Lợi dụng sáp nhập địa phương để lừa đảo

Móc nối “cắt dịch vụ” với “không cập nhật thông tin”

Cuối tháng 6 vừa qua, bà Nguyễn Thị Hương (trú tại một tỉnh thuộc miền Bắc) nhận được cuộc gọi từ số lạ xưng là “nhân viên điện lực”. Người này thông báo hệ thống quản lý điện đang được điều chỉnh sau sáp nhập, yêu cầu bà cung cấp mã khách hàng, số CCCD để “đối soát dữ liệu”. Nếu không thực hiện, điện sẽ bị tạm ngưng do “không còn trong danh sách quản lý cũ”.

“Nghe họ nói trôi chảy và chắc như đinh đóng cột, tôi hoảng quá nên cung cấp mã khách hàng ngay. Nhưng may là tôi chưa chuyển tiền như họ yêu cầu để “giữ số điện” - bà Hương kể lại.

Tình trạng giả danh nhân viên các ngành điện, nước, viễn thông, ngân hàng để tiếp cận người dân xuất hiện rải rác ở nhiều địa phương đang trong diện sáp nhập. Kịch bản quen thuộc là yêu cầu người dân “xác minh thông tin”, “nộp phí duy trì” hoặc “gia hạn hợp đồng” để tránh bị cắt dịch vụ sau thay đổi địa giới hành chính.

Chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu - Giám đốc dự án Chongluadao.vn nhận định: "Hiện tượng lợi dụng sự kiện sáp nhập tỉnh, thành là môi trường lý tưởng để các đối tượng lừa đảo tái diễn chiêu trò của mình, dưới danh nghĩa cập nhật thông tin, chuyển đổi dữ liệu, đồng bộ hóa giấy tờ. Gần đây ghi nhận các hình thức như dọa ngắt điện, nước, internet nếu không làm theo hướng dẫn và dẫn dụ người dân vào link độc hại hoặc app giả mạo".

Không dừng lại ở đó, các chiêu trò mới đang dần xuất hiện như: Giả danh cơ quan tài nguyên - môi trường yêu cầu cập nhật địa chỉ hành chính mới, sau đó thu phí hỗ trợ làm nhanh; lừa chuyển đổi biển số xe, giấy phép lái xe với lý do thay đổi mã vùng; hoặc dựng kịch bản đăng ký lại quyền sở hữu đất đai sau sáp nhập. Mục tiêu cuối cùng vẫn là moi tiền hoặc đánh cắp dữ liệu cá nhân để sử dụng cho các hoạt động phi pháp.

Lộ thông tin vì... khoe "quê quán mới"

Một xu hướng khác cũng đang tiềm ẩn rủi ro, đó là hành vi vô tình tự làm lộ dữ liệu cá nhân qua mạng xã hội. Trong thời điểm nhiều tỉnh, thành bắt đầu cập nhật lại thông tin địa giới trên hệ thống định danh điện tử, không ít người dân đã chụp màn hình ứng dụng VNeID, khoe "quê quán mới" được cập nhật sau sáp nhập và đăng lên Facebook, Zalo.

Theo ghi nhận, nhiều người chia sẻ ảnh giao diện VNeID hiển thị thông tin mới mà không che bất kỳ dòng dữ liệu nào. Việc đó khiến họ để lộ mã định danh cá nhân, số CCCD, ngày sinh, địa chỉ cư trú…

Chuyên gia này cảnh báo, đây là dữ liệu cực kỳ nhạy cảm, có thể bị kẻ gian khai thác để mạo danh, chiếm đoạt tài khoản ngân hàng hoặc đăng ký dịch vụ tài chính.

"Chỉ cần vài thông tin cơ bản bị lộ, các đối tượng có thể dựng lên hồ sơ giả hoặc truy cập tài khoản cá nhân bằng hình thức "quên mật khẩu - gửi mã OTP. Đặc biệt nguy hiểm khi kết hợp với các app giả mạo cổng dịch vụ công, giả website ngân hàng, hay ứng dụng mạo danh VNeID" - ông Hiếu cho biết và khuyến nghị người dân tuyệt đối không chia sẻ ảnh chụp CCCD, mã QR, hoặc giao diện VNeID có chứa thông tin cá nhân lên mạng xã hội, kể cả với mục đích vui vẻ "khoe đổi tên quê".

Công an các địa phương khuyến cáo người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP, số tài khoản… qua điện thoại, mạng xã hội, hoặc các đường link lạ. Không chuyển tiền theo yêu cầu từ bất kỳ cá nhân nào tự xưng là cán bộ cơ quan Nhà nước. Khi có nghi ngờ, cần gọi xác minh qua số tổng đài chính thức hoặc đến trực tiếp trụ sở cơ quan cung cấp dịch vụ.

Trong khi đó, chính quyền địa phương cần đẩy mạnh truyền thông đến từng hộ dân về quy trình điều chỉnh thông tin sau sáp nhập, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa, nơi người dân còn thiếu tiếp cận công nghệ.