Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Trung đã nhấn mạnh như trên khi phát biểu tại Hội nghị triển khai đề án “Nâng cao sức khỏe đất và quản lý dinh dưỡng cây trồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” tổ chức ngày 18/10.
Đề án cần thiết, kịp thời
Ngày 11/10/2024, Bộ NN&PTNT chính thức phê duyệt đề án “Nâng cao sức khoẻ đất và quản lý dinh dưỡng cây trồng đến năm 2030, tầm nhìn 2050”. Đề án ra đời với mục tiêu và kỳ vọng giúp ổn định, nâng cao sức khỏe đất trồng trọt trên cơ sở quản lý dinh dưỡng cây trồng hiệu quả nhằm hạn chế suy thoái đất, nâng cao giá trị gia tăng trên một đơn vị diện tích đất trồng trọt, góp phần phát triển nông nghiệp xanh, bền vững, carbon thấp và thích ứng với biến đổi khí hậu.
PGS.TS Vũ Năng Dũng - Chủ tịch Hội Khoa học đất Việt Nam nhận định: việc bổ sung, tăng cường chất hữu cơ cho đất là việc cần thiết, lâu dài. Ông Dũng đánh giá, đề án “Nâng cao sức khoẻ đất và quản lý dinh dưỡng cây trồng đến năm 2030, tầm nhìn 2050” là rất kịp thời.
“Chúng tôi mong muốn có chương trình quốc gia nâng cao sức khỏe của đất gắn với cây trồng. Nếu đất khỏe, sản xuất thực phẩm sẽ an toàn, con người sẽ khỏe mạnh và thế hệ sau cũng sẽ khỏe mạnh. Đây là việc làm lâu dài, liên tục” - Chủ tịch Hội Khoa học đất Việt Nam nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Văn Bộ, nguyên Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam cho rằng: đất đai là đối tượng quản lý của rất nhiều bộ ngành. Đất đai không chỉ liên quan tới cây trồng mà còn có vai trò quan trọng của rất nhiều các lĩnh vực xã hội.
Các chuyên gia, nhà khoa học tham dự hội nghị cũng nhấn mạnh tính cần thiết của Đề án. Kỳ vọng đề án sẽ góp phần nâng cao giá trị sử dụng đất, quản lý hiệu quả dinh dưỡng cây trồng, từ đó góp phần vào quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, thực hiện thành công Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và phát triển bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Đồng bộ các giải pháp
Theo PGS.TS Trần Minh Tiến - Viện trưởng Viện Thổ nhưỡng Nông hóa, để Đề án “Nâng cao sức khỏe đất và quản lý dinh dưỡng cây trồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” đi vào thực tiễn thì cách tiếp cận ý kiến từ phía cơ quan quản lý và phía người sử dụng đất là rất quan trọng. Từ đó, đặt ra khung quản lý chung để điều phối các hoạt động và chính sách, đảm bảo tính đồng nhất khi áp dụng trên thực tế.
Trên cơ sở đó, Viện trưởng Viện Thổ nhưỡng Nông hóa đề xuất Bộ NN&PTNT tạo điều kiện thuận lợi để Viện phối hợp cùng Vụ Khoa học Công nghiệp, Cục Trồng trọt và Cục Bảo vệ thực vật thành lập 1 ban điều hành chung để tìm kiếm thông tin, phân bổ các nhiệm vụ 1 cách hợp lý.
Trong khi đó, TS Nguyễn Đăng Nghĩa, nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu đất, phân bón và môi trường phía Nam cho biết: hiện nay, đã soạn thảo 6 bộ công thức phân bón hữu cơ, tuy nhiên, thủ tục kiểm nghiệm công thức phân bón hữu cơ ở Việt Nam còn hạn chế, thời gian xử lý lâu, chi phí cao và quy trình phức tạp.
Điều này khiến doanh nghiệp, đặc biệt là các đơn vị nhỏ e ngại và cản trở sự phát triển bền vững của ngành phân bón hữu cơ. Vì vậy, ông Nghĩa mong muốn Bộ NN&PTNT ủng hộ mạnh mẽ để hỗ trợ về cơ chế chính sách, thủ tục, từ đó khuyến khích nhiều doanh nghiệp tham gia đóng góp cho Đề án.
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Trung nhấn mạnh: đất là tư liệu sản xuất đặc biệt, là ngôi nhà của các hệ sinh thái. Vì vậy, sức khỏe đất đang là vấn đề được cả Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm.
Hiện nay, bình quân diện tích đất đai trên đầu người thấp; cộng với tập quán thâm canh, chuyên canh, sử dụng không cân đối phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; ô nhiễm đất do sự phát triển của các khu công nghiệp, làng nghề; tác động của biến đổi khí hậu dẫn tới hạn hán, xâm nhập mặn, phèn hóa... đã làm sức khỏe đất bị suy giảm nghiêm trọng.
Thứ trưởng Hoàng Trung đánh giá cao ý kiến tham luận tại hội nghị, đồng thời đề nghị Ban soạn thảo Đề án cần có lộ trình cụ thể, quy trách nhiệm rõ ràng tới từng địa phương. Sau đó, quá trình làm cần sơ kết, tổng kết, nhằm nhận diện khó khăn và tìm giải pháp tháo gỡ. Bộ NN&PTNT giao Cục Bảo vệ thực vật tham gia xây dựng chi tiết này. Sau đó, Bộ sẽ tổ chức nghe ý kiến rộng rãi trước khi ban hành chính thức.
Thứ trưởng Hoàng Trung cũng giao Cục Trồng trọt phối hợp Cục Bảo vệ thực vật tổ chức đánh giá kỹ càng từng loạt đất ở từng địa phương, từ đó xây dựng bộ tiêu chí đánh giá xem đất nào hợp cây nào. Việc này cũng sẽ góp phần thay đổi tập quán canh tác theo hướng tích cực.
Đối với Đề án về phát triển, sử dụng phân bón hữu cơ, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Trung cho biết: đã thực hiện từ 2017 và có nhiều chuyển biến thực tế. Năm 2023, lượng phân bón hữu cơ đưa vào sử dụng là 3 triệu tấn, so với tổng số 7 triệu tấn phân hữu cơ và vô cơ. Con số này cho thấy phân hữu cơ đang được sử dụng nhiều lên. Thứ trưởng Hoàng Trung đồng tình với đề xuất của các đại biểu về việc nâng tầm Đề án lên để trình Chính phủ ký ban hành.
