Khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia các dự án metro

Khó khăn về nguồn vốn

Ngày 21/8, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP Hồ Chí Minh Tăng Hữu Phong chủ trì họp báo về các vấn đề kinh tế - xã hội của TP. Tại buổi họp, Ban Quản lý đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh đã thông tin về chiến lược phát triển hệ thống metro từ TP Hồ Chí Minh (cũ) về các tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ).

Đại diện Ban Quản lý đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh cho biết, sau khi TP mở rộng địa giới hành chính, UBND TP đã chỉ đạo Sở Xây dựng phối hợp với các sở, ngành liên quan khẩn trương rà soát tổng thể quy hoạch mạng lưới metro theo mô hình, tầm nhìn mới, phù hợp với việc mở rộng địa giới hành chính, ưu tiên việc kết nối TP Hồ Chí Minh (cũ) với tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), hiện nay công tác này đang được tổ chức triển khai.

Ban Quản lý đường sắt đô thị cũng đưa ra những dự đoán về việc phát triển mạng lưới metro “nội vùng” TP Hồ Chí Minh sẽ gặp một số khó khăn. Theo kế hoạch trước đây (Nghị quyết 188/2025/QH15 ngày 19/2/2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới metro tại TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh), TP Hồ Chí Minh (cũ) sẽ cần khoảng 40,2 tỷ USD để hoàn thành đầu tư xây dựng 7 tuyến metro với tổng chiều dài 355km.

Sau khi mở rộng địa giới hành chính, trên góc độ sáp nhập cơ học mạng lưới metro của 3 địa phương, quy mô mạng lưới metro của TP Hồ Chí Minh (mới) lên tới hơn 1.000km và khó khăn lớn nhất là khả năng đáp ứng về nguồn vốn để đầu tư phát triển mạng lưới metro. Bên cạnh đó, còn có các yếu tố như: phát triển nguồn nhân lực, phát triển công nghiệp đường sắt, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để phục vụ giải phóng mặt bằng. Đồng thời, với quy mô khối lượng công việc rất lớn, lãnh đạo TP cũng đang giao các cơ quan liên quan nghiên cứu mô hình tổ chức về đầu tư, quản lý, vận hành, khai thác hệ thống metro cho phù hợp.

Khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia các dự án metro

Đối với phương án tài chính để phát triển hệ thống metro tại TP Hồ Chí Minh (mới), cũng theo Ban Quản lý đường sắt đô thị, tại Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19/2/2025 thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới metro tại TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và Luật Đường sắt ngày 27/6/2025, có quy định các loại hình nguồn vốn để đầu tư hệ thống metro gồm: vốn ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương; ngân sách địa phương; vốn ODA; vay ưu đãi nước ngoài; vốn trái phiếu chính quyền địa phương; các khoản thu từ việc phát triển các khu vực TOD; các nguồn vốn từ tư nhân thông qua phương thức đầu tư trực tiếp và đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Về triển vọng phát triển metro trong thời gian tới tại 2 đô thị lớn là TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang nhận được sự quan tâm, sâu sát của Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ. Cụ thể hóa bằng những cơ chế, chính sách, đặc thù, đặc biệt (Nghị quyết số 188/2025/QH15; Luật Đường sắt ngày 27/6/2025) để đầu tư xây dựng hệ thống metro trên các lĩnh vực như: rút ngắn trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng; huy động vốn và bố trí vốn đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt; chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực; phát triển đô thị theo mô hình TOD; chính sách về vật liệu và bãi đổ thải.

“Ngoài ra, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, đã mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân, có chính sách ưu đãi khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia cùng Nhà nước các dự án metro” - Ban Quản lý đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh cho biết.