Quy mô manh mún, hạ tầng thiếu đồng bộ
Anh Phạm Ngọc Thanh, ở xã Phú Châu (huyện Ba Vì) chia sẻ, nhờ chuyển đổi NTTS theo hướng ứng dụng công nghệ cao từ 3 năm nay mà hơn 2ha ao nuôi cá của gia đình đã hạn chế dịch bệnh. Cá sinh trưởng tốt, năng suất cao hơn 1,2 lần so với nuôi thông thường, cho thu nhập bình quân từ 250 - 300 triệu đồng/ha/năm.
Tuy nhiên, số hộ NTTS có quy mô ao nuôi tương đối và ứng dụng công nghệ cao như hộ anh Phạm Ngọc Thanh trên đia bàn Hà Nội khá khiêm tốn.
Thống kê của Sở NN&PTNT Hà Nội cho thấy, hiện tại, Hà Nội có tổng diện tích mặt nước lên tới 30.800ha, trong đó có khoảng 24.200ha NTTS. Những năm qua, thành phố đã phát triển các vùng NTTS tập trung theo hướng ứng dụng công nghệ cao, nuôi thâm canh nhằm tăng năng suất, chất lượng và bảo đảm an toàn, vệ sinh thực phẩm tại các huyện: Ứng Hòa, Mỹ Đức, Chương Mỹ, Phú Xuyên, Ba Vì, Thanh Oai, Thường Tín, Thanh Trì… Tổng sản lượng NTTS quý I/2024 đạt khoảng 26.800 tấn, tăng 4,3% so với cùng kỳ năm 2023.
Dù có lợi thế về mặt nước, song NTTS của thành phố phát triển chưa tương xứng với tiềm năng. Hiện tại, vùng NTTS thâm canh tập trung năng suất mới đạt hơn 10 tấn/ha/năm; vùng NTTS truyền thống chỉ đạt 4 - 5 tấn/ha/năm. Nguyên nhân là còn không ít khó khăn cần tháo gỡ.
Cụ thể, nguồn nước cung cấp cho NTTS chủ yếu từ các sông lớn, nhưng đều trong tình trạng bị ô nhiễm. Thêm nữa, giá thức ăn cho NTTS tăng cao, đầu ra lại bấp bênh. Cơ sở hạ tầng ở các vùng NTTS tập trung chưa được đầu tư đồng bộ, còn chắp vá gây hạn chế cho việc áp dụng công nghệ cao vào sản xuất.
Theo Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, thủy sản và Thú y Hà Nội Nguyễn Đình Đảng, toàn thành phố hiện có 25.800 hộ NTTS nhưng đa số nuôi nhỏ lẻ, manh mún. Sản phẩm chủ yếu tiêu thụ nội địa, giá trị chưa cao. Trong khi đó, trình độ của người dân về NTTS thâm canh, bán thâm canh, bảo đảm an toàn thực phẩm còn hạn chế.
Đáng nói, mạng lưới cộng tác viên trong lĩnh vực NTTS chưa thành hệ thống, phương thức hoạt động mang tính nghiệp dư nên việc triển khai cảnh báo cho người nuôi về môi trường, bệnh dịch, các thông tin khác chậm và không đầy đủ, dẫn tới năng suất, chất lượng còn thấp.
Tổ chức lại sản xuất
Triển khai Kế hoạch số 63/KH-UBND ngày 25/2/2022 của UBND TP Hà Nội về thực hiện chiến lược phát triển thủy sản thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, ngành nông nghiệp và các huyện đã tổ chức lại sản xuất nhằm tăng năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm thủy sản; xây dựng các vùng nuôi công nghiệp, công nghệ cao sản xuất thủy sản hàng hóa lớn. Theo đó, Hà Nội phấn đấu đến năm 2030, diện tích NTTS đạt 25.000ha, trong đó vùng NTTS tập trung là 10.000ha, với năng suất trung bình 15 tấn/ha/năm.
Nghị quyết số 08/NQ-HĐND của HĐND TP Hà Nội ban hành tháng 7/2023 đã đề cập đến nhiều nội dung, mức chi hỗ trợ cụ thể đối với các dự án nuôi trồng thuỷ sản công nghệ cao và xử lý môi trường ao nuôi. Do đó, đề nghị các huyện, thị xã phổ biến và triển khai các bước nhằm hỗ trợ các chủ thể tiếp cận nguồn lực phát triển nuôi trồng thuỷ sản. (Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, thủy sản và Thú y Hà Nội Nguyễn Đình Đảng)
Để đạt mục tiêu đề ra và tháo gỡ khó khăn cho các vùng NTTS, một số huyện như Phú Xuyên, Thường Tín, Ứng Hòa đang khuyến khích nông dân áp dụng khoa học, công nghệ trong NTTS như: công nghệ sông trong ao, biofloc, nuôi thâm canh với cá chép, trắm cỏ, rô phi. Ngoài ra, huyện lồng ghép các chương trình hỗ trợ đầu tư thực hiện dự án NTTS và hỗ trợ nông dân thực hiện các mô hình NTTS theo hướng VietGAP, xây dựng chuỗi liên kết để đẩy mạnh tiêu thụ qua các kênh phân phối hiện đại.
Nói về chiến lược phát triển thủy sản, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Tạ Văn Tường cho biết, ngành nông nghiệp sẽ mở các khóa tập huấn, đào tạo về công tác quản lý giống, thức ăn, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng và quan trắc, cảnh báo môi trường trong NTTS. Đồng thời, ngành sẽ nâng cao công tác quản lý nhà nước về NTTS; tăng cường liên kết với các tỉnh, thành trong việc tiêu thụ sản phẩm.
Cùng với đó, rà soát, mở rộng NTTS ở các diện tích ruộng trũng, cấy lúa kém hiệu quả chuyển sang mô hình kết hợp cá và lúa hoặc chuyên cá tại các huyện nằm trong quy hoạch; hỗ trợ kinh phí xử lý môi trường ao nuôi cho các hộ tại vùng NTTS tập trung. Đặc biệt, ngành nông nghiệp phối hợp với các địa phương xây dựng thương hiệu và tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, ưu tiên cho những sản phẩm thủy sản chủ lực, đáp ứng yêu cầu về chất lượng, mẫu mã và quy cách của các thị trường tiêu thụ.
“Sở NN&PTNT sẽ tiếp tục rà soát, đánh giá, bổ sung các hóa chất, chế phẩm sinh học, vi sinh vật, nguyên liệu sản xuất thức ăn, sản phẩm xử lý môi trường được phép sử dụng trong NTTS. Sở cũng sẽ kiến nghị với các bộ, ngành có chính sách phù hợp khuyến khích các doanh nghiệp trong nước phát triển sản xuất thức ăn, sản phẩm xử lý môi trường trong NTTS để giảm giá thành, qua đó góp phần thúc đẩy chăn nuôi thủy sản phát triển bền vững” - ông Tạ Văn Tường nhấn mạnh.
