Không có cơ chế đặc thù, Quảng Ngãi khó giữ được bác sĩ

Những năm gần đây, tỉnh Quảng Ngãi dành nguồn lực đáng kể cho y tế, từ mở rộng cơ sở vật chất đến nâng cấp trang thiết bị. Thế nhưng chất lượng khám chữa bệnh chưa đáp ứng nhu cầu người dân, trước hết bởi thiếu nhân lực.

Công tác tuyển dụng bác sĩ liên tục rơi vào tình trạng “không đủ chỉ tiêu”. Trung bình mỗi năm tỉnh chỉ tuyển được 30 - 40% kế hoạch. Giai đoạn 2020 - 2025, toàn tỉnh chỉ tuyển được khoảng 20 bác sĩ/năm, con số này rất khiêm tốn so với mục tiêu tuyển dụng giai đoạn 2026 - 2030 là 70 - 80 bác sĩ/năm.

Áp lực càng nặng nề hơn khi tỷ lệ bác sĩ hiện có của tỉnh còn thấp. Tính theo quy mô dân số, Quảng Ngãi mới đạt gần 11 bác sĩ/10.000 dân, thấp hơn nhiều so với bình quân cả nước (15,3 bác sĩ/10.000 dân). Để vươn tới mục tiêu 13,1 bác sĩ/10.000 dân vào năm 2030, mỗi năm tỉnh phải tuyển thêm hơn 100 bác sĩ - một con số gần như “bất khả thi” trong bối cảnh hiện tại.

Trong khi đó, nguồn tuyển dụng của Quảng Ngãi cũng gặp hạn chế. Sinh viên tốt nghiệp từ các trường Đại học Y ở TP Hồ Chí Minh rất ít lựa chọn về tỉnh làm việc. Đầu vào chủ yếu của tỉnh đến từ Đại học Y Dược Huế, Đại học Tây Nguyên và một số trường phía Bắc. Đồng thời, chính sách đào tạo y sĩ lên bác sĩ ngày càng siết chặt, khiến nguồn nhân lực bổ sung từ tuyến dưới gần như không còn.

Hệ quả là nhiều trạm y tế xã, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, thiếu bác sĩ cơ hữu. Có nơi chỉ có một bác sĩ phải kiêm nhiệm nhiều phần việc, từ khám chữa bệnh thường ngày, quản lý chương trình y tế cơ sở đến xử lý các tình huống đột xuất.

Đội ngũ y bác sĩ tại các bệnh viện tuyến huyện (nay là bệnh viện khu vực) cũng chưa đáp ứng yêu cầu về cấp cứu, điều trị và sơ cứu ban đầu. Phần lớn trạm y tế chỉ xử lý được bệnh thông thường, trong khi người dân - nhất là người nghèo, người ở vùng khó khăn - không phải lúc nào cũng có điều kiện lên tuyến tỉnh hoặc đi các thành phố lớn để khám chữa bệnh.

Không chỉ thiếu nhân lực, nhiều cơ sở khám chữa bệnh tuyến dưới còn gặp khó vì trang thiết bị lạc hậu, cần được đầu tư đúng quy mô để người dân được tiếp cận dịch vụ tốt hơn, giảm tình trạng quá tải ở tuyến trên.

Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng Ngãi Phan Minh Đan thừa nhận: “Bác sĩ về Quảng Ngãi rất khó bởi nguồn đào tạo chủ yếu từ Huế, Tây Nguyên, Thái Nguyên và một số trường tư. Sinh viên y khoa ở TP Hồ Chí Minh rất ít trở về. Ngành y tế đề nghị phải có cơ chế tuyển dụng, thu hút và giữ chân đủ mạnh, để tạo điều kiện cho con em Quảng Ngãi cũng như bác sĩ từ địa phương khác về công tác”.

Thực tế, các chỉ tiêu về giường bệnh ở Quảng Ngãi đang được thực hiện tốt. Nghị quyết của Quốc hội đặt mục tiêu đến năm 2026 cả nước đạt 34 giường bệnh/vạn dân; riêng Quảng Ngãi đã đạt 35 giường. Tuy nhiên, số giường bệnh tăng không đi cùng sự tăng trưởng của đội ngũ bác sĩ, dẫn đến nguy cơ “thiếu người phục vụ giường bệnh”.

Trước tình trạng này, lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi thống nhất cần một giải pháp mang tính đột phá. Thường trực HĐND tỉnh đã làm việc với ngành Y tế và UBND tỉnh, đề nghị nghiên cứu xây dựng cơ chế riêng cho ngành y tế - thay vì áp dụng chung trong các chính sách thu hút nhân lực.

Các đề xuất bước đầu gồm: cải thiện thu nhập cho nhân viên y tế; nâng mức thanh toán BHYT cho cơ sở khám chữa bệnh; tháo gỡ vướng mắc về đầu tư, mua sắm trang thiết bị; và quan trọng nhất là xây dựng chính sách đặc thù để giữ chân bác sĩ hiện có, đồng thời hút được bác sĩ mới.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Nguyễn Cao Phúc nhấn mạnh: “Ngành y tế cần một cơ chế riêng, đủ mạnh, đủ khác biệt. Không thể áp dụng chính sách chung như trước đây, vì hiệu quả rất hạn chế. Chúng tôi yêu cầu các đơn vị nghiên cứu xây dựng cơ chế đặc thù để vừa thu hút, vừa giữ được đội ngũ bác sĩ”.

Nhân lực là nền tảng của mọi nỗ lực nâng cao chất lượng y tế. Nếu không có bước đi mạnh mẽ và linh hoạt trong chính sách, nguy cơ thiếu bác sĩ tiếp tục kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng chăm sóc sức khỏe của hơn 1,2 triệu người dân Quảng Ngãi trong nhiều năm tới.