Chiều 29/3, UBND tỉnh Khánh Hòa, Sở Văn hóa và Thể thao đã tổ chức Lễ công bố quyết định của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (Bộ VHTT&DL) về việc xếp hạng di tích quốc gia “Nhà làm việc của bác sĩ A. Yersin”; Phát động “Thi tuyển phương án kiến trúc cảnh quan công trình bảo tàng Trường Sa” và trưng bày giới thiệu bộ đàn đá Khánh Sơn A và B.
Tham dự có ông Trần Đình Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Bộ VHTT&DL, ông Nguyễn Hải Ninh – Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa, ông Đinh Văn Thiệu – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cùng các nhà nghiên cứu, sưu tầm và đông đảo nhân dân tỉnh Khánh Hòa.
Ông Đặng Quốc Văn – Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao tỉnh Khánh Hòa cho biết, bộ đàn đá Khánh Sơn A và B được ông Bo Bo Sung (cha của ông Bo Bo Ren) tìm thấy tại núi Dốc Gạo, xã Trung Hạp, huyện Khánh Sơn, tỉnh Phú Khánh (nay là thị trấn Tô Hạp, huyện Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa). Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước, để tránh sự tàn phá, hủy diệt của bom đạn Mỹ, gia đình ông đã cất dấu các thanh đàn đá nói trên.
Ngày 16/3/1979, ông Bo Bo Ren đã trao tặng bộ đàn đá Khánh Sơn A (gồm 5 thanh) cho chính quyền tỉnh Phú Khánh. Ngày 26/3/1979, sau khi tìm được trên đỉnh núi Dốc Gạo, ông Bo Bo Ren tiếp tục trao tặng bộ đàn đá Khánh Sơn B (gồm 7 thanh) cho chính quyền tỉnh Phú Khánh.
Sau đó, bộ đàn đá Khánh Sơn A và B được tỉnh Phú Khánh bàn giao cho Viện Nghiên cứu Âm nhạc Việt Nam để nghiên cứu.
Ngày 12/9/1979, Hội đồng khoa học về đàn đá Khánh Sơn, do nhạc sĩ Lưu Hữu Phước - Viện trưởng Viện âm nhạc Việt Nam làm chủ tịch đã công bố kết quả sơ bộ nghiên cứu: “Bộ đàn đá Khánh Sơn rất có giá trị về mặt âm nhạc học và có niên đại hàng nghìn năm (khoảng 3.000 – 4.000 năm).
Âm thanh sắc, gọn, có cao độ rõ rệt, ngân dài, âm thanh trầm bổng, độ mạnh nhẹ, độ dài ngắn và màu sắc đặc biệt của âm. Bộ đàn đá Khánh Sơn là hiện vật đặc trưng gắn liền với đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc miền núi tỉnh Khánh Hòa.
Bộ đàn đá Khánh Sơn A và B sau đó được giới thiệu, biểu diễn ở TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và được tiếp tục nghiên cứu, sáng tác, bảo quản tại Phân viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam tại TP Hồ Chí Minh.
Đến nay, có hơn 50 tác phẩm sáng tác thể nghiệm và dàn dựng thành tiết mục cho 2 bộ đàn đá Khánh Sơn cùng các đàn đá khác. Trong đó, đa số là tiết mục viết cho độc tấu, song tấu, tam tấu đàn đá có dàn nhạc dân tộc đệm; hoặc một số tiết mục đàn đá đệm cho đơn ca, tốp ca, một số tiết mục kết hợp giữa đàn đá với múa và vũ kịch múa...
Ngày 27/3/2023, thực hiện chỉ đạo của Bộ VHTT&DL, tại Phân viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam TP Hồ Chí Minh, Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam đã tổ chức bàn giao bộ đàn đá Khánh Sơn A và B để tỉnh Khánh Hòa trực tiếp quản lý, phát huy giá trị.
“Nhân dịp Kỷ niệm "Khánh Hòa 370 năm Xây dựng và Phát triển”. Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Khánh Hòa tổ chức trưng bày để giới thiệu đến đông đảo công chúng về giá trị lịch sử, văn hóa nghệ thuật tiêu biểu của bộ đàn đá Khánh Sơn A và B tại Bảo tàng tỉnh Khánh Hòa” – ông Đặng Quốc Văn cho biết.
