Cá dầm xanh Vạn Mai có nguồn gốc từ giống cá dầm xanh hoang dã, sinh sống trong các con suối mát lạnh của vùng núi cao Tây Bắc. Người dân Vạn Mai đã thuần hóa và nuôi loài cá này trong nhiều năm, tạo nên một giống cá có hương vị thơm ngon và chất lượng tuyệt hảo.
Cá dầm xanh Vạn Mai có thân hình dài, thon, vảy nhỏ màu xanh lục. Chúng là loài cá nước lạnh, thích nghi tốt với môi trường nước chảy, có nhiều oxy. Cá dầm xanh có khả năng kháng bệnh tốt, chịu được khí hậu khắc nghiệt, đặc biệt là khí hậu lạnh của vùng núi đá Mai Châu.
Người dân Vạn Mai nuôi cá dầm xanh trong những ao được thiết kế hợp lý, đảm bảo nguồn nước sạch, mát và có dòng chảy liên tục. Thức ăn của cá chủ yếu là thức ăn viên công nghiệp, bổ sung thêm các loại thức ăn tự nhiên như rau, cám gạo. Cá dầm xanh được nuôi gối, với thời gian nuôi từ 3 đến 5 năm để đạt trọng lượng lý tưởng.
Thịt cá dầm xanh Vạn Mai được thực khách sành ăn hết lời khen ngợi vì hương vị đậm đà, thơm ngon, không hề thua kém những chú cá đánh bắt ngoài tự nhiên. Loài cá này có hàm lượng dinh dưỡng cao, giàu protein, ít mỡ, rất tốt cho sức khỏe. Đặc biệt, những chú cá được nuôi lâu năm có giá trị càng cao, mang đến trải nghiệm ẩm thực không thể nào quên.
Người dân Vạn Mai không chỉ chú trọng chất lượng mà còn tập trung xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cá dầm xanh. Họ đã thành lập tổ hợp tác nuôi cá, thường xuyên trao đổi kinh nghiệm, hướng tới xây dựng sản phẩm đạt chuẩn OCOP. UBND huyện Mai Châu cũng đã công bố và trao văn bằng bảo hộ, chứng nhận "Cá dầm xanh Mai Châu" cho sản phẩm này.
Mô hình nuôi cá dầm xanh tại Vạn Mai có tiềm năng phát triển rất lớn. Hiện tại, diện tích nuôi cá dầm xanh tại Vạn Mai đã lên đến hơn 7 ha, với sản lượng hàng năm đạt hàng trăm tấn. Cá dầm xanh Vạn Mai đã có mặt tại nhiều nhà hàng, khách sạn tại huyện Mai Châu và các tỉnh lân cận.
Để tiếp tục phát triển mô hình này, người dân Vạn Mai đang tập trung vào việc mở rộng diện tích nuôi, nâng cao chất lượng sản phẩm và tìm kiếm thêm các thị trường tiêu thụ. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cũng đang hỗ trợ người dân về vốn, kỹ thuật và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cá dầm xanh Vạn Mai.
Ông Khà Văn Sảnh, Chủ tịch UBND xã Vạn Mai cho biết: "Nhằm nâng cao thu nhập, giá trị sản phẩm cho nông sản địa phương, việc duy trì, mở rộng diện tích, giữ vững chất lượng cá dầm xanh được cấp ủy, chính quyền xã chú trọng, hướng tới xây dựng thành sản phẩm hàng hóa chủ lực của địa phương. Để hỗ trợ người dân phát triển sản xuất, xã triển khai các chương trình tín dụng, vốn vay, mở lớp tập huấn, tham quan học tập, chia sẻ kinh nghiệm về nuôi cá dầm xanh cho người dân, nhiều hộ có thu nhập ổn định, thoát nghèo bền vững. Từ đó, nhân rộng mô hình một cách hiệu quả, tìm kiếm thị trường ổn định, hướng tới xây dựng sản phẩm OCOP, từng bước đưa cá dầm xanh trở thành đặc sản nổi bật của địa phương”.
Cá dầm xanh Vạn Mai không chỉ là một sản phẩm nông sản mà còn là một món quà ẩm thực quý giá đến từ vùng cao Mai Châu. Với hương vị thơm ngon đặc biệt và chất lượng đạt chuẩn OCOP, loài cá này hứa hẹn sẽ trở thành một đặc sản nổi bật, góp phần đưa nền ẩm thực Hòa Bình lên tầm cao mới.
