| Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto (phải) và người đồng cấp Ba Lan Zbigniew Rau. (Nguồn: AP) |
Hungary và Ba Lan đã dùng quyền phủ quyết của thành viên EU để ngăn cản việc thông qua kế hoạch ngân sách cho liên minh trong 7 năm tới và chương trình tài chính cứu trợ các nước thành viên đối phó dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra và khắc phục hậu quả của dịch bệnh này. Hungary và Ba Lan sử dụng quyền phủ quyết trong chuyện này vì EU gắn việc giải ngân tài chính hỗ trợ thành viên với những điều kiện về đảm bảo dân chủ, nhân quyền và nhà nước pháp quyền ở các nước thành viên.
Bây giờ, EU đặt hai thành viên kia trước sự lựa chọn là từ bỏ chuyện phủ quyết để được nhận sự trợ giúp tài chính từ nguồn tiền cứu trợ hoặc không nhận được chút nào, tức là 25 thành viên còn lại của EU sẽ điều chỉnh sự phân bổ nguồn tiền đã được thoả thuận và Uỷ ban EU sẽ vận hành quy trình áp dụng ngân sách tạm thời. Như thế có nghĩa là Hungari và Ba Lan không thể tiếp cận nguồn tài chính cứu trợ nói trên được nữa. Nhưng điều còn nguy hại hơn thế nữa đối với hai thành viên này của EU là 25 thành viên kia tạo ra tiền lệ gạt Hungari và Ba Lan ra khỏi cuộc chơi chung mà mọi quyết định xưa nay vốn đều phải theo nguyên tắc tất cả các thành viên đồng thuận. Thông điệp của EU đối với hai thành viên này là già néo sẽ đứt dây.
Đối với EU, việc đưa ra tối hậu thư như thế cho Hungary và Ba Lan đánh dấu bước chuyển mới rất quyết định trong mối quan hệ vốn rất trắc trở trong thời gian vừa qua giữa EU và hai thành viên ấy. EU đã tìm ra cách tự thoát khỏi tình trạng là con tin của quyền phủ quyết của thành viên và báo hiệu nguyên tắc đồng thuận tuyệt đối giữa các thành viên trong mọi quyết định quan trọng của EU bắt đầu dần bị dỡ bỏ. Cái bi hài ở đây là Hungary và Ba Lan gây khó dễ cho EU nhưng đồng thời lại chẳng khác gì giọt nước làm tràn cốc và là cú hích quyết định cuối cùng buộc EU phải tự nhảy ra khỏi cái bóng của chính mình.
