Chương trình nghị sự quan trọng
Điện Kremlin cho biết, tại cuộc hội đàm tại Moscow trong ngày 17/1, lãnh đạo Nga và Iran dự kiến sẽ thảo luận một số "vấn đề chính", bao gồm xung đột Israel - Palestine và chương trình hạt nhân của Tehran.
Theo thông báo của Điện Kremlin, Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ thảo luận về nhiều vấn đề khu vực và toàn cầu với người đồng cấp Iran, ông Masoud Pezeshkian, trong cuộc họp thượng đỉnh tại Moscow.
Chương trình nghị sự của các cuộc đàm phán bao gồm các diễn biến gần đây ở Trung Đông, đặc biệt là ở Syria và xung đột Israel-Palestine. Các cuộc thảo luận cũng sẽ đề cập đến khu vực Nam Kavkaz và chương trình hạt nhân của Tehran.
Sau cuộc họp, ông Putin và ông Pezeshkian dự kiến sẽ phát biểu trước giới truyền thông.
Đầu tuần này, Điện Kremlin tuyên bố rằng hai nhà lãnh đạo Nga và Iran sẽ thảo luận về việc tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực thương mại, đầu tư, vận tải, hậu cần và nhân đạo.
Nga và Iran hiện đang hợp tác trong Hành lang vận tải quốc tế Bắc-Nam (INSTC), một dự án cơ sở hạ tầng lớn nhằm tạo ra một tuyến giao thông giữa Ấn Độ, Iran, Azerbaijan, Nga, Trung Á và châu Âu. Hệ thống vận tải đa phương thức dài 7.200 km này kết hợp các tuyến đường thủy, đường sắt và đường bộ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa.
Theo một số đánh giá của chuyên gia, hệ thống này có thể đóng vai trò là giải pháp thay thế an toàn cho Kênh đào Suez, bảo vệ dòng chảy thương mại khỏi các rủi ro địa chính trị.
Điện Kremlin nhấn mạnh rằng quan hệ giữa Moscow và Tehran đang "trên đà phát triển" và ngày càng được củng cố "trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau".
Chương mới trong quan hệ đối tác
Tại cuộc gặp sắp tới, Tổng thống Putin và Tổng thống Pezeshkian dự kiến sẽ ký Hiệp ước Đối tác Chiến lược Toàn diện, được Điện Kremlin mô tả là "khuôn khổ" cho sự phát triển lâu dài của quan hệ song phương giữa Nga và Iran.
Theo các quan chức của cả Moscow và Tehran, hiệp ước mới này sẽ bao gồm tất cả các lĩnh vực như quốc phòng, chống khủng bố, năng lượng, tài chính, giao thông vận tải, công nghiệp, nông nghiệp, văn hóa, khoa học và công nghệ.
Giáo sư chính trị hàng đầu của Iran, ông Ruhollah Modabber, nhận định với hãng tin Tass rằng Thỏa thuận Đối tác Chiến lược Toàn diện không chỉ tăng cường quan hệ hợp tác song phương, mà còn giúp hai nước hạn chế tối đa những tác động từ các lệnh trừng phạt của Mỹ.
Phát biểu với hãng tin RIA Novosti đầu tuần này, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi nhấn mạnh hiệp ước mới sẽ là "cột mốc quan trọng" nhằm tăng cường quan hệ song phương và tạo cơ sở cho sự hợp tác trên trường quốc tế.
Theo Phó Giáo sư Foad Izadi thuộc Khoa Nghiên cứu Mỹ tại Đại học Tehran, việc ký kết hiệp ước hợp tác sắp tới giữa Nga và Iran nêu bật thực tế rằng hai quốc gia này có nhiều điểm chung về địa lý và lợi ích chiến lược. Hai nước cùng chung Biển Caspi và có mối quan hệ lịch sử kéo dài nhiều thế kỷ.
Trong bối cảnh cả Nga và Iran đều đang chịu các lệnh cấm vận từ phương Tây, việc tăng cường quan hệ kinh tế là điều tất yếu. Chuyên gia Izadi chỉ ra rằng Tehran có thể cung cấp nhiều mặt hàng mà Moscow trước đây nhập khẩu từ châu Âu. "Nga từng mua rất nhiều hàng hóa từ châu Âu trước cuộc xung đột ở Ukraine và một số hàng hóa đó có sẵn ở Iran. Vì vậy, các doanh nghiệp Iran sẽ vui vẻ cung cấp một số sản phẩm không đến Nga từ châu Âu," ông cho hay.
Trong khi đó, chuyên gia quân sự Nga Yuri Lyamin từ Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ cho rằng hiệp ước hợp tác giữa hai nước được ký kết năm 2001 đã không còn đáp ứng được nhu cầu hợp tác hiện tại. Đồng thời, chuyên gia Lyamin nhấn mạnh rằng trong thỏa thuận mới, hợp tác an ninh sẽ giữ một "vị trí đặc biệt".
Về ý nghĩa chính trị, hiệp ước được ký kết trong bối cảnh địa chính trị phức tạp tại Trung Đông, đặc biệt sau sự sụp đổ của chính quyền Assad ở Syria - một đồng minh quan trọng của cả Nga và Iran.
"Hiệp ước sẽ khẳng định mong muốn của các bên về sự hợp tác chặt chẽ hơn trong lĩnh vực quốc phòng và tương tác vì lợi ích của hòa bình và an ninh ở cấp độ khu vực và toàn cầu", Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov tuyên bố.
Theo Điện Kremlin, hiệp ước mới phù hợp với nguyện vọng của cả Moscow và Tehran và không nhằm chống lại lợi ích của bất kỳ nước nào trên thế giới.
Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi cho biết, hiệp ước mới không quy định về việc thành lập liên minh quốc phòng.
Lần gần nhất Tổng thống Iran Pezeshkian đến thăm Nga là vào tháng 10/2024 để tham dự Hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Kazan. Vào thời điểm đó, Moscow cho biết quan hệ giữa hai nước đã sẵn sàng đạt đến cấp độ "quan hệ đối tác chiến lược toàn diện" trong tương lai gần.
