Quốc gia Ấn Độ Dương xuất hiện trên các phương tiện vào ngày lễ Phục sinh với một loạt vụ đánh bom cực kỳ tinh vi và gây thương vong trên khắp quốc đảo 20 triệu người với con số thiệt mạng lên tới 320 người, quy mô chẳng khác gì một vụ khủng bố 11/9 của người Sri Lanka nếu tính theo tỷ lệ thương vong trên tổng dân số.
Nghi ngờ "thủ phạm" sau vụ thảm sát ở Sri Lanka
Các cuộc tấn công được thực hiện với máy bay ném bom tự sát và các thiết bị nổ ngẫu hứng, được thực hiện ở mức độ dường như vượt xa khả năng của nhóm tấn công Hồi giáo cực đoan Sri Lanka Nations Thawahid Jaman – tổ chức đứng lên nhận trách nhiệm cho vụ việc.
Nhóm này chuyên đánh cắp tượng Phật giáo với những vụ việc khá “lành tình” (70% người dân Sri Lanka là Phật tử). Ý tưởng rằng tổ chức này có thể đột nhiên lên kế hoạch và tiến hành một loạt 9 vụ đánh bom đồng loạt trên toàn quốc rất khó xảy ra. Do đó, sự nghi ngờ gia tăng rằng IS mới thực sự đứng sau vụ nổ liên hoàn là rất cao.
| Ảnh minh họa. |
Chủ nghĩa khủng bố 3.0
Nếu thực sự như vậy, chào mừng đến với chủ nghĩa khủng bố 3.0. Sự “tiến hóa” của khủng bố toàn cầu cũng giống như sự cải thiện của phần mềm máy tính. Khủng bố 1.0 trong thời kỳ hiện đại là vào những năm 1980 với Lữ đoàn đỏ của Italia hay băng đảng Baader-Meinhof của Đức, Sendero Luminoso của Peru và Tổ chức Giải phóng Palestine… Khủng bố 2.0 xuất hiện sau khi Bức tường Berlin sụp đổ với sự xuất hiện của các nhóm cực đoan như al-Qaeda, Al-Shabab, Boko Haram, về cơ bản vẫn là các nhóm khu vực có tầm quốc tế lẻ tẻ. Trong Khủng bố 3.0, chúng ta thấy IS - một tổ chức có lực lượng toàn cầu, có khả năng sát thương cao, khả năng tài chính và thậm chí là đổi mới sáng tạo.
Dù phương Tây áp chế sự hoạt động của IS tại các “cứ điểm” tập trung như Iraq hay Syria, IS đã biến thành một tổ chức hoạt động dựa trên mạng lưới Internet, tiếp tục tiến hành các cuộc tấn công tinh vi và thiết lập chân rết trên toàn cầu.
Một cái nhìn toàn cầu cho thấy IS sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc tấn công tinh vi, nhờ vũ khí hủy diệt hàng loạt - hóa học, sinh học, phóng xạ và thậm chí không gian mạng.
Ngay cả khi Mỹ bắt đầu tránh xa các hoạt động chống khủng bố để đối mặt với những thách thức mới trong chính trị trước những đối thủ đang ngày càng lớn mạnh như Nga và Trung Quốc, IS vẫn không có ý định buông tha nước Mỹ dù không còn "tấc đất cắm dùi". Câu hỏi đặt ra là Mỹ và các đồng minh châu Âu phải làm sao để cân bằng những lợi ích mà họ đang theo đuổi và không bỏ quên mất khủng bố.
Để chống IS và Khủng bố 3.0, cần quốc tế hóa các nỗ lực chống khủng bố. Liên minh chống IS hiện có hơn 70 quốc gia và các tổ chức quốc tế tham gia ở cấp độ này hay cấp độ khác. Di sản này được gây dựng dưới thời Tổng thống Obama và đang được Chính quyền Trump kế thừa. Tuy nhiên, những "kiến trúc sư" chủ chốt như Tướng John Allen đã nghỉ hưu còn nhà ngoại giao Brett McGurk thì bị ông Trump loại bỏ.
Nước Mỹ cần có những chuyên gia mới để nỗ lực này đi đúng hướng cũng như để Mỹ tự khẳng định mình là người lãnh đạo. Thông điệp gửi tới Cộng đồng quốc tế là chiến thắng ở Syria không phải là tất cả. Nó chỉ báo hiệu một giai đoạn mới, cần sự nỗ lực gấp đôi trong việc phối hợp và chia sẻ thông tin tình báo để đáp trả các động thái của IS.
Thứ hai, các bên cần một mức độ hợp tác tốt hơn, đặc biệt là trong tình báo, hành động quân sự, ngoại giao và các hoạt động phát triển khác để chống IS. Cuộc chiến chống khủng bố đang ngày càng trở nên phức tạp khi IS dựa vào Internet để lộng hành.
Bên cạnh đó, sự chia sẻ thông tin giữa các chính phủ với nhau hoặc sự hợp tác với các tổ chức như Interpol, Hội chữ thập đỏ và Lưỡi liềm đỏ, Bác sĩ không biên giới… cũng rất cần thiết. Mục tiêu của nó không phải là khủng bố mà là giải quyết các vấn đề cơ bản như đói nghèo, bệnh tật để ngăn con người theo chân khủng bố. Ngoài ra, cũng cần sự chung tay của những ông lớn công nghệ, đặc biệt là Google, để ngăn chặn các tổ chức khủng bố có thể truy cập mạng xã hội và reo rác những chiến dịch thảm sát.
Khủng bố 3.0 sẽ tiếp tục lan rộng như căn bệnh ung thư, được tăng cường nhờ sức mạnh của Internet. Chúng ta không chỉ cần các giải pháp sức mạnh truyền thống đã được sử dụng ở Syria và Iraq, mà còn cần viện đến sự kết hợp của các công cụ mới của thế kỷ XXI nếu muốn kiềm chế và tiêu diệt nó.
