Hà Nội tập trung đưa người lang thang vào chăm sóc toàn diện 

Rà soát địa bàn 24/7 và khó khăn từ phía bảo kê

Công tác tập trung người lang thang nói chung, người lang thang có hành vi xin ăn, xin tiền trên địa bàn Hà Nội là nhiệm vụ chính trị và nhân đạo nhưng đầy gian nan và phức tạp. Đội trưởng Đội Trật tự xã hội lưu động thuộc Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội Nguyễn Văn Hải chia sẻ về nguyên tắc hoạt động: “Chúng tôi thực hiện nghiêm Quyết định số 2252của UBND TP Hà Nội và chỉ đạo của Ban giám đốc trung tâm. Công tác kiểm tra, rà soát luôn được thực hiện sát sao, Đội bám sát địa bàn và xây dựng, phân công lịch hàng tháng, hàng tuần; tăng cường các ca kiểm tra, đặc biệt trong những sự kiện quan trọng của Thủ đô”.

Để đảm bảo tính đồng bộ, kể từ khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp (1/7/2025), công tác phối hợp tập trung người lang thang giữa trung tâm với phường, xã thuận lợi hơn rất nhiều nhờ sự chỉ đạo sát sao từ lãnh đạo Sở Y tế Hà Nội. Hầu hết các xã, phường đều tích cực bố trí người tham gia phối hợp cùng các thành viên của Đội.

Công tác kiểm tra rà soát địa bàn được Đội Trật tự xã hội lưu động bố trí tất cả các ngày trong tuần và linh hoạt. Hàng ngày, Đội bố trí 4 đến 6 ca rà soát địa bàn bằng xe máy hoạt động từ 7h đến 22h, kể cả Chủ nhật, lễ, Tết. Vào các dịp lễ, Tết, Đội tăng cường thêm các chuyến đi rà soát bằng ô tô, thường đi ngoài giờ và ban đêm.

Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất Đội phải đối mặt chính là tình trạng bảo kê và sự thay đổi phương thức hoạt động của các đối tượng này. Tình trạng bảo kê vẫn còn, dù tính chất manh động có giảm so với trước do Công an TP Hà Nội đã xử lý một số nhóm. Nhưng hiện nay, đối tượng hoạt động tinh vi và linh hoạt hơn. Đối tượng bảo kê thường theo dõi rất sát người lang thang, nếu phát hiện có người lạ theo dõi thì họ sẽ chở người lang thang di chuyển ngay lập tức. Bên cạnh đó, đối tượng bảo kê còn áp dụng phương án “chộp giật” - chỉ chở người lang thang đi xin tiền khoảng nửa tiếng ở chỗ này, rồi di chuyển sang địa bàn khác. Điều này khiến các thành viên của Đội rất khó khăn, vì để tập trung được người lang thang về trung tâm cần có bằng chứng quay clip, chụp ảnh. Các đối tượng bảo kê đã nắm rõ quy trình hoạt động của Đội và có kinh nghiệm hơn để tồn tại.

Ngoài ra, nguy hiểm tiềm tàng lớn nhất đối với thành viên Đội là nguy cơ lây nhiễm bệnh xã hội. “Các đối tượng xã hội mang trong người những bệnh nguy hiểm như HIV; trong quá trình tập trung, nguy cơ bị phơi nhiễm rất cao. Trên cơ sở kinh nghiệm thực tế, Đội đã xây dựng tuyển tập các kỹ năng xử lý tình huống khi tập trung đối tượng để anh chị em vận dụng và trang bị găng tay y tế giúp chủ động phòng ngừa”.

3 tháng nhân văn – chăm sóc và tái hòa nhập

Khi được tập trung về Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội, người lang thang bắt đầu một hành trình mới. Phó Giám đốc Nguyễn Tiến Trung chia sẻ về quy trình chăm sóc nhân văn tại nơi đây: “Cán bộ, viên chức, người lao động Trung tâm xác định đây vừa là nhiệm vụ chính trị, vừa là trách nhiệm nhân đạo, đảm bảo đối tượng được chăm sóc theo đúng quy định Nhà nước. Và cũng để các đối tượng coi Trung tâm là ngôi nhà thứ hai của họ. Việc chăm sóc được thực hiện toàn diện, bắt đầu từ thể chất. Đối tượng được chăm sóc theo các chế độ ăn hàng ngày do trung tâm tổ chức nấu nướng, đảm bảo chất dinh dưỡng và an toàn vệ sinh thực phẩm. Ngoài chế độ theo quy định của Nhà nước, Trung tâm còn bổ sung thực đơn từ nguồn xã hội hóa trong các dịp lễ, Tết như 8/3, 30/4, 1/5,... để bữa ăn phong phú, đa dạng hơn”.

Trong thời gian 3 tháng ở tại ngôi nhà thứ hai này, các đối tượng cải thiện về thể chất và tinh thần. Việc được sinh hoạt điều độ, có chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý nên sức khỏe của họ được cải thiện. Để nâng cao đời sống tinh thần và khuyến khích hòa nhập, Trung tâm thường xuyên tổ chức các chương trình vui chơi, văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao vào các ngày lễ cho đối tượng.

Điểm nhấn quan trọng là công tác giáo dục kỹ năng và pháp luật. Hàng tuần, Trung tâm có chương trình phổ biến các quy định của pháp luật, quy định của Quyết định 2252 và nội quy nơi đây,... giúp đối tượng cập nhật kiến thức, đồng thời nhận ra lang thang xin ăn, xin tiền làm mất mỹ quan Thủ đô.

Đáng chú ý, Trung tâm còn bố trí tổ chức lao động trị liệu cho những đối tượng có nhu cầu lao động và đủ sức khỏe. Thông qua lao động trị liệu, đối tượng nhận diện được phẩm giá, giá trị của sức lao độngvà niềm tự hào khi tạo ra giá trị đồng tiền bằng chính đôi tay mình. Ngoài ra, Trung tâm mới thành lập Phòng Đọc sách và có các máy tính để đối tượng truy cập internet nhằm nắm bắt thêm kiến thức và thông tin, tương tác với người thân, thu hút nhiều đối tượng hào hứng khám phá. Đối với trẻ em đi theo cha mẹ, Trung tâm bố trí Điểm vui chơi ngoài trời, Phòng vui chơi để các em được phát triển bình thường về thể chất và tinh thần trong thời gian ở đơn vị.

Cuối cùng, để đảm bảo đối tượng không tái lang thang, công tác kết nối cộng đồng được đặc biệt chú trọng. Trung tâm tăng cường kết nối với chính quyền địa phương cũng như gia đình, cộng đồng của những người lang thang, thông báo về tình trạng của họ; đề nghị gia đình, cộng đồng quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để họ tái hòa nhập một cách bền vững.

Có thể thấy, với việc người lang thang được tập trung, chăm sóc chu đáo, toàn diện 3 tháng tại Trung tâm, không chỉ là góp phần làm đẹp mỹ quan Thủ đô, đảm bảo an ninh trật tự mà còn khôi phục niềm tin, phẩm giá và mở ra cơ hội hòa nhập cộng đồng cho những mảnh đời yếu thế.