Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần công khai nói về việc sử dụng loại thuốc chữa sốt rét hydroxychloroquine như là một phương pháp điều trị Covid-19 tích cực đang được thử nghiệm, bắt đầu vào khoảng hôm 21/3.
Kể từ đó, giá cổ phiếu của Sanofi - một hãng dược phẩm của Pháp, sản xuất thuốc hydroxychloroquine dưới tên thương hiệu Plaquenil - đã tăng khoảng 16%, từ 78,67 USD khi đóng cửa thị trường vào ngày 20/3 lên 91,12 USD vào hôm nay (7/4).
Sự tình cờ gây nghi ngại này đã được làm rõ trong một báo cáo mới của New York Times, cho thấy Tổng thống Trump có "lợi ích tài chính cá nhân nhỏ" ở Sanofi.
"Kể từ năm ngoái, ông Trump đã báo cáo rằng cùng đầu tư vào một quỹ tương hỗ Dodge & Cox, có cổ phần lớn nhất ở Sanofi", NYT viết. Quỹ tương hỗ là một loại đầu tư thông qua việc gộp tiền từ một số nhà đầu tư và sau đó đầu tư vào các loại tài sản khác nhau, như cổ phiếu, trái phiếu và các hình thức nợ khác.
Theo Business Insider tính toán, khoản cổ phần này của cá nhân Tổng thống Mỹ có giá trị tối đa khoảng 1.300 USD, chỉ lớn hơn một chút so với các cổ phần tương tự nơi các quỹ của ông Trump trong Alphabet - công ty mẹ của Google, FedEx hay ngân hàng BNP Paribas của Pháp.
Các tuyên bố về hydroxychloroquine của Tổng thống Trump vấp phải nhiều phản ứng, được cho là sự công khai quá vội vàng. Mặc dù nhiều thử nghiệm lớn đang được tiến hành, nhưng đến nay chưa có bằng chứng lâm sàng nào cho thấy loại thuốc này có hiệu quả chống lại Covid-19.
Tuần trước, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cấp giấy phép khẩn cấp đối với chloroquine và hydroxychloroquine để sử dụng trong điều trị thử nghiệm Covid-19, căn bệnh đến nay vẫn chưa tìm ra vaccine hay thuốc điều trị.
Trong họp báo cuối tuần qua, ông Trump nhấn mạnh rằng Mỹ hiện có một kho dự trữ hơn 29 triệu viên thuốc hydroxychloroquine. "Có gì để mất đâu? Nếu nó (hydroxychloroquine) hiệu quả, sẽ thật xấu hổ khi chúng ta không hành động sớm hơn", Tổng thống Mỹ nói hôm 5/4.
Cũng tại cuộc họp báo này, ông Trump gây chú ý khi có hành động ngăn Tiến sĩ Anthony Fauci - Giám đốc Viện Dị ứng và Các bệnh truyền nhiễm quốc gia Mỹ trả lời, khi báo giới hỏi ông này về hiệu quả chữa trị Covid-19 của hydroxychloroquine, và nói rằng "các bằng chứng vẫn còn hạn chế".
Bên cạnh các tiềm năng được kỳ vọng, các chuyên gia y tế Mỹ đã cảnh báo chloroquine và hydroxychloroquine có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng. Tác dụng phụ ngắn hạn của thuốc bao gồm đau bụng và buồn nôn. Nghiêm trọng hoặc với điều trị kéo dài, thuốc có thể gây suy gan, giảm thính lực và tê liệt cơ bắp.
Thực tế việc lạm dụng các thuốc này đã dẫn đến trường hợp ngộ độc, thậm chí tử vong tại Mỹ, khiến Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Bệnh Tật Mỹ (CDC) hồi tháng trước báo động việc sử dụng thuốc không có sự giám sát y tế.
Banner Health, hệ thống y tế phi lợi nhuận của bang Arizona, mới đây báo cáo trường hợp một người đàn ông địa phương đã chết sau khi tự chữa bệnh bằng chloroquine phosphate phi dược phẩm - một hóa chất được sử dụng để làm sạch bể cá tại nhà - thay vì các loại thuốc được FDA chấp thuận.
Thăm dò của NYT cũng chỉ ra, một số cấp dưới thân cận của Tổng thống Trump cũng có quan hệ với hãng dược Sanofi, bao gồm Bộ trưởng thương mại Mỹ Wilbur Ross. Tuy nhiên ông Ross đã tuyên bố rằng "không biết" về sự liên quan của các quỹ cá nhân với Sanofi, và cũng "không tham gia vào quyết định thử nghiệm" phương pháp điều trị Covid-19.
ProPublica cũng xác định nhiều cựu nhân viên của Sanofi hiện đang làm việc tại một số cơ quan liên bang Mỹ, bao gồm Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, Bộ Tư pháp, Văn phòng Quản lý và Ngân sách. Điều này ít nhiều gợi nhớ đến bất cập trong vấn đề bổ nhiệm nhân sự, từng được chỉ ra trong vụ bê bối kiểm định an toàn bay của hãng Boeing tại Cơ quan hàng không dân dụng Mỹ (FAA) hồi năm ngoái.
