Điểm tựa xây dựng nông thôn mới tại Lai Châu

Kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác xã khẳng định hướng đi đúng

Những năm gần đây, kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác xã trong nông nghiệp ở Lai Châu, đã từng bước khẳng định là hướng đi đúng của nhiều địa phương, quy tụ các mô hình sản xuất kinh tế hộ manh mún, tạo thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, tạo việc làm và nâng cao năng suất.

Theo Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh Lai Châu, hiện toàn tỉnh có 210 HTX nông nghiệp, thu hút trên 2.350 thành viên, tạo việc làm cho 2.347 lao động. Doanh thu bình quân mỗi HTX ước đạt 900 triệu đồng/năm; thu nhập của lao động thường xuyên khoảng 58 triệu đồng/người/năm.

Nhiều HTX đã chuyển đổi từ mô hình tự cung, tự cấp sang gắn với thị trường; mạnh dạn đầu tư máy móc chế biến, bao gói, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao giá trị nông sản. Nhờ đó, người nông dân thay đổi tư duy, biết áp dụng quy trình VietGAP, OCOP, canh tác hữu cơ thay cho lối sản xuất truyền thống.

Chính quyền tỉnh đã triển khai hàng loạt cơ chế, chính sách hỗ trợ các mô hình chuỗi giá trị, từ khâu chọn giống, kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, chế biến đến kết nối thị trường.

Mô hình trồng lúa Séng Cù, Tẻ Râu - những giống lúa bản địa có giá trị dinh dưỡng cao đang được tổ chức lại theo hướng sản xuất hàng hóa. Với hơn 3.800ha canh tác lúa hàng hóa mỗi năm, năng suất trung bình đạt trên 52 tạ/ha, nhiều mô hình đã cho thu nhập gấp 2-3 lần canh tác truyền thống.

Việc xây dựng thương hiệu gạo Lai Châu được chú trọng với bao bì đồng bộ, mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc. Một số sản phẩm đã đạt chuẩn OCOP 3 sao, 4 sao, mở đường vào hệ thống siêu thị các thành phố lớn.

Chè cũng là sản phẩm tiêu biểu của tỉnh Lai Châu. Hiện doanh nghiệp chè Phong Hải, HTX Tân Uyên là những đơn vị đi đầu trong ứng dụng công nghệ chế biến, chuẩn hóa quy trình, giúp người trồng chè yên tâm sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, UTZ, hướng hữu cơ.

HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Bình Lư đang liên kết với gần 100 hộ đồng bào dân tộc trồng dứa, ổi, lê theo hướng an toàn, thu mua bao tiêu toàn bộ sản phẩm với giá ổn định. Mỗi ha cây ăn quả cho thu nhập từ 120–150 triệu đồng/năm, cao gấp nhiều lần so với cây lương thực truyền thống.

Phát huy vai trò cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp, thị trường

Dù đạt được nhiều kết quả, việc phát triển chuỗi liên kết tại Lai Châu vẫn gặp không ít khó khăn về năng lực quản trị, vốn và công nghệ.

Một số hợp tác xã còn yếu về năng lực quản trị, thiếu vốn và khó tiếp cận công nghệ bảo quản, chế biến sâu. Việc thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp vùng cao còn hạn chế do hạ tầng giao thông, logistic còn nhiều rào cản.

Ngoài ra, tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, tự phát, thiếu định hướng theo tín hiệu thị trường vẫn còn diễn ra ở nhiều nơi. Một số sản phẩm nông sản chưa xây dựng được thương hiệu rõ ràng, khó cạnh tranh với hàng hóa từ các tỉnh khác.

Để HTX tiếp tục phát huy vai trò cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp, thị trường, thời gian tới tỉnh cần triển khai đồng bộ các giải pháp. Trong đó, nâng cao năng lực quản trị, hỗ trợ tiếp cận vốn, đầu tư hạ tầng chế biến và bảo quản, thúc đẩy chuyển đổi số, xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và giá trị nông sản của địa phương.

Tỉnh Lai Châu đang đặt mục tiêu đến năm 2030, trên 90% diện tích cây trồng chủ lực sẽ được sản xuất theo chuỗi liên kết gắn với chế biến và tiêu thụ. Để đạt được điều đó, ngoài sự vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền, vai trò của HTX, doanh nghiệp và chính người nông dân là nhân tố không thể thiếu.