Ngày 21/3, Sở Y tế Hà Nội, Bệnh viện Phổi Hà Nội phối hợp với Chương trình Chống lao quốc gia tổ chức mít tinh hưởng ứng Ngày thế giới phòng, chống lao 24/3 với chủ đề “Đúng! Việt Nam có thể chấm dứt bệnh lao”.
PGS.TS Nguyễn Bình Hòa – Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết, theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2023, bệnh lao vẫn là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai trên thế giới trong số các bệnh truyền nhiễm vào năm 2022, chỉ sau Covid-19.
Việt Nam là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 11 trong 30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu, đồng thời đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới. Năm 2023, ước tính số liệu Việt Nam năm 2022 có thêm 172.000 người mắc lao và khoảng 13.000 người tử vong do lao.
Lao đa kháng thuốc ước tính khoảng 9.200 ca, chiếm 4,5% trong nhóm bệnh nhân lao mới và 15% trong nhóm đã từng điều trị. Ngoài ra, người bệnh lao đồng nhiễm HIV ước tính khoảng 4.300 ca, chiếm 2,5% trong số bệnh nhân lao được phát hiện.
Dịch tễ lao tại Hà Nội đang xếp ở mức trung bình tại khu vực miền Bắc (51/100.000 dân) với 4.057 bệnh nhân lao các thể được phát hiện năm 2023.
Thời gian qua, Chương trình Chống lao quốc gia đã đạt được những kết quả đáng khích lệ.
Cụ thể, năm 2023 có 106.086 trường hợp mắc lao các thể được phát hiện (tăng so với cùng kỳ năm 2021 và 2022 lần lượt là 34,4% và 2,2%); phát hiện lao kháng đa thuốc năm 2023 là 3.775 bệnh nhân (cao hơn các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là 7,8%, 45,8% và 9,5%). Tỷ lệ điều trị thành công của bệnh nhân lao được duy trì ở mức cao (trên 90%).
Để tiến tới chấm dứt bệnh lao, WHO cũng như Chương trình Chống lao quốc gia Việt Nam hy vọng vào những đột phá mới như: Thuốc mới, phương pháp điều trị mới, công nghệ mới…, đặc biệt quan trọng là vaccine phòng bệnh lao.
Giám đốc Bệnh viện Phổi Hà Nội Nguyễn Văn Đông - Chủ nhiệm Chương trình Chống lao TP cho biết, mục tiêu Chương trình Chống lao TP Hà Nội đặt ra trong năm 2024 là giảm nhanh tỷ lệ mắc bệnh mới, giảm số người mắc bệnh lao trong cộng đồng xuống dưới 45 người/100.000 dân.
Ngoài ra, giảm tỷ lệ tử vong do lao trên địa bàn TP xuống dưới 4 người/100.000 dân. Đồng thời, giảm tối đa nguy cơ phát sinh tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn lao, khống chế số người mắc bệnh lao đa kháng thuốc với tỷ lệ dưới 5% trong tổng số người bệnh lao mới phát hiện.
Đề cập đến vấn đề này, theo PGS.TS Nguyễn Bình Hòa, WHO đã đưa ra khuyến cáo là đẩy mạnh tiêm chủng vaccine phòng bệnh. Đến thời điểm hiện nay, có 16 loại vaccine lao đã được nghiên cứu các thử nghiệm lâm sàng, trong đó vaccine M72 là nghiên cứu ít nhất 1 lần tiêm đã đạt qua được mức khuyến cáo của WHO với độ bảo vệ khoảng 50%. Việt Nam được lựa chọn là 1 trong 7 quốc gia để triển khai nghiên cứu vaccine này.
Các quốc gia được lựa chọn để triển khai nghiên cứu về vaccine là những quốc gia có khả năng về nghiên cứu, đồng thời cũng là những nước có gánh nặng bệnh lao cao.
Công tác chống lao tại Việt Nam còn gặp không ít khó khăn và thách thức. Đó là vẫn còn tới hơn 40% bệnh nhân lao nằm trong cộng đồng chưa được phát hiện và điều trị. Ngoài ra, công tác sàng lọc phát hiện chủ động lao trong nhóm người nguy cơ cao tại vùng sâu, vùng xa còn gặp nhiều khó khăn; sự tham gia của của các tổ chức chính trị, xã hội, dân sự trong công tác phòng, chống lao còn hạn chế…
PGS.TS Nguyễn Bình Hòa – Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương
