Huế sát hạch công chức cấp xã: không còn “chỗ ngồi an toàn” trong bộ máy hành chính

Việc TP Huế lên kế hoạch tổ chức sát hạch công chức cấp xã là một tín hiệu tích cực và rất đáng ủng hộ trong tiến trình xây dựng chính quyền địa phương chuyên nghiệp, tinh gọn và hiệu quả. Đây không chỉ là một hoạt động kiểm tra đơn thuần, mà còn là bước đột phá về tư duy quản trị công, thể hiện quyết tâm đổi mới và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ở tuyến cơ sở – nơi trực tiếp giải quyết hầu hết nhu cầu, thủ tục hành chính của người dân.

Trong nhiều năm qua, đội ngũ công chức cấp xã đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển của địa phương. Tuy nhiên, cũng không ít ý kiến phản ánh về tình trạng một bộ phận công chức còn hạn chế về trình độ chuyên môn, kỹ năng hành chính, khả năng ứng dụng công nghệ thông tin và đặc biệt là thái độ phục vụ. Một số người sau khi trúng tuyển hoặc được bổ nhiệm thì tâm lý “an phận”, thiếu động lực học hỏi, dẫn đến chất lượng xử lý công việc chưa cao, gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Thực trạng này khiến bộ máy hành chính cơ sở đôi khi vận hành chậm chạp, chưa bắt kịp yêu cầu cải cách hành chính và chuyển đổi số.

Trong bối cảnh đó, việc TP Huế chủ động lên kế hoạch sát hạch toàn diện đội ngũ công chức cấp xã mang ý nghĩa như một “đợt tổng kiểm tra sức khỏe” cho bộ máy hành chính cơ sở. Mục tiêu không chỉ dừng lại ở việc sàng lọc, phát hiện những trường hợp yếu kém về năng lực, mà còn nhằm tạo động lực để toàn bộ công chức tự nâng cao trình độ, chủ động học tập, rèn luyện kỹ năng. Đây là bước đi phù hợp với xu thế quản lý nhân sự hiện đại, nơi hiệu quả công việc và năng lực thực tế được đặt lên hàng đầu.

Sát hạch công chức cấp xã nếu được tổ chức bài bản cần bao quát nhiều tiêu chí. Trước hết là kiến thức pháp luật, đặc biệt là các quy định liên quan đến lĩnh vực công tác cụ thể của từng vị trí như tư pháp – hộ tịch, địa chính – xây dựng, văn hóa – xã hội, tài chính – kế toán… Việc này nhằm bảo đảm công chức nắm vững quy định pháp luật để tư vấn, giải quyết công việc đúng quy trình, tránh sai sót. Tiếp đến là kỹ năng hành chính, bao gồm soạn thảo văn bản, quản lý hồ sơ, xử lý tình huống và khả năng phối hợp liên thông với các cơ quan, đơn vị khác.

Một nội dung quan trọng nữa là kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin, bởi trong thời kỳ chính quyền số, công chức cơ sở phải thành thạo các phần mềm quản lý, hệ thống dịch vụ công trực tuyến và các công cụ tương tác với người dân qua môi trường số. 

Bên cạnh đó, sát hạch cũng cần đánh giá kỹ năng mềm như giao tiếp, thuyết phục, giải quyết xung đột, lắng nghe và xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân. Đây là yếu tố quyết định chất lượng dịch vụ hành chính, bởi thái độ và cách ứng xử của công chức chính là “bộ mặt” của chính quyền địa phương.

Điểm đáng chú ý là sát hạch không nên chỉ là kỳ thi một lần rồi thôi, mà cần được thực hiện định kỳ, kết hợp với đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ hằng năm. Mô hình này đã được nhiều nước áp dụng, nhằm bảo đảm mọi công chức đều duy trì năng lực làm việc và tinh thần cầu thị trong suốt quá trình công tác. Ở TP Huế, nếu việc sát hạch được gắn với chế độ đãi ngộ, khen thưởng, luân chuyển hoặc đào thải, chắc chắn sẽ tạo ra áp lực tích cực, buộc mỗi người phải tự đổi mới, tránh tình trạng “ngồi yên chờ hết nhiệm kỳ”.

Về tác động, kế hoạch sát hạch công chức cấp xã sẽ giúp chính quyền địa phương đạt được nhiều lợi ích. Thứ nhất, bộ máy hành chính sẽ tinh gọn hơn khi những người không đáp ứng yêu cầu được bố trí lại hoặc thay thế. Thứ hai, chất lượng phục vụ người dân sẽ được nâng cao nhờ đội ngũ công chức được sàng lọc và đào tạo bổ sung. Thứ ba, đây là thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm cải cách hành chính, khẳng định rằng mọi vị trí trong bộ máy nhà nước đều phải làm việc trên cơ sở năng lực và kết quả thực tế, chứ không chỉ dựa vào thâm niên hay mối quan hệ.

Tuy nhiên, để sát hạch thực sự đạt hiệu quả, cần lưu ý một số vấn đề. Trước hết, nội dung, hình thức sát hạch phải khoa học, khách quan, phù hợp với đặc thù của từng vị trí công tác, tránh máy móc hoặc hình thức. Tiếp đến, kết quả sát hạch phải được sử dụng minh bạch, công bằng, tránh tình trạng “ưu ái” hoặc “bỏ qua” cho một số trường hợp vì lý do cá nhân. Quan trọng hơn, sát hạch cần đi đôi với chính sách đào tạo, bồi dưỡng và hỗ trợ công chức khắc phục hạn chế. Mục tiêu của việc này không phải chỉ để loại bỏ mà còn để phát triển đội ngũ, giúp những người có tiềm năng được nâng cấp kỹ năng, từ đó đóng góp tốt hơn cho địa phương.

Bên cạnh đó, TP Huế cũng cần quan tâm đến chế độ đãi ngộ và môi trường làm việc. Một đội ngũ công chức giỏi nhưng bị trả lương thấp, thiếu cơ hội thăng tiến hoặc làm việc trong điều kiện thiếu thốn sẽ khó duy trì động lực lâu dài. Vì vậy, việc sát hạch nên được xem là một phần trong chiến lược tổng thể về cải cách chế độ công vụ – công chức, bao gồm cả tuyển dụng, đào tạo, đánh giá, đãi ngộ và luân chuyển.

Người dân chắc chắn sẽ là đối tượng hưởng lợi trực tiếp từ chính sách này. Khi công chức cấp xã được nâng cao trình độ, thái độ phục vụ tốt hơn, các thủ tục hành chính sẽ được giải quyết nhanh chóng, đúng pháp luật và minh bạch. Mối quan hệ giữa chính quyền và người dân sẽ được cải thiện, góp phần xây dựng niềm tin và sự đồng thuận xã hội. Trong dài hạn, điều này cũng sẽ tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của TP Huế, nhất là trong bối cảnh địa phương đang hướng tới mục tiêu trở thành đô thị di sản, văn hóa, thông minh và hiện đại.

Kế hoạch sát hạch công chức cấp xã của TP Huế không chỉ là một biện pháp quản lý nhân sự, mà còn là một tuyên ngôn về đổi mới tư duy điều hành và cam kết phục vụ tốt hơn cho Nhân dân. Đây là cơ hội để đội ngũ công chức tự soi lại mình, khẳng định năng lực và khơi dậy tinh thần trách nhiệm. Nếu được thực hiện minh bạch, công bằng, gắn liền với các chính sách hỗ trợ và đãi ngộ hợp lý, chủ trương này chắc chắn sẽ góp phần xây dựng một chính quyền cơ sở chuyên nghiệp, tinh gọn, hiệu quả – đúng như kỳ vọng của cả hệ thống chính trị và người dân.