Áo chặn đứng kế hoạch sử dụng lợi nhuận từ hàng trăm tỷ USD tài sản Nga
Kinhtedothi - Chính phủ Áo khẳng định sẽ không chấp nhận bất kỳ hình thức nào nhằm sử dụng lợi nhuận từ tài sản đang bị phong tỏa của Nga để giúp Ukraine mua sắm vũ khí.
Phát biểu trước thềm cuộc họp Bộ trưởng Tài chính và Kinh tế của Liên minh châu Âu (EU) tại Brussels ngày 10/10, Bộ trưởng Tài chính Áo Markus Marterbauer tuyên bố, nguồn thu từ các quỹ của Nga đang bị đóng băng “không thể được sử dụng để mua sắm vũ khí cho Ukraine”.
Bộ trưởng Tài chính Áo Markus Marterbauer. Ảnh: Euractiv
Ông Marterbauer cho biết, Vienna ủng hộ việc thảo luận đề xuất mới của Ủy ban châu Âu, vốn nhằm chuyển đổi lợi nhuận từ các tài sản Nga bị phong tỏa thành nguồn vốn cho khoản vay hỗ trợ Ukraine, song nhấn mạnh điều kiện tiên quyết là “phải đảm bảo khuôn khổ pháp lý rõ ràng và tôn trọng tính trung lập của Áo”.
Theo ông Marterbauer, việc dùng tiền từ các tài sản này để tài trợ cho mục đích quân sự sẽ đi ngược lại lập trường trung lập đã được duy trì suốt nhiều thập kỷ của Áo. Cùng với Ireland, Malta và Cyprus, Áo là một trong bốn quốc gia trung lập về quân sự trong EU.
Bộ trưởng Marterbauer khẳng định Áo sẽ chỉ ủng hộ kế hoạch tịch thu tài sản Nga bị đóng băng nếu cơ chế này “phù hợp với luật pháp quốc tế và không được sử dụng để hỗ trợ trực tiếp cho Ukraine mua sắm vũ khí”.
Không chỉ Áo, Bỉ - nơi đặt trụ sở của tổ chức thanh toán bù trừ Euroclear, cũng tỏ ra dè dặt với sáng kiến này. Thủ tướng Bỉ Bart De Wever gần đây nhấn mạnh nước này “không thể là bên duy nhất gánh rủi ro nếu kế hoạch thất bại”, đồng thời kêu gọi EU chia sẻ trách nhiệm.
Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), bà Christine Lagarde, mới đây cũng cảnh báo, việc chuyển hướng sử dụng lợi nhuận từ tài sản Nga có thể làm suy yếu uy tín của đồng euro, khiến nhà đầu tư mất niềm tin và đe dọa sự ổn định tài chính khu vực.
Theo Chủ tịch ECB, động thái này không chỉ đặt ra câu hỏi về tính pháp lý mà còn có thể gây ra hiệu ứng lan tỏa, khi các nước bắt đầu nghi ngờ về mức độ an toàn của việc giữ tài sản tại châu Âu. Đây là rủi ro mà EU không hể xem nhẹ trong bối cảnh môi trường tài chính toàn cầu đang đối mặt với nhiều biến động.
Khoảng 190 tỷ euro tài sản quốc gia Nga hiện đang bị phong tỏa tại tổ chức tài chính Euroclear. Phần lợi nhuận phát sinh từ các trái phiếu đáo hạn liên quan đến số tài sản này đã tăng lên đáng kể, và các nhà lãnh đạo EU đang muốn sử dụng nguồn tiền đó để tài trợ cho một khoản vay “bồi thường” dành cho Ukraine trước cuối năm nay.
Mục tiêu của kế hoạch là tránh việc tịch thu trực tiếp tài sản bị đóng băng của Nga, thay vào đó dùng phần lợi nhuận từ số tài sản này để bảo đảm cho các trái phiếu do EU phát hành, bước đi được coi là hợp pháp và khả thi hơn về mặt pháp lý.
Khoảng 190 tỷ euro tài sản quốc gia Nga hiện đang bị phong tỏa tại tổ chức tài chính Euroclear. Ảnh: Tass
Trong một diễn biến liên quan, tờ Euractiv dẫn lời nhiều nhà ngoại giao châu Âu tiết lộ, các quốc gia thành viên EU có thể sẽ không đạt được thỏa thuận chính trị trong tháng này về khoản vay trị giá 175 tỷ euro (tương đương 190 tỷ USD) dành cho Ukraine, được tài trợ từ lợi nhuận thu được từ tài sản Nga bị đóng băng.
Bất đồng giữa các nước thành viên cũng trở nên rõ ràng hơn khi một số quốc gia lo ngại về tính hợp pháp và hậu quả quốc tế nếu Nga kiện ngược trở lại.
Trong khi đó, các nước ủng hộ, gồm Đức, Pháp và một số quốc gia Baltic cho rằng việc sử dụng lợi nhuận thay vì tịch thu tài sản là một bước đi thận trọng, và có thể khiến Nga đồng ý hoàn trả khoản vay như một phần trong thỏa thuận hòa bình trong tương lai.
Kế hoạch sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga đang phải đối mặt với thời hạn gấp rút, khi các nhà lãnh đạo EU đặt mục tiêu hoàn tất thỏa thuận trước tháng 12 - thời điểm then chốt trong việc bảo đảm tài chính lâu dài cho Ukraine giữa lúc viện trợ của phương Tây đang có dấu hiệu chững lại.
Về phần mình, Moscow đã lên tiếng chỉ trích gay gắt bất kỳ nỗ lực nào của phương Tây nhằm sử dụng tài sản quốc gia bị phong tỏa, gọi đó là hành vi “trộm cắp”. Bộ Ngoại giao Nga cảnh báo rằng bất kỳ bước đi nào nhằm chuyển đổi hoặc khai thác nguồn quỹ này đều vi phạm luật pháp quốc tế và quyền sở hữu của một quốc gia có chủ quyền.
Ngân hàng Trung ương Nga tuyên bố rằng việc EU tìm cách dùng lợi nhuận từ các tài sản bị đóng băng để tài trợ cho Ukraine có thể gây ra hệ lụy pháp lý nghiêm trọng, buộc Moscow phải xem xét biện pháp đáp trả tương xứng.
