EU tranh luận kế hoạch vay 140 tỷ euro từ tài sản Nga phong tỏa
Kinhtedothi - Kế hoạch dùng tài sản bị phong tỏa làm cơ sở cho khoản vay hỗ trợ Ukraine buộc EU phải tính toán lại cách chia sẻ rủi ro pháp lý, tài chính và mức gánh nặng ngân sách có thể dồn lên người nộp thuế trong những năm tới.
Theo The Kiev Independent, Liên minh châu Âu đang xây dựng cơ chế phân bổ rủi ro pháp lý và tài chính để xem xét sử dụng một phần tài sản của Nga đang bị phong tỏa nhằm hỗ trợ Ukraine. Bỉ, quốc gia nắm giữ phần lớn số tài sản này, khẳng định chỉ có thể đồng thuận nếu nhận được các bảo đảm rõ ràng từ những nước thành viên khác.
Trọng tâm của kế hoạch là đề xuất phát hành khoản vay trị giá 140 tỷ euro (162,4 tỷ USD), dựa trên tài sản của Nga đang được giữ tại hệ thống thanh toán Euroclear ở Brussels. Giải pháp này được đánh giá là phức tạp vì có thể kéo theo nhiều tranh chấp pháp lý trong tương lai. Phía Nga cho biết không ủng hộ kế hoạch và có thể xem xét các bước pháp lý phù hợp để bảo đảm quyền lợi.
Liên minh châu Âu đang xây dựng cơ chế phân bổ rủi ro pháp lý và tài chính để xem xét sử dụng một phần tài sản của Nga đang bị phong tỏa nhằm hỗ trợ Ukraine. Ảnh: Pixels
Trong bản ghi nhớ gửi các nước thành viên, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen trình bày cách EU và Bỉ có thể chia sẻ rủi ro nếu kế hoạch được triển khai. Tài liệu nêu rõ cần chuẩn bị kịch bản xử lý các tranh chấp kéo dài, bao gồm cả những vấn đề liên quan tới các hiệp định đầu tư song phương đã ký trước đây. Bỉ tỏ ra đặc biệt thận trọng do có hiệp định bảo hộ đầu tư với Nga từ năm 1989. Euroclear cũng nhấn mạnh họ sẽ bảo vệ quyền lợi nếu xuất hiện biện pháp can thiệp vượt ngoài khuôn khổ pháp lý. Cơ quan này hiện nắm giữ khoảng 200 tỷ USD trong tổng số 300 tỷ USD tài sản dự trữ của Nga bị phong tỏa tại phương Tây.
Bản ghi nhớ đồng thời đề cập kịch bản các nước thành viên không chấp thuận sử dụng tài sản của Nga. Khi đó, nguồn hỗ trợ cho Ukraine sẽ phải đến từ nội bộ EU, thông qua ngân sách chung hoặc ngân sách quốc gia. Điều này đồng nghĩa gánh nặng tài chính có thể chuyển sang người nộp thuế. Trước đó, Ủy viên Kinh tế Valdis Dombrovskis lưu ý việc duy trì các gói hỗ trợ lớn cho Ukraine không hề đơn giản trong bối cảnh áp lực ngân sách gia tăng tại nhiều nước.
Đọc thêm: Liên Hợp quốc bật đèn xanh cho kế hoạch Gaza của ông Trump
Một bức thư được chia sẻ trong nội bộ EU cho thấy Ủy ban châu Âu đã đưa ra ba định hướng hỗ trợ cho giai đoạn 2026 và 2027. Theo ước tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, ngay cả trong trường hợp tình hình dần ổn định vào năm 2026, Ukraine vẫn có thể thiếu khoảng 135,7 tỷ euro (157,4 tỷ USD) trong hai năm tiếp theo.
Ba phương án hỗ trợ gồm sử dụng ngân sách của các nước thành viên, huy động khoản vay do EU đứng tên và được các nước bảo đảm về mặt pháp lý, hoặc vay dựa trên số tiền mặt liên quan đến tài sản đang bị phong tỏa của Nga. Với hai phương án sau, Ukraine chỉ cần hoàn trả khi có nguồn bù đắp từ phía Nga trong tương lai. Ngoài ra, còn có đề xuất các nước thành viên đóng góp tối thiểu 90 tỷ euro (104,4 tỷ USD) cho giai đoạn 2026 và 2027, phân bổ theo tổng thu nhập quốc dân.
Bà von der Leyen cho rằng EU cần sớm đạt được thống nhất để có thể giải ngân vào quý hai năm 2026 và duy trì nguồn lực ổn định cho Ukraine. Bà nhấn mạnh quyết định dự kiến đưa ra tại cuộc họp Hội đồng châu Âu tháng mười hai sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với các nỗ lực ngoại giao và tìm kiếm giải pháp dài hạn cho khu vực.
