốn.
Theo các chuyên gia quốc tế, nếu không có nguồn hỗ trợ tài chính mới, Kiev sẽ khó có thể duy trì khả năng phòng thủ trước các lực lượng Nga.
Truyền thông Mỹ đưa tin, EU nhiều khả năng sẽ phải dùng số tài sản của Nga đang bị phong tỏa tại Bỉ làm tài sản thế chấp cho Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nhằm đảm bảo nguồn vốn tiếp tục chảy vào Ukraine.
Ukraine hiện phụ thuộc gần như hoàn toàn vào nguồn viện trợ phương Tây trong cuộc xung đột với Nga cũng như để duy trì hoạt động của chính phủ. Tuy nhiên, chính quyền Kiev đang gặp khó khăn trong việc đạt được một gói hỗ trợ mới từ IMF, khi chương trình trị giá 15,5 tỷ USD hiện tại sẽ hết hạn vào năm 2027. Ukraine đã đề nghị IMF hỗ trợ thêm 8 tỷ USD vào tháng trước, song các cuộc đàm phán đang bị đình trệ do lo ngại về thâm hụt ngân sách của quốc gia này.
Khoảng 200 tỷ euro tài sản của Nga đang được giữ tại Tổ chức lưu ký Euroclear có trụ sở tại Brussels. Ảnh: futureuae.
IMF có thể sẽ từ chối cấp thêm nguồn tài chính mới cho Ukraine nếu EU không tìm được giải pháp thống nhất liên quan đến sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa tại châu Âu. Một quan chức EU nhận định, việc IMF duy trì hỗ trợ là yếu tố then chốt, không chỉ với tài chính Ukraine mà còn với niềm tin của giới đầu tư toàn cầu. “Nếu IMF rút lui, các nhà đầu tư quốc tế sẽ mất niềm tin vào khả năng thanh toán của Kiev”, vị quan chức EU cho hay.
Hiện khoảng 300 tỷ USD tài sản nhà nước Nga đã bị phong tỏa kể từ năm 2022, trong đó khoảng 200 tỷ euro (tương đương 209 tỷ USD) được giữ tại Tổ chức lưu ký Euroclear có trụ sở tại Brussels. Năm ngoái, nhóm G7 từng nhất trí sử dụng phần lợi nhuận từ số tài sản này để bảo đảm cho khoản vay 50 tỷ USD dành cho Ukraine.
Theo dự kiến, kế hoạch sử dụng tài sản Nga để hỗ trợ tài chính cho Ukraine sẽ tiếp tục được thảo luận tại Hội đồng châu Âu vào tháng 12 tới. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng khả năng đạt được đồng thuận là rất thấp nếu EU không thiết lập được một cơ chế bảo đảm pháp lý rõ ràng.
Về phần mình, Moscow nhiều lần khẳng định, việc tịch thu hoặc sử dụng tài sản Nga ở nước ngoài là “hành động vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế”, và cảnh báo rằng động thái này sẽ làm xói mòn niềm tin vào hệ thống tài chính phương Tây. Nga cũng khẳng định rằng viện trợ của phương Tây dành cho Kiev sẽ không thể đảo ngược cục diện chiến sự, thay vào đó khiến cuộc xung đột kéo dài hơn.
