Logistics xanh tạo điểm tựa cho doanh nghiệp ngành tăng cạnh tranh

Đó là điểm nhấn tại diễn đàn “Logistics xanh - Sức bật trong biến động, kết nối cùng FIATA World Congress 2025” do Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) phối hợp cùng Tạp chí Diễn đàn doanh nghiệp tổ chức chiều 11/7, tại Hà Nội.

Điểm tựa cần thiết 

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch VLA Đào Trọng Khoa cho hay, ngành logistics Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ mang tính lịch sử, trong đó, chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để DN logistics Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế.

Đồng thời khẳng định, với sự đồng lòng và hợp tác chặt chẽ, ngành logistics Việt Nam sẽ không chỉ vượt qua những biến động hiện tại mà còn tạo nên những bước tiến vượt bậc, góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế xanh và bền vững.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới công bố năm 2023, Việt Nam đứng vị trí thứ 43 trong bảng xếp hạng chỉ số hiệu quả logistics (LPI), thuộc Top 5 ASEAN, sau Singapore, Malaysia, Thái Lan và cùng vị trí với Philippines. Tốc độ tăng trưởng logistics Việt Nam bình quân hàng năm từ 14 - 16%, đóng góp quan trọng trong việc đưa tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam năm 2024 lên 786,29 tỷ USD.

Trong bối cảnh cú sốc từ tình hình kinh tế, chính trị thế giới, logistics xanh là vấn đề được cộng đồng DN quan tâm và là điểm tựa để vượt qua các cú sốc. Để làm được điều đó, việc đầu tư vào phương tiện vận tải tiết kiệm nhiên liệu, sử dụng container thông minh, tối ưu lộ trình, số hóa quản lý kho bãi không chỉ tốt cho môi trường mà còn giảm được gánh nặng chi phí dài hạn. Đây là "là chắn kinh tế" quan trọng trong bối cảnh giá dầu, giá vận chuyển luôn biến động.

Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công đã chỉ ra những áp lực ngày càng lớn trong việc giảm phát thải carbon và xây dựng các mạng lưới bền vững, có khả năng chống chịu…

Theo ông, trong bối cảnh đầy biến động của kinh tế thế giới, sự dịch chuyển và tái cấu trúc thương mại toàn cầu, tác động từ xung đột địa chính trị giữa các quốc gia, biến động giá nhiên liệu, khủng hoảng container, cùng với đòi hỏi về tiêu chuẩn ESG, Net Zero và thuế biên giới carbon… đang dần trở thành hàng rào kỹ thuật mới, buộc DN logistics phải chuyển đổi để tồn tại và nâng sức cạnh tranh.

"Xanh hoá” trở thành con đường sống còn giúp DN tăng khả năng cạnh tranh và tạo sức bật trong chuỗi biến động. Phát triển logistics xanh sẽ là lợi thế cạnh tranh để doanh nghiệp Việt đi nhanh hơn, vượt lên trong chiến lược phát triển bền vững toàn cầu.

Chuyển đổi để phù hợp xu hướng

Tại diễn đàn, các chuyên gia, DN cùng nhau thảo luận về xu hướng và yêu cầu tất yếu phát triển mạng lưới cung ứng xanh; logistics cho thương mại điện tử: Biên giới tiếp theo về tốc độ, hiệu quả và chi phí; chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo - đột phá phát triển logistics xanh và bền vững; phát triển chuỗi cung ứng linh hoạt, bền vững và hiện đại hoá chuỗi lạnh;... Đồng thời, đề xuất giải pháp hỗ trợ từ phía cơ quan quản lý Nhà nước, hợp tác giữa các hiệp hội quốc tế, hiệp hội ngành hàng cho phát triển logistics xanh, thích ứng nhanh; đề xuất lộ trình và biện pháp cho DN chuyển đổi xanh.

Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải cho hay, trên thế giới đặt ra những mục tiêu khá thách thức về giảm phát thải. Theo đó, EU triển khai cơ chế CBAM - đánh thuế carbon lên hàng nhập khẩu có phát thải cao. Áp lực từ người tiêu dùng buộc nhà cung cấp phải xây dựng chuỗi cung ứng xanh, trong đó, các DN dịch vụ logistics tham gia chuỗi cung ứng phải xanh. Bên cạnh đó, trong bối cảnh thị trường cạnh tranh khốc liệt, chứng chỉ xanh sẽ là điểm vượt trội.

"Logistics xanh ở Việt Nam có nhiều cơ hội để phát triển khi hạ tầng giao thông ngày càng được đầu tư xây dựng và mở rộng. Đặc biệt, một loạt hệ thống đường cao tốc trọng điểm, tạo điều kiện thuận lợi cho các DN vận tải tiết kiệm thời gian và chi phí vận chuyển" - ông Trần Thanh Hải nói.

Sự bùng nổ về thương mại điện tử và logistics cho thương mại điện tử, năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ Việt Nam đạt 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023. Với kết quả đó, Việt Nam được xếp vào nhóm 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, ông Trần Thanh Hải cũng nhấn mạnh đến những thách thức của logistics xanh của Việt Nam. Đơn cử, chi phí đầu tư cho logistics xanh còn lớn trong khi chưa có sự hỗ trợ; công nghệ chưa phổ biến, giá thành cao; thiếu chuyên gia có kiến thức và năng lực triển khai; hạ tầng chưa đáp ứng và về nhận thức, thói quen.

Vì vậy trong bối cảnh chuyển đổi xanh đang diễn ra mạnh mẽ, DN cần xây dựng chiến lược để phù hợp với định hướng phát triển xanh. Nâng cấp và mở rộng hệ thống kho bãi, đầu tư các trang thiết bị hiện đại. Cùng với đó, ưu tiên sử dụng các phương tiện vận tải thân thiện với môi trường; chia sẻ và nỗ lực hợp tác giữa các DN; áp dụng công nghệ mới và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa; xây dựng mô hình logistics xanh tích hợp.