Hà Nội: đưa gốm Bát Tràng vươn ra thế giới

Cơ hội song hành thách thức

Tháng 2/2025, làng nghề Bát Tràng (xã Bát Tràng) vinh dự được Hội đồng Thủ công thế giới công nhận là thành viên Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo trên toàn thế giới. Đây cũng là một trong hai làng nghề đầu tiên của Việt Nam (cùng với làng lụa Vạn Phúc, phường Hà Đông) được nhận danh hiệu này.

Phó Chủ tịch UBND xã Bát Tràng Đỗ Thành Thuận cho biết, việc được công nhận là thành viên Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo trên toàn thế giới đã giúp làng gốm ven sông Hồng được nhiều người dân, đặc biệt là các du khách quốc tế, biết đến và ghé thăm.

Cùng với những giá trị về kinh tế, danh hiệu trên giúp nghệ nhân làng gốm Bát Tràng có thêm cơ hội được trao đổi kinh nghiệm, học hỏi và nâng cao tay nghề; được tham gia các sự kiện quảng bá lớn về làng nghề, mà điển hình mới đây nhất là Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025.

Bên cạnh thuận lợi, việc gia nhập thành viên Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo trên toàn thế giới cũng đặt ra những thách thức lớn đối với làng gốm Bát Tràng. Trước tiên là đến từ việc duy trì các tiêu chuẩn của một làng nghề tiêu biểu về thủ công sáng tạo của không riêng Hà Nội mà còn của cả Việt Nam.

Bà Hà Thị Vinh - Chủ tịch Hiệp hội thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội đồng thời là Giám đốc Công ty TNHH Gốm sứ Quang Vinh (xã Bát Tràng) chia sẻ, quá trình toàn cầu hoá, công nghiệp hoá hiện nay đòi hỏi sản phẩm thủ công tại làng gốm Bát Tràng muốn tồn tại cần có hai yếu tố: thủ công và sáng tạo, để mỗi sản phẩm có giá trị văn hoá, có câu chuyện và đưa đến cho khách hàng những trải nghiệm thiết kế.

Mặc dù vậy, theo bà Hà Thị Vinh, làng nghề gốm Bát Tràng hiện nay đang đối diện với hàng loạt thách thức. Từ mẫu mã trùng lắp, sự thiếu nghiên cứu thị trường, đến năng lực thiết kế yếu. Sản phẩm cũng còn phụ thuộc vào gia công, thiếu thương hiệu riêng để nhận diện. Đặc biệt là thiếu đi một không gian thiết kế đổi mới sáng tạo…

Thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Theo ông Lê Bá Ngọc - Phó Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam, việc được công nhận là thành viên Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo trên toàn thế giới chỉ là bước khởi đầu. Yêu cầu đặt ra là cần phải làm sao để làng gốm Bát Tràng tiếp tục duy trì và giữ vững vị thế, mang lại những lợi ích thiết thực cho cộng đồng.

Từ những nhận định nêu trên, ông Lê Bá Ngọc kiến nghị các sở ngành và UBND xã Bát Tràng trước tiên cần làm sao để duy trì thường xuyên và có hiệu quả các hoạt động tại làng gốm Bát Tràng trên cơ sở các trụ cột kinh tế - xã hội - môi trường và bảo tồn - phát triển - hội nhập. Đồng thời, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nhất là trong thiết kế.

Trưởng phòng Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Hoàng Thị Hoà chia sẻ, việc làng nghề Bát Tràng được công nhận là thành viên Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo trên toàn thế giới là minh chứng cho sức sống bền bỉ của làng gốm ven sông Hồng.

“Đây không chỉ là niềm tự hào mà còn như quốc bảo phi vật thể, giúp khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ thủ công mỹ nghệ toàn cầu. Mặc dù vậy, vấn đề đặt ra là biến danh hiệu này thành động lực phát triển…” - bà Hoàng Thị Hoà nhấn mạnh.

Để khai thác tiềm năng lợi thế của làng nghề Bát Tràng, việc bảo tồn và phát triển làng nghề gắn với du lịch và chuyển đổi số là xu hướng tất yếu. Do đó, trong thời gian tới, bà Hoàng Thị Hoà đề nghị UBND xã Bát Tràng tập trung số hoá thông tin, quảng bá, quảng lý sản phẩm và các điểm đến thông qua những nền tảng số, tạo trải nghiệm cho du khách.

“Về phía Phòng Phát triển nông thôn, chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với các sở ngành, UBND xã Bát Tràng làm tốt công tác quy hoạch; triển khai đầy đủ và có hiệu quả các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề nói chung của TP Hà Nội, trong đó có làng gốm Bát Tràng, để thúc đẩy phát triển bền vững làng nghề ven sông Hồng…” - bà Hoàng Thị Hoà cho biết thêm.