Liên kết vùng - chìa khóa mở rộng không gian du lịch phía Nam Hà Nội
Kinhtedothi - Trong bối cảnh Hà Nội sắp thông đường Vành đai 2,5, đồng thời đẩy mạnh tiến độ các dự án giao thông trọng điểm: đường Tam Trinh, Lĩnh Nam, thành phố đang đứng trước cơ hội lớn để mở rộng không gian du lịch ra khu vực phía Nam, nơi có nhiều làng nghề truyền thống, di sản văn hóa và cảnh quan sinh thái ven sông Hồng.
Trước hết, phải khẳng định du lịch không chỉ dựa vào từng điểm đến riêng lẻ mà phát triển mạnh nhờ các mạng lưới. Liên kết vùng là sự hợp tác giữa các địa phương nhằm tạo ra sản phẩm, tuyến và dịch vụ du lịch tích hợp.
Đối với Hà Nội, đặc biệt là khu vực phía Nam gồm các xã, phường thuộc Hoàng Mai, Thanh Trì, Thường Tín, Phú Xuyên (cũ), liên kết vùng có ý nghĩa then chốt. Các xã, phường này với nhiều di sản văn hóa, làng nghề truyền thống và cảnh quan sinh thái, nhưng vẫn chưa được khai thác như khu vực trung tâm Hà Nội.
Tăng cường liên kết
“Tăng cường liên kết vùng ở phía Nam Hà Nội đồng nghĩa với việc đa dạng hóa sản phẩm du lịch ngoài khu vực trung tâm để phân bổ dòng khách; thúc đẩy phát triển kinh tế các xã, phường thông qua làng nghề và du lịch nông thôn; nâng cao sức cạnh tranh của Hà Nội trên thị trường du lịch” - ông Trần Sỹ Sơn - Chủ tịch PYS Travel khẳng định.
Chùa Ngọc Hồi. Ảnh NH
Trong quá trình đi khảo sát xây dựng tour quốc tế cho đoàn tàu du lịch Sjourney, đại diện PYS Travel đánh giá vùng đất phía Nam Hà Nội sở hữu nhiều nguồn lực du lịch độc đáo. Đầu tiên phải kể đến các làng nghề truyền thống như bánh cuốn Thanh Trì, đậu bạc Định Công, sản xuất đồ da và giày da Phú Xuyên, chạm khắc gỗ Nhị Khê...
Các di sản văn hóa đình, chùa cổ như đình Vĩnh Hưng, chùa Hương (dù thuộc Mỹ Đức nhưng kết nối qua tuyến phía Nam), chùa Ngọc Hồi, chùa Bằng... Nhiều di tích lịch sử gắn với các triều đại và phong trào cách mạng. Khu vực này còn có bờ sông Hồng với đất phù sa màu mỡ, các hồ Yên Sở, Linh Đàm, các vùng đất ngập nước thích hợp cho du lịch sinh thái. Thêm nữa hạ tầng đang được từng bước hiện đại: gần các tuyến Vành đai 2,5, Vành đai 3, Vành đai 4, Quốc lộ 1A, kết nối Hà Nội với các tỉnh phía Nam. Các tuyến metro và hệ thống giao thông công cộng đang được quy hoạch.
Nếu được liên kết hiệu quả, các nguồn lực này có thể hình thành những tuyến du lịch chuyên đề như “Khám phá làng nghề”, “Du lịch sinh thái sông Hồng”, hay “Hành trình di sản phía Nam”.
Thực trạng hiện nay
Dù tiềm năng lớn, phát triển du lịch phía Nam Hà Nội vẫn gặp nhiều khó khăn. Hạ tầng hạn chế, đường vào làng nghề, di tích nhỏ hẹp, thiếu bãi đỗ xe, biển chỉ dẫn chưa đồng bộ, các phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị không có người am hiểu du dịch sâu. Do khó khăn về mặt kinh phí nên các xã, phường hiện nay vẫn chưa bài bản đầu tư truyền thông, quảng cáo dẫn đến thương hiệu yếu, chưa có bản sắc du lịch thống nhất như “Phố cổ Hà Nội”.
Sản phẩm đậu bạc Định Công đang được nhiều du khách có nhu cầu tìm hiểu, tham quan. Ảnh AT
Bên cạnh đó, nhận thức về công nghiệp văn hóa của cộng đồng còn thấp, người dân còn coi trọng nông nghiệp, sản xuất, hơn là dịch vụ du lịch. Trong cơ cấu phát triển kinh tế giai đoạn 2026 - 2030 chưa thấy bước đột phát lớn. Sự liên kết liên vùng chưa mạnh, chưa có các tour liên tỉnh kết nối với Thanh Hóa, Hưng Yên, Ninh Bình...
Người dân khu vực phía Nam Hà Nội hiện sinh sống với mật độ dân cư khá đông, nhưng lại thiếu các không gian công cộng và điểm tham quan, vui chơi giải trí phù hợp. Phần lớn diện tích dành cho nhà ở và sản xuất, trong khi công viên, sân chơi, phố đi bộ hay khu sinh hoạt cộng đồng chưa được đầu tư đồng bộ. Chính vì vậy, nhu cầu về những không gian xanh, khu vui chơi cho trẻ em, nơi giao lưu văn hóa - thể thao cho thanh niên và người cao tuổi ngày càng trở nên cấp thiết.
Chiến lược tăng cường liên kết vùng
Điều mà nhiều lãnh đạo các xã, phường phía Nam thành phố suy nghĩ là cùng liên kết lại để phối hợp tổ chức các chuỗi, tour du lịch, đồng thời tổ chứ lễ hội, quảng bá, tạo bản sắc chung cho khu vực này. Sau nhiều năm thử nghiệm, công viên Đền Lừ (phường Tương Mai), phố Văn Tân hay xung quanh hồ Linh Đàm... đều có thể trở thành địa điểm xây dựng các hội chợ, phố đi bộ...
Để phát triển du lịch, dịch vụ phía Nam Hà Nội tương xứng với tiềm năng hiện có, Thủ đô cần xây dựng Quy hoạch tổng thể du lịch cho khu vực này, xác định các cụm trọng điểm gồm làng nghề, di sản, sinh thái. Chính quyền các xã, phường cần thúc đẩy đầu tư hạ tầng như: nâng cấp đường giao thông, bãi đỗ xe, phát triển bản đồ số và ứng dụng du lịch thông minh. Gắn kết cộng đồng, khuyến khích người dân tham gia homestay, trình diễn nghề truyền thống, dịch vụ sinh thái.
Trao đổi với phóng viên Báo Kinh tế & Đô thị, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Vĩnh Hưng Nguyễn Đức Dũng cho biết: "Nếu không có “nhạc trưởng” đúng nghĩa, các phường riêng lẻ khó thu hút du khách. Chí ít, phải xây dựng được tour “Một ngày với đất Hoàng Mai”, nối Vĩnh Hưng - Tương Mai - Hoàng Mai - Lĩnh Nam...".
Các địa phương đều thấy rõ, nếu triển khai hiệu quả, liên kết vùng sẽ mang lại tăng trưởng kinh tế. Khách du lịch chi tiêu nhiều hơn tại làng nghề và dịch vụ địa phương. Liên kết vùng giúp tạo việc làm, mở ra cơ hội trong lưu trú, vận tải, dịch vụ văn hóa. Du lịch tạo động lực duy trì nghề truyền thống và di sản và phát triển bền vững, du lịch sinh thái khuyến khích bảo vệ môi trường sông Hồng.
Hồ Linh Đàm 73ha là địa điểm tốt để phát triển công nghiệp văn hóa. Ảnh PM.
Liên kết vùng trong phát triển du lịch phía Nam Hà Nội đã và đang là vấn đề lớn, khó và không chỉ là vấn đề địa phương mà còn là một phần trong chiến lược đưa Hà Nội trở thành trung tâm du lịch quốc gia. Bằng cách kết nối làng nghề, di sản, cảnh quan sinh thái và các tỉnh lân cận, khu vực này có thể khai thác tối đa tiềm năng.
Chìa khóa thành công nằm ở hợp tác, đầu tư hạ tầng, xây dựng thương hiệu và sự tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp. Nếu được triển khai sớm, đúng hướng, phía Nam Hà Nội sẽ chuyển mình từ “vùng đệm” thành điểm đến năng động, đóng góp quan trọng cho sự phát triển bền vững của Thủ đô Hà Nội.
