"Mã đáo thành công"

Để chuẩn bị cho một cái Tết đủ đầy, tươm tất, nhà nhà đều trở nên tất bật. Đường phố cũng trở nên đông đúc trong những ngày cận Tết khi nhiều người đều muốn sắm sửa chào đón năm mới Giáp Ngọ. Trong đó, tranh mã đáo là một trong những mặt hàng phong thủy được khá nhiều người ưa chuộng. Có người mua về để treo bày trong nhà, có người mua để treo ở nơi làm việc, cũng có người mua để tặng, để biếu.

Anh Minh Nghĩa, sinh sống tại Gia Lâm, Hà Nội cho biết: "Năm nay, nhà chúng tôi chọn mua tranh mã đáo về treo tại nhà. Thứ nhất vì năm nay là năm Ngọ nên muốn trong nhà có không khí của một năm tuổi mới. Thứ hai nữa là gia đình lại có cả người làm kinh doanh, nên cũng muốn chọn treo tranh mã đáo để mong cho công việc làm ăn được thuận lợi trong năm mới".

Tranh mã đáo được nhiều người lựa chọn mua cho dịp Tết Giáp Ngọ 2014.

Từ xưa, con ngựa được coi là phương tiện di chuyển, buôn bán thuận tiện nhất và cũng là loài vật gắn bó nhất với những người lính xông pha trận mạc. Bởi ngựa vừa chạy nhanh, sức bền mà còn là loài vật thông minh, trung thành, gần gũi với con người. Mỗi lần đi xa cả năm cả tháng mới quay về hoặc đi đánh giặc thường xuyên phải gặp nguy hiểm, thì cả người cả ngựa đi mười về một. Vì thế, "mã đáo" có nghĩa là ngựa may mắn quay về. Cũng từ đó, dân gian quan niệm tranh về ngựa như là một biểu tượng của sự may mắn, thành đạt, mang tới tài lộc.

Trong số các loại tranh mã đáo, bức tranh có chủ đề phổ biến nhất là tranh "mã đáo thành công", tức là hình ảnh 8 con ngựa đang hùng dũng phi cùng một hướng. Sở dĩ, tranh 8 con ngựa là loại được nhiều người quan tâm nhất vì số 8 là "bát" trong tiếng Hán, cùng âm với chữ "phát", tức phát đạt. Loại tranh này đặc biệt có ý nghĩa quan trọng trong năm mới với những người làm nghề buôn bán, kinh doanh, hoặc theo đường quan lộ, hoặc phải ở xa nhà.

Thông thường, hình ảnh 8 con ngựa trong tranh "mã đáo thành công" không được phép quay đầu về phía sau với quan niệm phải tiến lên phía trước. Nhưng ngày nay, đôi lúc, tranh "mã đáo thành công" cũng xuất hiện một con ngựa quay đầu lại làm điểm nhấn cho bức tranh thêm sinh động. Tuy nhiên, con ngựa quay đầu không bao giờ ở cuối cùng mà thường là ở vị trí giữa hoặc là ở đầu đàn, với ý nghĩa là khuyến khích, kêu gọi các con khác trong đàn tiến lên.

Loại tranh này cũng vì thế đi kèm với câu chúc đầu năm "Mã đáo thành công". Nguyên văn câu chúc này là: "Kỳ khai đắc thắng, mã đáo thành công", nghĩa là "Cờ phất làm hiệu chiến thắng, ngựa quay về báo tin thành công".

Theo lịch sử Việt Nam, vào năm 1789, sau khi đánh thắng quân Thanh, vua Quang Trung đã đưa quân vào thành ngày mùng 5 Tết để báo tin thắng trận. Vua cho người cưỡi ngựa, mang theo cành đào về cho công chúa Ngọc Hân. Đây cũng được coi là một hình ảnh lý giải cho ý nghĩa của "Mã đáo thành công".

Hình ảnh con ngựa phi trong tranh còn được đặt theo hai bối cảnh khác nhau: ngựa phi trên đại dương, trên nước và ngựa phi trên đồng cỏ, thảo nguyên. Tuy vậy, hai bối cảnh này lại khiến cho bức tranh có nghĩa khác hẳn nhau.

Ngoài hình ảnh "mã đáo" trong bối cảnh đồng cỏ, thảo nguyên, còn có hình ảnh ngựa phi trên đại dương, trên nước (ảnh: Internet)

Anh Hoàng Long, hiện sinh sống tại Âu Cơ, Hà Nội, một người quan tâm và sở hữu nhiều vật dụng trang trí phong thủy bày tỏ: "Ngựa là hành hỏa trong ngũ hành, cho nên ở tranh mã đáo bối cảnh đại dương, ngựa chạy trên nước, tức hành thủy là tương khắc. Ý nghĩa của hình ảnh ngựa phi trên biển này thể hiện mong muốn về ý chí vươn lên phi thường. Còn trong tranh có hình ảnh ngựa phi trên đồng cỏ thì rất thuận phong thủy. Trong đó, ngựa là mệnh hỏa, đồng cỏ lại có cả mộc và thổ, nên hình ảnh này tượng trưng cho vòng kín tương sinh mộc - hỏa - thổ. Nhiều người có xu hướng lựa chọn loại thứ hai với ước mong mọi sự thuận lợi, trôi chảy, tài lộc được phất".

Còn về các loại chất liệu của tranh mã đáo, tranh được làm khá đa dạng: có loại tranh vẽ, tranh thêu, tranh đá quý, tranh cát, tranh khắc gỗ... Nhưng thuận lợi hơn về giá cả, chất liệu và vận chuyển nhẹ nhàng hơn, nhiều người chọn mua loại tranh thêu hoặc tranh vẽ, đặc biệt tranh thêu là loại rất được yêu thích.

Chị Minh Hạnh, chủ một cửa hàng bán tranh phong thủy tại phố Nguyễn Thái Học, Hà Nội chia sẻ: "Năm nay, nhiều khách đến cửa hàng tôi đều hỏi mua tranh mã đáo. Nhưng vì là thể loại tranh đá quý nên trong số các khách hàng, có người muốn mua để đem tặng, biếu. Các gia đình có điều kiện kinh tế cao hơn hoặc đại diện của doanh nghiệp thì mới mua về bày treo tại nhà, cầu mong tài lộc"./.