Sunday, 02:06 08/11/2020
[Mất trộm cổ vật - nỗi lo gìn giữ di sản ngàn năm] Bài cuối: Đừng để đánh mất quá khứ
Kinhtedothi - Đối với mỗi di tích, cổ vật là văn hóa, di sản, niềm tự hào với người dân địa phương. Nhiều chuyên gia nghiên cứu cho rằng, cổ vật bị mất không chỉ là những thất thoát về mặt vật chất mà còn là sự đánh mất lịch sử, quá khứ, ý nghĩa tinh thần thiêng liêng của di tích.
Truy tìm cổ vậtCuối tháng 3, đầu tháng 4/2020, Cục Di sản Văn hóa, Bộ VHTT&DL đã có công văn số 248/DSVH-DT gửi Sở VH&TT Hà Nội yêu cầu tăng cường bảo vệ hiện vật lưu giữ tại các di tích trên địa bàn TP Hà Nội; nhanh chóng báo cáo UBND TP chỉ đạo cơ quan điều tra và các cơ quan chức năng có liên quan, nhanh chóng tổ chức truy tìm, trả lại hiện vật bị mất cắp cho di tích, làm rõ trách nhiệm của tổ chức cá nhân để xảy ra vụ việc.Vào đầu tháng 1/2020, Phòng Cảnh sát hình sự nhận được tin trình báo của những người có trách nhiệm tại chùa Xâm Thị, xã Hồng Vân, huyện Thường Tín, về việc bị kẻ gian đột nhập lấy đi chiếc chuông chùa. Đại diện phòng Cảnh sát hình sự CATP Hà Nội cho biết đã tóm gọn nhóm đối tượng chuyên trộm cắp và mua bán cổ vật. Các đối tượng liên kết với nhau gây ra 13 vụ trộm cắp tài sản là cổ vật ở các đình, chùa, cơ sở thờ tự trên địa bàn cả nước. Danh tính nhóm đối tượng chuyên trộm cắp cắp cổ vật trong các chùa, đền miếu gồm: Nguyễn Văn Toàn (sinh năm 1965, ở phố Kim Ngưu, phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), Nguyễn Văn Huy (sinh năm 1982, ở đường Lĩnh Nam, phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai, Hà Nội) và Nguyễn Văn Hậu (sinh năm 1990, HKTT tại xã Thanh Nghị, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam).Đối tượng Nguyễn Văn Toàn từng có 4 tiền sự, 2 tiền án về tội trộm cắp tài sản. Đây chính là một trong những đầu mối được Ban chuyên án xác định là nút mở của vụ án. Sau nhiều ngày tháng bí mật đeo bám, sáng 7/8, từ đối tượng này Ban chuyên án đã lần ra và bắt giữ cả ổ trộm cắp, mua bán cổ vật với số lượng rất lớn, xuyên tỉnh, TP.Cụ thể, rạng sáng 7/8 có hai đối tượng đi xe máy đỗ sát cửa nhà 391 phố Kim Ngưu (nơi sinh sống của của đối tượng Nguyễn Văn Toàn) và quăng xuống một bao tải khá lớn. Khi các đối tượng đang khiêng bao tải vào nhà thì bị trinh sát ập tới kiểm tra. Trong bao tải có khá nhiều cổ vật như lá đề bằng gỗ, cùng nhiều cổ vật khác chuyên dùng để trưng bày nơi thờ tự, tín ngưỡng. Đây là số tài sản mà Nguyễn Văn Huy và Nguyễn Văn Hậu vừa trộm cắp được tại nhà thờ Thượng Đồng, xã Trung Lương, huyện Bình Lục, Hà Nam. Tại cơ quan công an, các đối tượng khai nhận chỉ trong vòng hơn nửa năm đến khi bị bắt, đường dây trộm cắp mua bán cổ vật trên đã cùng nhau liên thủ, gây ra 13 vụ trộm cắp tài sản. Vụ trộm cắp đầu tiên của đường dây này thực hiện vào tối 2/1/2020, phải đến 3 tháng sau, hai đối tượng mới tiếp tục gây án, nhằm tránh sự phát hiện của cơ quan công an. Sau đó, gần 1 tháng sau Hậu tiếp tục điều khiển xe máy chở Huy đến đến đình Vĩnh Lộc (xã Thư Phú, huyện Thường Tín) trèo lên tháo 17 cửa võng cùng nhiều cổ vật khác mang ra ngoài. Chưa đầy 10 ngày sau đó, cả hai phát hiện chùa Nam Dư Hạ (quận Hoàng Mai, Hà Nội) có nhiều cổ vật quý, việc trông coi khá lỏng lẻo, đã đột nhập vào trong lấy đi nhiều tượng phật, pháp bảo của chùa. Tiếp đó, ngày 27/4 cả hai đột nhập vào đình Xâm Xuyên (xã Hồng Vân, huyện Thường Tín) trộm cắp nhiều cổ vật bằng gỗ, đất nung, gốm sứ để trong đình. Một trong những vụ trộm cổ vật lớn nhất, cả hai dối tượng đã trộm cắp tại chùa Cầu Bầu, xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa, Hà Nội. Nhiều pho tượng, chuông bằng đồng là cổ vật với trị giá hàng tỷ đồng đã bị các đối tượng lấy cắp.Có thể nói, chuyên án bắt giữ nhóm tội phạm trộm cắp, mua bán cổ vật là một chuyên án đặc biệt, có tính chất đặc thù. Không chỉ bắt giữ trọn ổ trộm cắp, mua bán cổ vật với số lượng lớn, những tang vật các đối tượng trộm cắp cũng được các chiến sĩ công an thu giữ, trao trả về nơi ban đầu.
Đình Nhật Tân (quận Tây Hồ) |
Có một thực tế là tại nhiều địa phương, công tác quản lý, bảo vệ di vật, cổ vật chưa được coi trọng đúng mức, nhiều địa phương thờ ơ với tài sản văn hóa của mình, lỏng lẻo trong bảo vệ, thậm chí còn “khoán trắng” việc trông coi di tích, dẫn tới số cổ vật bị mất ngày càng nhiều. Bởi vậy, cần phát huy sức mạnh của cộng đồng, những người sâu sát nhất với di tích.PGS.TS Nguyễn Văn Huy |
Luật Di sản Văn hóa đi vào thực thi gần 20 năm nay, nhưng quản lý di tích, di sản còn bất cập. Hà Nội có gần 6.000 di tích, chỉ một số ít di tích quốc gia như ở Long Biên, Mê Linh, Hai Bà Trưng làm được việc đăng ký cổ vật. Khi họ đăng ký, cổ vật trong trường hợp bị trộm cắp sẽ có cơ sở pháp lý để được trao trả. Nhiều nơi, dân khẳng định di vật, cổ vật thuộc về di tích nhưng lại không có cách nào chứng minh.TS Phạm Quốc Quân - uỷ viên Hội đồng Di sản quốc gia. |
Trong các di tích, bên cạnh giá trị về kiến trúc, lớp di vật, cổ vật tầng tầng, lớp lớp với niên đại khác nhau là những dấu ấn rõ nét cho các giai đoạn lịch sử. Nếu để cổ vật mất đi, lịch sử của ngôi đình đó đã bị đứt gãy về lịch sử, văn hóa. Chúng ta không thể để một bức tượng mới vào và nói đó là hiện vật của thế kỷ XVII. Ông Nguyễn Đức Bình – người sáng lập CLB Đình Làng Việt |