Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng mà còn có tác động tiêu cực đến quyết định đẩy mạnh đầu tư của các DN.
| Lực lượng quản lý thị trường Bắc Ninh kiểm tra cửa hàng kinh doanh xe đạp, xe máy điện nhái kiểu dáng công nghiệp xe đạp nhãn hiệu Pega. Ảnh: Lê Mai |
Tại hội thảo quốc tế với chủ đề “SHTT và các vấn đề trong việc thực thi quyền SHTT tại Việt Nam” vừa diễn ra, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) Nguyễn Trọng Tín cho biết, trong năm 2016, có khoảng 2.530 vụ việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực SHTT bao gồm hàng giả, hàng nhái và tịch thu gần 97.194 sản phẩm vi phạm. Tính đến hết tháng 6/2017, số vụ vi phạm xử lý đã lên 2.721 vụ với giá trị hàng hóa khoảng 21,82 tỷ đồng, tiền phạt nộp về ngân sách Nhà nước là 16,8 tỷ đồng. Trong đó có 9.730 phụ tùng xe máy giả các loại bị xử lý, phần lớn là nhập lậu (9.192 phụ tùng), số còn lại là phụ tùng gắn nhãn hiệu giả sản xuất trong nước. Đối với mặt hàng xe đạp, xe máy điện, 6 tháng đầu năm 2017, các lực lượng chức năng đã kiểm tra xử lý 733 vụ, tổng giá trị hàng hóa vi phạm là hơn 2 tỷ đồng, số tiến xử phạt là gần 1,2 tỷ đồng.
Luật sư Lê Xuân Lộc (Công ty Luật T&G) cho biết, hiện trên thị trường còn lưu hành rất nhiều xe điện lắp ráp trong nước hay nhập khẩu từ Trung Quốc, có kiểu dáng vi phạm kiểu dáng công nghiệp đã đăng ký bảo hộ của các hãng sản xuất xe máy lớn ở Việt Nam như Honda, Yamama, Piaggio, đặc biệt là kiểu dáng xe Vespa của Piaggio. “Năm 2015, tập đoàn Piaggio thông qua Công ty Piaggio Việt Nam đã khiếu nại thành công Công ty sản xuất xe máy điện DK về hành vi sản xuất xe điện có kiểu dáng giống xe Vespa của Piaggio. Cơ quan chức năng đã tịch thu và tiêu hủy tại nhà máy của công ty vi phạm hơn 100 xe điện và áp dụng hình thức phạt hành chính gần 200 triệu đồng" – ông Lộc lấy ví dụ.
Theo các chuyên gia, để ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm quyền SHTT, chống hàng giả, hàng nhái hiệu quả, cần phải kiện toàn lại khung pháp lý, nâng cao chế tài xử phạt. Đồng quan điểm này, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt nam (VAMM) cũng kiến nghị mở rộng đối tượng SHTT mà việc xâm phạm các đối tượng này là cấu thành tội hình sự và tăng chế tài phạt tiền đối với hành vi vi phạm pháp luật SHTT trong xử phạt vi phạm hành chính…
Cùng với đó, nâng cao năng lực thực thi pháp luật về quyền SHTT, trong đó có sự phối hợp chặt chẽ giữa các DN, hiệp hội và cơ quan quản lý Nhà nước. Các cơ quan thực thi bảo vệ quyền SHTT cần chủ động hơn trong việc phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm. “Việt Nam cần cân nhắc, tập trung, quyết tâm hơn trong việc nâng cao năng lực chuyên môn và tăng sự chủ động, sự hợp tác giữa các cơ quan thực thi quyền SHTT” – đại diện VAMM Gianluca Fiume đề xuất.
Hiện nay, nhiều nước đã có các biện pháp siết chặt quản lý bảo hộ quyền SHTT khá hiệu quả. Đơn cử, theo chia sẻ kinh nghiệm của đại diện Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Đài Loan, tổ chức Cảnh sát về quyền SHTT Đài Loan giữ vai trò quan trọng khi luôn tiếp nhận các thông tin về việc vi phạm 24/24 giờ để điều tra và thực hiện các biện pháp nghiêm minh khi bắt giữ hàng hóa hoặc đối tượng vi phạm hoặc có dấu hiệu vi phạm. Ngoài ra, hoạt động đào tạo tuyên truyền cũng được đẩy mạnh thông qua việc thiết lập các trang điện tử để truyền thông về việc sử dụng các phụ tùng chính hãng.
