Khí tượng và khí hậu học - ngành học giàu tiềm năng

Ngành học gắn liền thực tiễn

Khí tượng và khí hậu học (Meteorology & Climatology) là ngành khoa học nghiên cứu về các hiện tượng, quy luật của khí quyển nhằm mục đích theo dõi, dự báo thời tiết và khí hậu, bao gồm nhiệt độ, áp suất, độ ẩm, gió, mây, mưa. Ngành này đóng vai trò quan trọng đối với mọi hoạt động xã hội, kinh tế và đời sống con người. Theo học ngành Khí tượng và khí hậu học, sinh viên sẽ thông thạo các kiến thức về quan trắc, phân tích và mô hình hóa các hiện tượng, quá trình trong khí quyển, đáp ứng được yêu cầu về dự báo, biên tập, nghiên cứu về thời tiết khí hậu và biến đổi khí hậu phục vụ sự phát triển bền vững của đất nước.

Chương trình đào tạo ngành Khí tượng và khí hậu học trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản và hiện đại về lý luận, kỹ năng và phương pháp nghiên cứu thuộc ngành Khí tượng và khí hậu học, có kiến thức và kỹ năng thực hành nghề nghiệp để có đủ khả năng đảm nhận công tác trong các lĩnh vực điều tra, quản lý mạng lưới, nghiên cứu và dự báo thời tiết, khí hậu, khí tượng nông nghiệp, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và an ninh, quốc phòng.

Ngành Khí tượng và khí hậu học có nhiều chuyên ngành, bao gồm chuyên ngành Dự báo, Khí hậu, Khí tượng Nông nghiệp, và Môi trường Khí. Ngoài ra, tùy thuộc vào chương trình đào tạo, ngành này có thể bao gồm các lĩnh vực chuyên sâu hơn như Dự báo thời tiết biển, Khí tượng nông nghiệp, Ứng phó với biến đổi khí hậu và Ô nhiễm môi trường.

Theo học ngành Khí tượng và khí hậu học, sinh viên sẽ học các môn cơ bản về toán, vật lý, hóa học, tin học và các môn chuyên ngành như khí tượng động lực, khí tượng synop, động lực học khí hậu nhiệt đới, khí tượng thủy văn Biển Đông, dự báo thời tiết và ứng phó với biến đổi khí hậu. Ngoài ra, sinh viên còn học các môn liên quan đến môi trường, viễn thám và nhiều kỹ năng mềm khác.

Ở nước ta, hiện có khá ít cơ sở đại học đào tạo ngành này. Khu vực miền Bắc có Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội và Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Khu vực miền Nam có Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) và Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh.

Các trường nêu trên xét tuyển bằng nhiều phương thức, như: kết quả kỳ thi THPT, điểm học bạ THPT, xét tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển theo Quy chế tuyển sinh của Bộ GD&ĐT hoặc kết quả kỳ thi đánh giá năng lực do Đại học Quốc gia Hà Nội/Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh tổ chức.

Với phương thức xét tuyển theo kết quả thi tốt nghiệp THPT, ngành Khí tượng và khí hậu học xét các khối: A00 (toán - lý - hóa); A01 (toán - lý - tiếng Anh); B00 (toán - hóa - sinh) và D01 (toán - văn - tiếng Anh).

Chương trình đào tạo ngành Khí tượng và khí hậu học giúp sinh viên có những kiến thức cơ bản và hiện đại về lý luận cũng như các kỹ năng, phương pháp nghiên cứu. Nhờ có kiến thức và kỹ năng thực hành, sau khi tốt nghiệp, sinh viên sẽ có đủ khả năng đảm nhận các công tác trong các lĩnh vực điều tra, quản lý mạng lưới, nghiên cứu và dự báo thời tiết, khí hậu, khí tượng nông nghiệp phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và bảo đảm an ninh, quốc phòng.

Nhiều triển vọng phát triển

Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) được biết đến là một trong những cơ sở uy tín nhất ở Việt Nam đào tạo ngành Khí tượng và khí hậu học với ngót 60 năm hình thành, phát triển. Theo học tại đây, sinh viên có thể lựa chọn nhiều định hướng chuyên sâu như: mô hình hóa thời tiết và khí hậu, dự báo thời tiết và khí hậu, biến đổi khí hậu và tác động của biến đổi khí hậu…

Sinh viên ngành Khí tượng và khí hậu học của trường được trang bị các kỹ năng tin học và lập trình cần thiết, các phương pháp nghiên cứu và tính toán hiện đại, luôn tiếp cận với các phương pháp hiện đại trên thế giới. Toàn bộ học phần có đầy đủ học liệu bằng Tiếng Việt và kèm thêm nhiều tài liệu tham khảo tiếng Anh được số hóa, thuận tiện cho việc tìm hiểu và nghiên cứu. Nhà trường trang bị hệ thống máy tính mạnh nối mạng toàn cầu giúp giải quyết những dự báo hạn dài và ngắn hạn tương đối chính xác, khách quan; từ đó, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn.

Trong quá trình học, sinh viên được đi thực tập tại các cơ quan làm công tác dự báo nghiệp vụ, cơ sở quan trắc thực tế, được thực hành làm các bản tin dự báo thời tiết và chạy những mô hình dự báo thời tiết/khí hậu, tham gia các hoạt động nhóm bổ ích, lý thú để rèn luyện kỹ năng thực hành và làm việc trong môi trường thực tế.

Với Trường Đại học Tài nguyên & Môi trường Hà Nội, ngành Khí tượng và khí hậu học mang lại cho sinh viên một môi trường học năng động, hiện đại với đội ngũ giáo viên tâm huyết, giàu kinh nghiệm và vô cùng thân thiện.

Trong các chương trình đào tạo ngành Khí tượng và khí hậu học của Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội có khoảng 30% khối lượng là các môn thực hành thực tập. Vì vậy, cơ sở vật chất để phục vụ cho công tác đào tạo nói chung và thực hành thực tập nói riêng cũng đã được nhà trường chú trọng đầu tư. Ngoài ra, trường cũng đã ký biên bản ghi nhớ với Tổng cục Khí tượng Thủy văn về việc sử dụng các cơ sở vật chất, trang thiết bị, máy móc của các đơn vị cho sinh viên thực tập. Đây sẽ là nơi để sinh viên đến thực hành và cọ xát với nghề nghiệp.

Là một lĩnh vực này khá đặc thù, Khí tượng và khí hậu học đòi hỏi người học phải thật sự đam mê, yêu nghề nên cần có một số tố chất, như: thích khám phá và tìm tòi những quy luật của tự nhiên, yêu khoa học, có khả năng tư duy logic, phân tích, biết tự tổ chức công việc, tự học và tự nghiên cứu; thích đọc sách và tìm hiểu các kiến thức mới; đặc biệt là phải học tốt các môn học tự nhiên. Bên cạnh đó, người học cũng cần trang bị nhiều kỹ năng mềm như thuyết trình, báo cáo... để có thể đáp ứng tốt đòi hỏi của công việc.

Theo học ngành Khí tượng và khí hậu học, sinh viên có nhiều cơ hội việc làm. Sau khi hoàn thành chương trình đào tạo cử nhân, sinh viên tốt nghiệp có thể đảm nhận công việc tại các viện, trung tâm (Viện Khí tượng Thủy văn, Viện Hải dương học, Viện Địa chất, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia); làm tại các phòng chức năng (quản lý môi trường, quản lý tài nguyên nước, quản lý đo đạc bản đồ…) tại các Sở Nông nghiệp và Môi trường thuộc tỉnh, TP trên cả nước. Cùng với đó, ứng viên còn có thể đảm nhận nhiệm vụ tại các công ty thuộc lĩnh vực hàng không, hàng hải, đường thủy… hoặc giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp có đào tạo về ngành Khí tượng và khí hậu học. Nếu làm việc trong cơ quan nhà nước thì mức lương của cử nhân Khí tượng và khí hậu học theo hệ số đã quy định. Còn nếu làm việc cho DN tư nhân, nước ngoài thì thu nhập sẽ cao hơn, khoảng 20 – 50 triệu đồng/tháng.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu như hiện nay, thông tin thời tiết có vai trò ngày càng quan trọng, được cả xã hội quan tâm. Đây chính là cơ hội tốt để thí sinh tìm hiểu và đặt quyết tâm theo học ngành Khí tượng và khí hậu học bởi nhu cầu nhân lực và cơ hội việc làm của ngành này ngày càng rộng mở.