Hoàn thiện chính sách thu hút làn sóng FDI thế hệ mới vào các khu công nghiệp

Chiều 28/11/2025, tại Hà Nội, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức Diễn đàn “Hoàn thiện chính sách thu hút làn sóng FDI thế hệ mới vào các khu công nghiệp”.

3 yếu tố cốt lõi

Tại diễn đàn, các đại biểu nhận định, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để đón nhận làn sóng FDI thế hệ mới, đặc biệt là từ các tập đoàn đa quốc gia trong lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ xanh, sản xuất thông minh, trung hòa carbon và các chuỗi cung ứng mang tính chiến lược.

Số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cho thấy, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục đổ mạnh vào Việt Nam với hơn 31,52 tỷ USD đăng ký chỉ trong 10 tháng đầu năm 2025, tăng 15,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội cũng còn đó những thách thức đòi hỏi sự đổi mới mạnh mẽ về môi trường đầu tư, từ cơ sở hạ tầng, chất lượng nhân lực, thể chế cho đến các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp.

Việt Nam quyết tâm có sự thay đổi chiến lược về chính sách để tăng cường thu hút và cải thiện chất lượng vốn đầu tư nước ngoài. Lần đầu tiên sau hơn 30 năm mở cửa thu hút đầu tư nước ngoài, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 50-NQ/TW về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đang triển khai rà soát và xây dựng Đề án phát triển kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, góp phần hoàn thiện các cơ chế và chính sách đột phá, cạnh tranh để thu hút dòng vốn FDI mới vào Việt Nam. Đây được xem là chìa khóa để Việt Nam hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Nhà báo Nguyễn Tiến Dũng - Phó Tổng Biên tập Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp cho biết, việc thu hút FDI mang lại nhiều lợi thế quan trọng cho phát triển đất nước, nhưng cũng xuất hiện một số bất cập cần được điều chỉnh. Ông nhấn mạnh mong muốn các chuyên gia đóng góp ý kiến, để VCCI và Ban Chính sách chiến lược T.Ư tổng hợp, báo cáo Chính phủ, nhằm giúp các cơ quan hoạch định chính sách đưa ra quyết định đúng đắn, đồng thời đánh giá thực trạng triển khai ở các địa phương.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Hoàng Quang Phòng – Phó Chủ tịch VCCI nhận định, các KCN ở Việt Nam đang đứng trước một cơ hội rất lớn để thu hút FDI thế hệ mới, một dòng vốn không chỉ tạo ra lợi nhuận ngắn hạn mà còn giúp xây dựng nền tảng công nghiệp bền vững, sáng tạo và tiên tiến hơn cho đất nước.

Mô hình KCN truyền thống dựa vào lợi thế lao động chi phí thấp và ưu đãi thuế đơn thuần đã không còn phù hợp. Thay vào đó, KCN cần vận hành theo mô hình “cỗ máy bền vững” – nơi các yếu tố công nghệ, quản trị môi trường, năng lượng tái tạo, chuyển đổi số và chất lượng dịch vụ được đặt vào vị trí trung tâm.

Để thu hút tốt dòng vốn FDI thế hệ mới vào các KCN, tại diễn đàn, các diễn giả đã nhấn mạnh 3 yếu tố cốt lõi. Thứ nhất, xanh hóa KCN với việc phát triển năng lượng sạch, hệ thống xử lý chất thải chuẩn quốc tế, kinh tế tuần hoàn và trung hòa carbon là mục tiêu chính. 

Thứ hai, số hóa quy trình vận hành bằng việc ứng dụng nền tảng số trong quản lý hạ tầng, quản lý năng lượng, logistics và hỗ trợ nhà đầu tư giúp tối ưu hóa chi phí và tăng hiệu suất. Các KCN cần chuyển mình thành “KCN thông minh” để phù hợp xu hướng sản xuất tự động hóa.

Thứ ba, nâng cấp chất lượng dịch vụ và nguồn nhân lực. Không chỉ cung cấp đất công nghiệp, các KCN cần cung cấp hệ sinh thái hoàn chỉnh như đào tạo nhân lực, hỗ trợ khởi nghiệp, trung tâm R&D, logistics thông minh… tạo điều kiện để nhà đầu tư phát triển dài hạn.

Điểm đến hấp dẫn

Khẳng định chính sách Nhà nước đóng vai trò quyết định trong tạo dựng môi trường thuận lợi để KCN bứt phá. Sự phối hợp giữa Nhà nước – Doanh nghiệp – Nhà đầu tư là yếu tố quyết định cho quá trình xây dựng hệ sinh thái KCN bền vững. 

Ông Nguyễn Đức Hiển - Phó trưởng ban Chính sách, chiến lược T.Ư cho biết, gần 40 năm đổi mới, khu vực FDI đã thực hiện sứ mệnh quan trọng, đưa Việt Nam tham gia rộng hơn, trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu, đóng góp đáng kể vào GDP, vốn đầu tư, sản xuất công nghiệp, xuất khẩu và việc làm.

Nhìn chung, Việt Nam đã và đang có nhiều điều kiện thuận lợi thúc đẩy thu hút FDI, đặc biệt là FDI chất lượng cao vào các KCN như môi trường chính trị - kinh tế, xã hội ổn định, an toàn với thị trường tiềm năng 100 triệu dân, nguồn lao động trẻ dồi dào; đi kèm lợi thế dẫn đầu khu vực về hội nhập kinh tế quốc tế, mở cửa kết nối thị trường với 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã được ký kết; là điểm đến hấp dẫn toàn cầu trong xu hướng dịch chuyển dòng vốn FDI; cùng với đó là một loạt cơ chế chính sách thu hút FDI cởi mở, thông thoáng hơn và trọng tâm hơn.

Theo ông Phạm Thanh Bình – Giám đốc Trung tâm xúc tiến thông tin hỗ trợ đầu tư phía Bắc, Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), Việt Nam đã và đang trở thành điểm đến của nhiều tập đoàn, công ty lớn trong các lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, điện tử, năng lượng, dịch vụ. Tuy nhiên, với bối cảnh thế giới đang thay đổi mạnh mẽ – từ chuyển dịch chuỗi cung ứng, chuyển đổi số cho đến các cam kết về tăng trưởng xanh – đặt ra yêu cầu Việt Nam phải tái định vị chiến lược, hướng đến thu hút nguồn vốn FDI chất lượng và giá trị hơn.

Trong khi đó, ông Nguyễn Bá Hải - Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ xúc tiến thương mại và đầu tư (Bộ Công Thương) cho biết, trong xu hướng chuyển dịch của chuỗi cung ứng toàn cầu, nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn đang chuyển cơ sở sản xuất toàn cầu về Việt Nam - trung tâm sản xuất Đông Nam Á và mắt xích chính trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhấn mạnh thời gian tới là giai đoạn mà “chất lượng” là yếu tố trọng yếu đối với FDI, ông cho rằng, cần có chính sách lan toả nguồn vốn FDI và khuyến khích doanh nghiệp trong nước tham gia chuỗi cung ứng.

Từ thực tế, ông Nguyễn Đức Hiển nhấn mạnh, với quyết tâm chính trị cao, sự đồng lòng của toàn xã hội, sự sáng suốt trong lựa chọn chiến lược và chủ động thích ứng, với quyết tâm tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, hoàn thiện cơ chế chính sách, Việt Nam có thể thu hút và tận dụng hiệu quả dòng vốn FDI thế hệ mới, biến các KCN thành trung tâm sản xuất tiên tiến, bền vững, đóng góp vào mục tiêu phát triển lâu dài đất nước.