Kỳ 2: Năm Nhi - nữ chỉ huy gan dạ mưu trí

Người chỉ huy dũng cảm

Kể với phóng viên Báo Kinh tế & Đô thị, cô Võ Lệ Quân nói, trận đánh tàu đó sẽ không thành công, thậm chí hy sinh nếu không có chị Nguyễn Thị Nhi (còn có các tên Nguyễn Thanh Nhi, Nguyễn Thành Nhi và các bí danh Sáu Hương, Năm Nhi), chị Sáu Hương là người lên phương án, trinh sát, triển khai và trực tiếp tham gia trận đánh. 

Cô Quân kể, sau mấy ngày đóng vai người chèo xuồng đi bán hàng bông để dò thám tình hình, đề xuất phương án đánh, chị Năm Nhi đã xác định trong 60 tàu đậu dọc theo sông Ông Đốc, có một cụm hơn 10 chiếc tập trung tại chi khu Rạch Ráng. Cụm tàu này có 2 chiếc tiểu pháo hạm đậu cách nhau chừng vài trăm mét, hai chiếc này là đầu não chỉ huy, vừa là nơi đặt những khẩu pháo lớn nhất. Chị Năm Nhi nhận định, nếu tiêu diệt được hai chiếc tàu này thì có thể bẻ gãy chiến dịch nhổ cỏ U Minh của giặc...và Năm Nhi đã chọn phương án là sẽ đánh cụm tàu này.

“Vào trận đánh, chưa kịp cắt bom quả thứ nhất thì bị địch bắn 3 phát súng cảnh cáo, bắt cả tổ 3 người lên tàu chỉ huy tra hỏi. Tổ trưởng Nhăm Nhi đã nhanh trí vờ la rầy cô rất gay gắt vì không cẩn thận để vỏ lãi va vào tàu, nhằm đánh lạc hướng chú ý của địch. Tốp lính Hải quân ngụy thấy vậy thì trêu chọc, còn tốp sĩ quan Mỹ trên tàu sau khi tra xét giấy tờ 3 người, qua thông dịch viên các cô biết chúng chỉ nghi ngờ dò xét, chưa bị lộ, trên xuồng lại cắm cờ 3 que của Việt Nam Cộng hòa nên cho đi, với điều kiện phải dùng bữa với bọn chúng. 

Cô Quân kể tiếp, lúc đó đã sắp tới giờ bom nổ, nhưng các sĩ quan Mỹ lại chưa cho 3 cô đi và còn cố ép các cô vào bàn cùng ăn...so với kế hoạch đã chậm hơn 20 phút, nếu chậm nữa sẽ hy sinh. "Năm Nhi lại nhanh trí nói với chúng là bà nội mất, nên phải về sớm lo tang sự, vì nhà ở gần đó không về kịp sẽ bị gia đình la rầy, hứa sẽ quay lại vào hôm sau. Chị còn cố kéo thằng thông dịch viên vào nhà chơi vì thấy nó trẻ quá, lại tốt, muốn cứu nó, nhưng lính Mỹ không cho, sau trận đánh, chị Năm Nhi cứ day dứt việc này. Trận này, nếu chị Năm Nhi không nhanh trí, tổ sẽ hy sinh hết và không hoàn thành nhiệm vụ. Khi được đi, chị Năm Nhi còn giả vờ giật máy nhiều lần, vừa rầy la tụi cô để cô bí mật cắt quả bom thứ hai trước mặt chúng, võ lãi chạy không bao xa cụm tàu thì bom nổ " - cô Võ Lê Quân nói. 

"Trận đó chưa hết tình huống khó khăn, về gần đến căn cứ tổ các cô bị quân ta bắt giữ vì trên vỏ lãi còn cắm cờ 3 que. Cô Năm Nhi lại lanh trí xin gặp riêng một chỉ huy huyện đội khi ấy (do quen trước), cả tổ được quân ta thả ra, nhưng vẫn được giữ bí mật về con người và tổ chức. Căn cứ khi ấy chỉ nghĩ rằng tổ cô chỉ là 3 cô gái nơi khác, đi ngang qua vụ nổ sợ quá đi lạc vào vùng giải phóng, không hề biết các cô là những chiến sỹ quân báo" -  cô Võ Lê Quân kể thêm.

Còn cô Năm Sáng (một thành viên trong tổ) thì kể lại, chiếc vỏ lãi khi chạy, 2 trái bom va vào nhau và thân thuyền kêu lụp cụp nghe lạnh cả lưng. Khi địch bắt dừng kiểm tra, vỏ lãi cặp vào mạn tàu, nước chảy mạnh cùng 2 quả bom nặng tạo quán tính húc mạnh vào tàu địch, nghe rõ cả tiếng bom khua lớn, vậy mà chị Năm Nhi vẫn tươi cười, đánh lạc hướng chúng.

Cô Võ Lệ Quân cho biết thêm, khí chất gan dạ, dũng cảm, mưu trí của người tổ trưởng Năm Nhi còn ở nhiều trận đánh khác, trong trận đánh giang đoàn của Hải quân ngụy ở trung tâm thị xã Cà Mau, khi đã cắt bom xong, chạy về tới Giồng Kè (cách đó hơn 10 km) thì phát hiện trái bom vẫn còn vướng dưới vỏ lãi do lúc thả bom, động tác cắt bí mật chưa dứt khoát, dây dù nhiều lớp không đứt hết, bom vẫn còn dính lại. Vậy là chị Nam Nhi đã chở bom quay lại trận địa cắt lại lần nữa. Do quá cận giờ, nên khi vỏ lãi rời đi tới cầu Sắt (cầu Gành Hào ngày nay) cách đó chưa đầy 1km thì bom nổ, nước dâng cao dựng đứng, nhiều giang thuyền của giặc chìm dưới lòng sông Cà Mau.

Những anh hùng trong lòng đồng đội

Đất nước thống nhất, các cô cho rằng mình đã làm tròn bổn phận của người dân mất nước. Được sống sót, được hưởng độc lập tự do, được làm vợ, làm mẹ là một hạnh phúc quá lớn lao so với những người đồng đội đã vĩnh viễn nằm lại chiến trường, mang theo những khát vọng tình yêu và hạnh phúc. Lúc ấy, các cô đã từ chối khi những người lãnh đạo cũ yêu cầu làm thủ tục báo công để được phong tặng danh hiệu Anh hùng. Cô Võ Lệ Quân theo chồng về Giá Rai làm ruộng, cô Năm Sáng theo chồng về Ngọc Hiển nuôi tôm. Cô Năm Nhi thì ở lại Khánh Bình Đông gắn chặt cuộc đời mình với một vùng quê nghèo khó cùng người chồng là thương binh nặng Tô Minh Hoàng nguyên Huyện đội trưởng Cái Nước.

Sau nhiều năm, trận đánh tàu vô tiền khoáng hậu cùng với những chiến công, thành tích khác, các cô đã từng được đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng. Ngày 16/4/2007, Huyện ủy Đông Hải tỉnh Bạc Liêu (cũ) đã có văn bản ý kiến kết luận, đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang đối với cô Võ Lê Quân.

Đại tá Nguyễn Xuân Hùng, nguyên Phó Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bạc Liêu (em ruột cô Năm Nhi) kể: "Chị tôi đã từng bị địch bắt sáu lần, sau mỗi lần đó, đơn vị đều xác minh kỹ lưỡng, để tiếp tục chiến đấu. Những lần ấy, chúng từ dụ dỗ đến tra tấn dã man, bị giặc đóng đinh 10 đầu ngón tay nhưng vẫn không khai, chúng buộc phải thả vì chị đã khôn khéo đánh lừa bằng những câu chuyện ngụy trang được dàn dựng khéo léo. Chị Năm Nhi khi còn sống đã từng được đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân, nhưng đến nay vẫn chưa có trả lời” – đại tá Nguyễn Xuân Hùng nói.

Khi hỏi về người Tổ trưởng Năm Nhi, con của cô, thượng tá Tô Chí Cường, nguyên Huyện đội trưởng Cái Nước đã khéo léo né tránh trả lời: “Mẹ tôi mất lâu rồi, nhà báo có hỏi nên hỏi viết về người còn đang sống” – có lẽ, lý tưởng người con cũng giống như mẹ và cha mình: vì nước quên thân. Còn cô Năm Sáng thì ngạc nhiên, vì cô đi hỏi nhiều nơi, sao đã lâu nhưng các đồng đội cô vẫn chưa được phong anh hùng. Riêng cô, nghe nói được Huân chương chiến công hạng Ba, nhưng hòa bình 50 năm rồi, cô vẫn chưa được nhận tấm huân chương ấy.

Trao đổi với phóng viên Báo Kinh tế & Đô thị, thượng tá Lê Quang Tâm, Trưởng Ban Liên lạc tình nghĩa Tình báo Quốc phòng Việt Nam, tỉnh Cà Mau nói: “Cá nhân tôi biết, các đồng chí ấy đã từng được làm hồ sơ đề nghị phong Anh hùng, nhưng ở khâu nào đó nhiều năm nay vẫn chưa có kết quả. Với vai trò là một người lính, tôi nhận thấy rằng các chị, đặc biệt là chị Năm Nhi và Võ Lệ Quân rất xứng đáng được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân.”