M&A – Cơ hội thúc đẩy tái cấu trúc doanh nghiệp trong chu kỳ kinh tế mới

Động lực tái cấu trúc

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu không ngừng biến chuyển, Việt Nam tiếp tục khẳng định là điểm đến đầu tư hấp dẫn tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Mặc dù phải đối mặt với những thách thức trong chuỗi cung ứng, tài chính và địa chính trị, Việt Nam vẫn duy trì được đà tăng trưởng tích cực. Theo dự báo của OECD, GDP Việt Nam năm 2025 có thể đạt 6,2% – mức tăng trưởng nổi bật so với các nền kinh tế trong khu vực.

Trong hành trình tái cấu trúc và thúc đẩy tăng trưởng của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, hoạt động M&A (Mua bán và Sáp nhập) đã và đang trở thành chiếc cầu nối chiến lược, giúp doanh nghiệp tái cơ cấu, mở rộng thị trường, tiếp cận công nghệ mới và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Năm 2025 đánh dấu giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ của nền kinh tế Việt Nam, trong bối cảnh dòng vốn quốc tế có xu hướng dịch chuyển, thị trường nội địa chịu sức ép từ cả phía chi phí lẫn yêu cầu chuyển đổi mô hình kinh doanh. Đặc biệt, khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) – vốn chiếm gần 98% tổng số doanh nghiệp – đang chịu sức ép lớn về dòng tiền và khả năng tiếp cận vốn trung – dài hạn.

Trong bối cảnh đó, hoạt động M&A đang chuyển mình từ vai trò hỗ trợ tài chính sang công cụ tái định vị chiến lược của doanh nghiệp. Thay vì chỉ tập trung vào các thương vụ sát nhập có quy mô lớn, thị trường đang chứng kiến sự nổi lên của các mô hình liên minh, hợp tác dựa trên chia sẻ giá trị và đồng kiến tạo dài hạn.

Các chuyên gia ghi nhận xu hướng M&A gắn với tái cấu trúc doanh nghiệp đang dịch chuyển theo ba hướng chính: hợp nhất trong nội ngành để tăng quy mô; sáp nhập theo chuỗi để tối ưu chi phí đầu vào – đầu ra; và sáp nhập theo chiều ngang nhằm mở rộng thị phần hoặc thâm nhập thị trường mới. Đây là diễn biến phù hợp với bối cảnh doanh nghiệp đang bị phân mảnh và thiếu chiều sâu về quản trị.

Việc công bố Ban Vận động thành lập Hiệp hội M&A Việt Nam – một sáng kiến thể chế nhằm thúc đẩy thị trường phát triển minh bạch, bài bản, tránh tình trạng mua bán “thâu tóm” thiếu kiểm soát và khuyến khích các thương vụ có tính chiến lược lâu dài.

Cần mô hình tài chính mới cho quá trình tái cấu trúc

Một điểm nghẽn lớn trong quá trình tái cấu trúc hiện nay là khả năng tiếp cận vốn trung – dài hạn, đặc biệt đối với khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các tổ chức tín dụng thương mại vẫn áp dụng cơ chế tín dụng truyền thống với điều kiện chặt chẽ về tài sản bảo đảm và lịch sử tín dụng. Trong khi đó, mô hình đầu tư mạo hiểm hoặc góp vốn chiến lược vẫn còn hạn chế do thiếu hành lang pháp lý và kênh kết nối chuyên sâu.

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang bước vào một giai đoạn chuyển đổi sâu rộng, tái cấu trúc doanh nghiệp không còn là lựa chọn, mà là mệnh lệnh phát triển tất yếu để thích ứng, phục hồi và bứt phá. Và trong hành trình đó, M&A đã và đang trở thành một công cụ chiến lược mạnh mẽ, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, tối ưu hóa nguồn lực và mở rộng quy mô, tiếp cận thị trường nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa là trụ cột của nền kinh tế Việt Nam, chiếm gần 98% tổng số doanh nghiệp, đóng góp đáng kể vào GDP, tạo việc làm và nguồn thu ngân sách. Với vai trò tiên phong trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp và dự án trọng điểm, VPR tự hào là một trong những đơn vị uy tín hàng đầu tại thị trường kinh tế Việt Nam.

Doanh nghiệp Việt đang ở giai đoạn bản lề để tái định hình cấu trúc vốn. Nếu chỉ dựa vào tín dụng ngân hàng hoặc dòng vốn ngắn hạn thì rất khó tạo đột phá. Cần có thêm các mô hình tài chính trung – dài hạn, chia sẻ rủi ro, đặc biệt trong các ngành có tính đầu tư dài hơi như hạ tầng, công nghệ hay nông nghiệp xanh.

VPR xác định rõ vai trò của “bệ đỡ tài chính” vững chắc cho doanh nghiệp trong các giai đoạn then chốt của quá trình tái cấu trúc và tăng trưởng. Thông qua chương trình hợp tác kinh doanh với sự chọn lọc kỹ lưỡng, tập trung vào các lĩnh vực chiến lược như: bất động sản đô thị và nghỉ dưỡng, hạ tầng giao thông, khu công nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch, năng lượng, dầu khí, y tế, giáo dục, chuyển đổi số...

Mỗi dự án mà VPR đồng hành không chỉ đơn thuần là một khoản đầu tư, mà là một cam kết về sự phát triển bền vững, trách nhiệm xã hội và giá trị dài hạn.Có thể thấy, với kinh nghiệm là đơn vị đại diện của một tập đoàn tài chính quốc tế, VPR đang triển khai các chương trình thí điểm theo hướng “đồng đầu tư và đồng kiến tạo giá trị” – tức không chỉ rót vốn, mà còn tham gia cùng doanh nghiệp xây dựng chiến lược tái cấu trúc, chuyển đổi số và quản trị minh bạch. Đây được xem là bước chuyển từ “hỗ trợ tài chính” sang “đối tác phát triển” – một hình thức đầu tư vốn đang phổ biến tại các thị trường M&A phát triển.

Sự hợp tác chiến lược giữa VPR và IPC M&A Việt Nam – một đơn vị tư vấn M&A trong nước cũng cho thấy xu hướng liên kết giữa vốn và chuyên môn kỹ thuật. Theo đánh giá của các nhà phân tích, mô hình này có thể tạo ra các “cặp đôi chiến lược” trong quá trình tái cấu trúc: một bên cung cấp vốn, bên kia hỗ trợ điều phối kỹ thuật và kết nối thương vụ.