Kiến tạo diện mạo thành phố bằng ánh sáng - Bài 1: Định hình những điểm nhấn

Hình ảnh thành phố về đêm là một bộ mặt khác của đô thị, và cả của kiến trúc, khác biệt hoàn hoàn những gì xuất hiện ban ngày. Nhờ việc khéo léo bố trí chiếu sáng, các nhà thiết kế có thể vẽ lên hình ảnh một đô thị hoàn toàn khác.

Ông Daniel Boscari - Giám đốc Phát triển Chính quyền địa phương, Pháp cho rằng, ánh sáng là một phần của bản sắc thành phố và góp phần vào tính thẩm mỹ của thành phố đó. Ánh sáng hé lộ cho chúng ta thêm nhiều giá trị chưa khám phá hết của đô thị, ông Boscari nói.

Theo bà Leni Schwendinger - Giám đốc Sáng tạo và Tư vấn hãng thiết kế NightSeeing cho rằng, các nhà thiết kế ánh sáng đã gia nhập hàng ngũ các nhà quy hoạch đô thị để “tái sinh” thành phố về đêm.

“Với 50% thời gian trong ngày thuộc về bóng đêm, tiềm năng thiết kế ánh sáng cho các thành phố là vô cùng lớn. Việc chiếu sáng đô thị nếu được thực hiện tốt sẽ tác động lên cách con người ở chính thành phố đó và khách du lịch cảm nhận thành phố một cách khác biệt”, bà Schwendinger cho hay.

Bà Schwendinger nhấn mạnh, chiếu sáng trong đô thị có thể giúp cư dân cảm thấy an toàn hơn khi đi lại vào buổi tối. Vào những ngày nóng nực, buổi tối chính là thời điểm người dân khám phá không gian mở của đường phố. Vì vậy, khi một đô thị được chiếu sáng tốt sẽ thu hút người dân ra đường hơn, gia tăng các hoạt động văn hóa, kinh tế và gia tăng các mối quan hệ cộng đồng. Chiếu sáng không chỉ hệ thống hoá các hệ thống chiếu sáng mà còn tạo ra những không gian công cộng hấp dẫn về đêm như không gian thương mại, không gian văn hoá, không gian giao lưu...

Nữ kiến trúc sư Florence Lam, hãng kiến trúc ARUP, Anh cũng cho rằng, chiếu sáng đô thị không chỉ đáp ứng nhu cầu an toàn mà còn là cơ hội để cải thiện chất lượng sống của cư dân đô thị. Khi được xem xét thỏa đáng, chiếu sáng đô thị có thể tác động đến kiến trúc tổng thể của thành phố, tăng cường các yếu tố thiết kế đô thị, tăng cường trải nghiệm văn hoá và khuyến khích tương tác xã hội thông qua việc tạo ra các không gian đa dạng.

Ông Boscari nhấn mạnh, chiếu sáng công cộng được xem là một phần của cảnh quan đô thị kể từ những năm 1900 và tạo nên khuôn mặt của thành phố. Tuy nhiên, chúng ta chưa ý thức được việc sử dụng ánh sáng trong các đô thị.

Theo ông Boscari, tại bất kỳ thành phố nào, ánh sáng cần có "địa hình" riêng. Mỗi khu vực khác nhau như trung tâm thành phố, khu dân cư, khu công nghiệp hay đường giao thông đều đòi hỏi một mức độ chiếu sáng cụ thể dựa trên cách sử dụng, bao gồm cả yếu tố tiện ích và thẩm mỹ. “Thành phố về đêm nên có một thiết kế riêng và ánh sáng là một phần thiết yếu trong đó”, ông Boscari nhấn mạnh.

Mỗi không gian nên có cách chiếu sáng khác nhau và qua đó thể hiện bản sắc của từng đô thị. Đơn cử như tại thành phố Mainz, Đức - với đặc trưng là tính khoa học và mạch lạc - sở hữu hệ thống chiếu sáng rõ ràng, giúp người dân và du khách xác định các trục đường một cách dễ dàng. Hay đáng chú ý nhất là Paris, Pháp - nơi các tác phẩm ánh sáng được lấy cảm hứng từ di sản kiến trúc từ thế kỷ 19. Có hơn 296 địa điểm được chiếu sáng ở Paris bao gồm khách sạn, nhà thờ, tượng, đài phun nước và các tòa nhà quốc gia và di tích. Hơn nữa, 33 trong số 37 cây cầu của Paris được chiếu sáng vào buổi tối. Việc áp dụng đèn chiếu sáng đường phố ở Paris khá sớm cũng góp phần tạo nên thương hiệu "Kinh đô ánh sáng" của thủ đô nước Pháp.

Không chỉ ở châu Âu, các đô thị lớn ở châu Á như Thượng Hải, Hong Kong (Trung Quốc) hay Nhật Bản cũng đang sử dụng hiệu quả việc chiếu sáng đô thị để tạo nên vẻ đẹp cho thành phố.